گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان
متولد ۱۳۵۷ تهران
نویسنده، مترجم، نوازندۀ پیانو، کیبورد و سینتی‌سایزر و طراح صدا

Posts by محمدعلی پورخصالیان

گفتگو با بهرام دهقانیار، آهنگساز خاطره‌انگیزترین ترانه کودک (۶)

کسی که موسیقی را حرام می‌دانسته تا قبل از اینکه وارد این شغل بشود یا اصلا پایه شنیدن موسیقی ندارد، آمده و می‌خواهد یک سری آدم را برای موسیقی بیاورد که مطابق میل و الگوی ذهنی این آدم، خود سانسوری کنند. برای همین نبرد برای بیشترین حد تولید با حداقل هزینه باعث می‌شود هرکسی بتواند وارد این کار بشود و وقتی آن تولید انجام شد، همان مدل تکرار می‌شود. چرا چون آن کار برای برنامه‌ساز بی خطر بوده. سیاستی که از اول بعد از باز شدن فضای موسیقی انجام شد این بود که آمدند و گفتند که موسیقی «خطی باشد» که کسی به آن گیری ندهد و این مسئله باعث شد که موسیقی عقیم شود. بسیاری از موزیسین‌ها مثل آقای کمال طراوتی، از بهترین‌های موسیقی کودک بودند که برای همین مسئله از ایران رفتند.»

گفتگو با بهرام دهقانیار، آهنگساز خاطره‌انگیزترین ترانه کودک (۵)

مزه و سلیقه مهم است که من از این مجموعه صدا‌ها مثل یک آشپز چه چاشنی‌ای بردارم که دستپختم به مذاق مشتری، هم احساس یگانگی داشته باشد، یعنی جای دیگر آن را نشنیده باشد و هم لذت ببرید. درک حافظه شنیداری موسیقی ایران تنها از طریق بررسی موسیقی ایرانی میسر می‌شود. کشف فواصلی که گوش ایرانی را از لحاظ احساسی  متلذذ کند مستلزم استعداد و ساعت‌ها کار است. من آن ساعت‌ها کار را قبل از این که وارد موسیقی‌فیلم بشوم داشته‌ام.

گفتگو با بهرام دهقانیار، آهنگساز خاطره‌انگیزترین ترانه کودک (۴)

از می‌خواهم کمی درباره جلسه‌های ضبط خونه مادربزگ بگوید و می‌پرسم که آیا پارت‌های پیانوی موسیقی خونه‌مادربزرگه را خودش نواخته یا توسط نوازنده دیگری اجرا شده: «بدون استثنا تمام قطعات مربوط به پیانو و کیبورد کارهای خودم توسط خودم اجرا شده. آن زمان برای تولید موسیقی خونه‌مادربزرگه هنوز سیستم‌های دیجیتال و استودیو مجازی نیامده بود. یک دستکاه سینتی‌سایزر از یکی از دوستان قرض کرده بودم و…»

گفتگو با بهرام دهقانیار، آهنگساز خاطره‌انگیزترین ترانه کودک (۲)

از او می‌پرسم وقتی یک گروه پاپ برای تیتراژ پایانی یک فیلم سینمایی دهه نودی، آهنگ تیتراژ خونه‌مادربزرگه را باز خوانی کردند از او اجازه گرفتند. می‌گوید: «از من اجازه‌ای گرفته نشد ولی بعدا با من تماس گرفتند و با هم دوست شدیم و الان آن‌ها از دوستان من هستند. من اعتقاد دارم وقتی یک کار در دل مردم می‌رود و جا می‌گیرد، دیگر اثر مال خود آهنگساز نیست درست است که برداشت‌های تجاری از آن می‌تواند شامل حقوق‌مالکیت‌مادی و معنوی بشود، اما وقتی مثلا این کار را در کنار خیابان از نوازنده‌های خیابانی می‌شنوم باید بروم و از آن‌ها طلب پول کنم؟ یک سری از تم‌ها دیگر به عنوان آهنگساز مال تو نیست و مال مردم می‌شود. مثل تولدت مبارک. خوشحالم که این اتفاق برای این آهنگ افتاده و باعث می‌شود تا آهنگ زنده بماند.»

