وی با همراهی کمانچه مسیو ها یک بیات قاجار خوانده است. او در این کار یک تحریر ۱۳ تایی را از ناحیه بم حنجره شروع و تا نقطه اوج حنجره پله پله صدا را بالا می برد، کاری که در موسیقی ایران تاکنون تکرار نشده است. وی پس از این ضبط ها به تبریز بازگشت و گاهی نیز به مناسبت های مختلف به تهران می رفته است. در سال ۱۳۴۲ به خواهش محمدحسن عزیز عرب، رئیس وقت رادیو تبریز، اقبال آذر در سن ۹۰ سالگی چند برنامه با تار غلامحسین بیگجه خانی و دایره محمود فرنام در استودیو ضبط می کند.
همچنین ضبط های خصوصی با محمدحسن عذاری و محمدحسین بیگچه خانی، برادر غلامحسین بیگچه خانی، در همان سال انجام می گیرد.
در سال ۱۳۴۶ در تبریز صدسالگی اقبال را جشن می گیرند و محمد حسین شهریار اشعاری برایش می سراید. او در همین سال در رادیو تبریز آواز معروف «راستگویان حجازی به نوا می گویند، که حسین کشته شد از جور مخالف به عراق» را ضبط کرد که تا آن زمان از هیچ خوانند های ضبط نشده بود.
او را سیمرغ قله آواز ایران خوانده اند. در سال ۱۳۴۷ به وسیله مرتضی حنانه برنامه ای از ایشان تهیه شد که چند بار تاکنون از صدا و سیما پخش گردیده است. اقبال آذر مدتی شهردار تبریز بوده و عارف قزوینی چندی مهمان او بوده است. همچنین تاج اصفهانی به مدت ۲۰ سال در تبریز همسایه اقبال بوده است.
مرحوم دکتر اعتمادی، پدر شهرام اعتمادی، تعریف می کند که مردم در ماه رمضان شب ها به در منزل اقبال جمع می شدند و او به پشت بام می رفت و شروع به مناجات می کرد و صدایش به گوش عده زیادی می رسید و مردم چراغ های دستی خود را چند بار بالا و پایین می بردند و بدین وسیله از او تشکر می کردند. محمد حسین شهریار که خود شاهد مناجات های او بوده در وصف اش چنین سروده است:
شب بود و به ششکلان تبریز
اقبال به چهچه مناجات
با زمزمه هزاردستان
پیچیده صدا به کوچه باغات
تحریر صدا فرشتگانی
پرواز گرفته تا سماوات…
اقبال آذر در سوم اسفندماه ۱۳۴۹ درگذشت و او را در قبرستان طوبائیه تبریز دفن کردند. در سال ۱۳۷۶ به دستور استاندار وقت باقیمانده پیکرش به گورستان وادی رحمت آورده و در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد.
منابع و ماخذ
امیر منصور، کلاس های دیسکو گرافی، دیماه ۱۳۸۵
حسینی، سید جواد، با زمزمه هزار دستان، نشر نی، ۱۳۸۲
فصلنامه خانه موسیقی (شماره ۴)
۱ نظر