محمدعلی پورخصالیان
فارغ از سلیقه و ذائقۀ موسیقایی افراد، آنچه به‌عنوان دلیل دوست نداشتن گروه مذکور و موسیقی آن‌ها و سبک‌های اشاره‌شده از سوی دوستان و همکاران، با کمی چکش‌کاری و مؤدبانه‌سازی جملات چنین بود:
– این سه سبک خیلی به هم نزدیک هستند و همه افتضاح هستند؛
– موسیقی فلان گروه حس خیلی بدی می‌دهد؛
– در یک قطعۀ موسیقی، خودِ موسیقی و هارمونی برای من مهم است نه ترانه!
به‌این‌ترتیب و با این دلایل بسیاری از ما، پروندۀ آنچه را نمی‌پسندیم در ذهن خود مختومه اعلام می‌کنیم و آنان‌که تفکر دیگری دارند را قضاوت می‌کنیم. اما اشکال دلایل مطرح‌شده توسط این دوستان کجا است؟ چرا این دلایل در واقع دلایل واقعی نیستند و چگونه می‌تواند باعث بروز اختلال در شیوۀ گوش دادن ما به موسیقی باشد؟
تفاوت دسترسی ما به موسیقی
سریع‌ترین و ساده‌ترین پاسخ به همۀ موارد گفته‌شده در سطور بالا و بحث‌های مشابه، به‌زعم نگارنده نحوۀ دسترسی ما به موسیقی است. در ایران ما موسیقی غیرایرانی را به‌صورت «انتخابی» گوش می‌دهیم و این یعنی موسیقی‌ای که به هر شکلی به دست ما می‌رسد یا خودمان برای گوش کردن می‌پسندیم، انتخاب و آن را پیگیری می‌کنیم، درحالی‌که این شیوه در کشورهای دیگر و به‌خصوص کشور تولیدکنندۀ اثر به‌گونۀ دیگری است.
در ایران نزدیک به نیم قرن است که رسانه‌های داخلی، موسیقی باکلام غیرایرانی را از برنامۀ کاری خود حذف کرده‌اند. خلاء موجود در این زمینه را رسانه‌های خارج از ایران با رویکردهای مختلف و اهداف مختلف و متناقض عمدتاً سیاسی و اقتصادی پر کرده‌اند. اما این دسته از رسانه‌های خارج از ایران هم در مورد آثار باکلام غیرایرانی، موسیقی پاپِ جریان اصلی روز را پوشش می‌دهند. رسانه‌های تخصصی خارجی موسیقی هم اکثراً پولی هستند و ازطریق ماهواره یا زیرساخت‌های تخصصی اینترنتی برای ایرانیان داخل کشور قابل دسترسی نیستند. بنابراین موسیقی باکلام غیرایرانی و غیرپاپِ مربوط به هر دوره از زمان، از طریق‌های دیگری غیر از رسانه‌های جریان اصلی به دست ما می‌رسد که در حال حاضر اصلی‌ترین آن‌ها دانلود از اینترنت یا خرید از آرشیوداران است. همچنین نحوۀ آشنای ما با موسیقی‌هایی که نمی‌شناسم معمولاً ازطریق ماهواره یا اینترنت، پیشنهاد دوستان، مبادلۀ فایل‌های موسیقی و موسیقی انتخابی در فیلم‌های هالیوودی است.
حال این شرایط ویژه در ایران را با شرایط دسترسی مردم کشورهای دیگر مانند آلمان، انگلستان یا آمریکا مقایسه کنید. در آن کشورها ده‌ها کانال رادیوی موسیقی وجود دارد و علاوه‌بر اینکه این کانال‌ها به‌طور ۲۴ساعته برنامۀ پخش موسیقی دارند، برنامه‌های تخصصی و کانال‌های تخصصی متناسب با سبک‌های مختلف و بسیار پرتعداد موسیقی نیز وجود دارد. ضمن اینکه مردم به‌طور روزمره ازطریق رادیووتلویزیون جریان سیال موسیقی و چرخۀ تکامل آن را زندگی می‌کنند، برعکس کشور ما روش‌هایی مثل دانلود غیرقانونی با وجود جریمه‌های سخت تقریباً وجود ندارد.
به‌این‌ترتیب ما معمولاً با «اختلاف زمانی» زیادی نسبت به دوره‌ای که اثر در آن شکل گرفته با آثار موسیقی باکلام مواجه می‌شویم و در موارد زیادی به دلیل اینکه برای تهیۀ آن هزینه‌ای متحمل نمی‌شویم و اتفاقاً به‌صورت فله‌ای و در قالب حجم زیادی از آثار آن‌ها را دریافت می‌کنیم، با آن‌ها با «عجله» رفتار می‌کنیم.
۱ نظر