گفتگو با بهرام دهقانیار، آهنگساز خاطره‌انگیزترین ترانه کودک (۱)

کودک و موسیقی کودک به دلایل مختلف در کشورمان دست‌کم گرفته می‌شود. این را می‌توان بدون زحمت با مشاهده و کمی دقت در نوع زندگی کودکان ایرانی و نوع سرگرم شدنشان در این دوره و زمانه درک کرد. از رفتارهای نامتعارف، بسیار افراطی و خطرناک سرگرم شدن‌های اعتیادگونه با موبایل و تلویزیون گرفته تا سرگرمی بچه مدرسه‌ای‌ها با ترانه پاپ مبتذلی که پُر است از ارجاعات جنسی و اشاراتی به واژگان مصرف الکل و مواد مخدر!

داستان سینتی‌سایزر: اودیسه الکترونیکی (۱۱)

استاندارد “MIDI” با اندک تغییرات و بروز رسانی‌هایی تا به امروز استفاده می‌شود و یکی از اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین یادگارهای دهه ۸۰ است. امروزه با استفاده از استاندارد “MIDI” می‌توان نت‌های موسیقی را به صورت دیجیتالی و قابل‌ خوانش برای رایانه و ساز نوشت و از این نت‌ها برای منظورهای مختلفی از جمله تنظیم و ارکستراسیون نمونه های صوتی بسیار دقیق و با کیفیت بالا از انواع منابع صوتی استفاده کرد. این کاربرد البته مزایا و معایب خاص خود را دارد.

داستان سینتی‌سایزر: اودیسه الکترونیکی (۱۰)

به عنوان نمونه از صدای ملوترون می‌توان سه اثر ماندگار در موسیقی راک را نام برد. صدای فلوت در ابتدای آهنگ مزرعه توت فرنگی از گروه بیتلز (Strawberry Fields Forever)، صدای سازهای زهی آهنگ شامگاهان ساتنی (Nights in White Satin) از گروه مودی بلوز (Moody Blues) و صدای فلوت آهنگ پله کانی به بهشت (Stairway To Heaven) از گروه لِدزپلین (Led Zeppelin).

داستان سینتی‌سایزر: اودیسه الکترونیکی (۹)

در آلمان اما استقبال موسیقی دان ها از سینتی سایزر رویکردی داشت کاملا متفاوت از آن چه در انگلستان و آمریکا می‌گذشت. آلمانی‌ها، سرخورده از ننگِ جنگ جهانی دوم، علاقه‌مند به موسیقی و مُصر به اصالت، جریان جدیدی را با استفاده از سینتی سایزر و تکنیک‌های ضبط استودویی خلق کردند که «موسیقی الکترونیک» نام گرفت.

داستان سینتی‌سایزر: اودیسه الکترونیکی (۸)

در سال ۱۹۷۰ کیت امرسون (Keith Emerson)، نوازنده نابغه پیانو و ارگ هاموند، پس از آشنایی با رابرت موگ در مغازه نمایندگی محصولات موگ در لندن، یکی از سینتی سایزرهای آنالوگ موگ را امتحان کرد. این دیدار او با رابرت موگ به دوستی طولانی و همکاری صمیمانه ای منجر شد. او به سرعت مجذوب سینتی سایزر می‌شود و در اولین آلبوم خود با گروه ELP، با استفاده از سینتی سایزر ماژولار موگ، صدایی حاصل از چند موج مربعی که با هم اختلاف بسیار جزئی در کوک دارند و با پورتامنتوی (Portamento) متوسط، ملودی ای را به عنوان تکنوازی آهنگ «آقای خوش شانس» ضبط می‌کند. این تکنوازی و صدای مورد استفاده کیت امرسون برخلاف آن چه خود مد نظر داشت، امضای او می‌شود و آهنگ آقای خوش شانس، اولین تک آهنگ پرفروش راک که در آن با یک سینتی سایزر موگ تک نوازی شده.

بیشتر بحث شده است