Posts by امین ماسوری
ریشه و منشأ تاریخی کمانچه: از بوم‌زادگی تا تبادل فرهنگی (۳)
Published on ۱۲ شهریور ۱۴۰۴
همان‌گونه که رباب در ایران، ترکیه، آسیای میانه و شمال هند مسیرهای متفاوتی را طی کرده و در هر منطقه به شکل ویژه‌ای درآمده، کمانچه در لرستان نیز محصول همین فرآیند بومی‌سازی محلّی است. این روند بر پایۀ سنّتی کهن از سازهای زهی-آرشه‌ای شکل گرفته و در بافت فرهنگی لرستان بازتعریف شده است.
ریشه و منشأ تاریخی کمانچه: از بوم‌زادگی تا تبادل فرهنگی (۲)
Published on ۲ شهریور ۱۴۰۴
به‌ویژه نوعی از رباب که با آرشه نواخته می‌شده، شباهت‌هایی ساختاری با کمانچه دارد. ژان دورینگ تأکید می‌کند که تحول تدریجی رباب به کمانچه، نتیجه نیازهای اجرایی موسیقی ایرانی و دگرگونی‌های تکنیکی در نوازندگی بوده است (دورینگ، ۱۹۹۸). بنابراین، کمانچه را می‌توان ادامه منطقی این روند دانست.
ریشه و منشأ تاریخی کمانچه: از بوم‌زادگی تا تبادل فرهنگی (۱)
Published on ۱۸ مرداد ۱۴۰۴
کمانچه سازی است که در مسیر تاریخ، با تعاملات فرهنگی با آسیای میانه و چین به شکل نهایی خود دست یافته است. منشأ آن نه حاصل واردات صرف از سرزمین‌های دوردست است و نه محصول اختراع مستقل یک منطقه خاص؛ بلکه نتیجۀ فرآیندی تاریخی و ترکیبی است که در بستر ایران شکل گرفته و از تأثیرات متقابل فرهنگی بهره برده است.
«پیر احمد آباد» روایتی از بیم و رنج و امید
Published on ۱۴ خرداد ۱۴۰۴
در تاریخ معاصر ایران، کمتر چهره‌ای به اندازۀ دکتر محمّد مصدّق و خدمات‌اَش در حافظۀ جمعی مردمِ آگاه حضور دارد؛ نمادی از آزادی‌خواهی، حق‌طلبی و مقاومت مدنی. با این‌حال، جای خالی اثری موسیقایی با پرداختی جدی و ساختارمند دربارۀ زندگی و اندیشۀ او، در گسترۀ هنر ایران، هم‌واره احساس می‌شده است.
دکتر محمّد مصدّق الهام‌بخش حقیقت در موسیقی ایران (۲)
Published on ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
موسیقی ملّی پس از دکتر مصدّق در دورۀ پساکودتا، موسیقی ایرانی در برابر فشارهای سیاسی و فرهنگی، خود را در قالبی جدید و با تأکید بر هویت ملّی و آزادی معرفی کرد. آثار موسیقایی که در این دوره خلق شدند، به‌ویژه در قالبِ ترانه‌های وطن‌پرستانه، آوازهای مبارزاتی و اُرکسترهای سمفونیک، به‌عنوان نماد مقاومت در برابر […]
دکتر محمّد مصدّق الهام‌بخش حقیقت در موسیقی ایران (۱)
Published on ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
دکتر محمّد مصدّق، نمادِ ضداستعماری و چهرۀ برجستۀ تاریخ معاصر ایران، غیرمستقیم ولی به‌طور شگرفی بر تحوّل موسیقی ایران تأثیر گذاشت. گفتمان استقلال‌طلبی و هویت‌گراییِ او در برابر استعمارِ فرهنگیِ غرب، نه‌تنها در عرصۀ سیاست، بلکه در هنر و موسیقی نیز نفوذ کرد. این مقاله بررسی می‌کند که چگونه اندیشه‌های مصدّق، از طریق حمایتِ هویتِ ملّی و فرهنگی، الهام‌بخش هنرمندانی شد که با خلق آثار موسیقیایی خود در برابر نفوذ بیگانگان ایستادند. حتّی پس از کودتای ۲۸ مردادِ ۱۳۳۲، زمانی‌که فضای ارعاب و خفقان بر جامعه حاکم شد، ایده‌های او به‌عنوان نیروی محرکه‌ای برای موسیقی‌دانان، در جهت مقاومت فرهنگی و تبیین هویت ایرانی عمل کرد.
