اما در جریان سنتور نوازی معاصر (پس از استاد معظم فرامرز پایور تا کنون) که مقاله پیش روی به آن می پردازد، ویژگی هایی در شکل نوازندگی به چشم می خورد که فهرست وار آنها را بر می شماریم (موارد غیر مکتوب و فاکتورهایی که مربوط به فیزیک ساز و نوازنده می شوند):
– قرار دادن سنتور بر روی میز مخصوص.
– قرار دادن حوله ای در زیر ساز به عنوان دمپر (صدا کم کن)
– مضراب های استاندارد ظریف با سرمضراب کوچک و پوشیده از نمد.
– صاف و یا کم شیب بودن سطح میز.
– استفاده از سازهایی بارنگ صوتی و شدت صوتی نرم و مات.
– حرکت عمده دست نوازنده جهت مضراب نوازی از مچ و گاهی انگشتان.
– قرار گرفتن زانوهای نوازنده زیر میز به شکلی که دستان چسبیده به پهلو روی سیم پنجم قرار بگیرند.
– نود درجه بودن زاویه درونی آرنج.
– قرار گیری کامل نوازنده بر روی صندلی.
– ستون فقرات در تمام حالات صاف و حرکت دست ها به طرفین.
از آنجا که رپرتوار سنتور با عبور از اساتیدی همچون پرویز مشکاتیان و اردوان کامکار و… به پیچیدگی بیشتری رسیده است؛ به نظر می رسد مقید بودن بی دلیل به اکولی که خود چندان پایه صحیحی ندارد و تنها آزمونی تاریخی در سیر تکامل موسیقی با هدف شخصیت بخشی و زیبا سازی نوازندگی سنتور و همواره در مسیر تغییر و آزمون و خطا بوده است، می تواند مانع از نوازندگی راحت در تمرین و اجرا باشد. تغییر و تکامل این آموزه ها به نحوی که در این مقاله بیان خواهد شد، می تواند نوازندگی را تسهیل و امکانات بیشتری را در اختیار نوازنده قرار دهد.
موارد پیشنهادی به شرح ذیل می باشد:
– لزوم متغیر بودن ارتفاع میز سنتور متناسب با فیزیک و اندام نوازنده. میزهای سنتی باعث بروز انواع رفتار اجرایی نامتناسب از سوی نوازنده می گردند.
بهترین حالت برای ایجاد این موقعیت، حالتی است که وقتی دست ها را با مضراب بر روی سیم اول ساز قرار می دهیم، زاویه داخلی دست ها در حدود ۷۰ درجه (دست ها روبه بالا) باشند.
این حالت در آزاد و راحت کردن عضلات دست در هنگام نوازندگی بسیار موثر می باشد.
بدیهی است نوازنده می بایست علاوه بر تطابق خود با ساز در جهتی عکس ساز (در اینجا میز سنتور و خود ساز) را با خود هماهنگ سازد.
– شیب سطح میز سنتور که تا به حال مسطح یا باشیب بسیار کم بوده است، در این شیوه باید حدود ۳۰ درجه و با شیبی از پایین به بالا باشد. (قسمتی که نزدیک به نوازنده است پایینتر و قسمت دورتر بالاتر باشد)
این شیوه باعث انعطاف بیشتر دستان نوازنده شده و از برخورد ناخواسته دست نوازنده با سیم های ساز پیشگیری می نماید.
– دست ها با همان زاویه داخلی ۷۰ درجه و در حالت ثابت و سکون، مضراب زیر دست حدود ۶ سانتی متر از سطح ساز بالاتر و سرمضراب ها رو به بالا باشد (منتها علیه بالارفتن مچ در شرایطی که انگشتان دست به صورت گرد و زوایای منحنی در امتداد هم و چسبیده به دم مضراب قرار گرفته اند.)
در این حالت نباید فشاری به دست نوازنده وارد شود و منتها علیه بالا آوردن مضراب، انتهای نقطه ای است که به دست هنوز فشاری وارد نمی شود.
همچنین مضراب باید در دست به نحوی محکم قرار گیرد که از دست پرتاب نگردد (این نکته به معنای انقباض در دست ها و هیچ یک از اعضای بدن نوازنده نیست).
۱ نظر