مُرغ زرد و همسایۀ کَچل؛ ترانه‌ای لُری از رادیو مُسکو
Published on ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
در میان خاطره‌های محوشدۀ دهه‌های پرتنش و پرشور قرن بیست‌اُم، گاه یک ترانۀ سادۀ محلّی می‌تواند دریچه‌ای تازه بگشاید به تاریخ، سیاست و فرهنگ. «ای‌داد برای مرغ زردم» یکی از همین ترانه‌هاست؛ قطعه‌ای لُری، طنزآمیز و هم‌زمان تلخ، که در رادیو مُسکو پخش شد و به‌شکلی نامنتظر جای خود را در دل مخاطبان ایرانی گشود.
تأثیر ایدئولوژیِ چَپ بر موسیقی ایران (۲)
Published on ۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
موسیقی نه‌تنها تحت تأثیر ایدئولوژی چپ قرار گرفت، بلکه بر تقویت و گسترش این اندیشه‌ها نیز تأثیر گذاشت. موسیقی با تبدیل مفاهیم پیچیده‌ی چپ به زبانی ساده و تأثیرگذار، به ابزاری برای تبلیغ و ترویج این ایدئولوژی تبدیل شد. همچنین، موسیقی در نقش یک رسانه با ایجاد حس همبستگی و هویت جمعی، به تقویت جنبش‌های اجتماعی مرتبط با چپ کمک کرد. حتی پس از انقلابِ ضد سلطنتی، موسیقی زیرزمینی همچنان از اندیشه‌های چپ الهام می‌گیرد و نشان‌دهنده‌ی تداوم این تأثیر متقابل است.
تأثیر ایدئولوژیِ چَپ بر موسیقی ایران (۱)
Published on ۲۷ فروردین ۱۴۰۴
نوشتارِ پیشِ‌رو به بررسی تأثیر ایدئولوژیِ چپ بر موسیقی ایران می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه موسیقی از ابزاری درباری و تشریفاتی به رسانه‌ای مردمی و اعتراضی تبدیل شده است. با تمرکز بر نقش ایدئولوژی خَلقی (با ریشه‌های آنارشیستی، سوسیالیستی و مارکسیستی)، این نوشتار تحولات موسیقی ایران را در بستر تاریخی‌اَش تحلیل می‌کند و به دو تأثیر عمده‌ی این ایدئولوژی -مردمی‌سازی موسیقی و تبدیل آن به ابزار اعتراض- اشاره می‌کند؛ همچنین، تأثیر متقابل موسیقی بر اندیشه‌ی مارکسیستی و نقش شاعران و روشن‌فکران چپ‌گرا در این فرآیند بررسی شده و تداوم تأثیر این اندیشه‌ها در موسیقی زیرزمینی پس از انقلابِ ضدسلطنتیِ ایران در سال ۱۳۵۷ نیز تحلیل می‌شود و سعی دارد تصویری جامع‌تر از این فرآیند ارائه دهد.
«نماد، نشانه و معنا» در موسیقی لُری (۳)
Published on ۱۵ فروردین ۱۴۰۴
چرخاندن دستمال بر بالای سر توسط سرگروه رقص، حرکتی نمادین است که معانی عمیق فرهنگی، اجتماعی و معنوی دارد. این حرکت نه تنها نشان‌دهنده‌ی رهبری، شادی و آزادی است، بلکه بیان‌گر ارتباط انسان با طبیعت، زیبایی‌شناسی و ارزش‌های جمعی نیز هست. در رقص‌های محلّی لرستان، این حرکت به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی، نقش مهمّی در انتقال احساسات و مفاهیمِ عمیق ایفا می‌کند.
