گفتگوی هارمونیک
با همت انتشارات خنیاگر کتاب کمانچه‌نوازی نوین به قلم سینا علم منتشر شد. این مجموعه شامل دو کتاب مجزا درباره نوازندگی کمانچه، شامل اتودهایی برای نوازندگی کمانچه به شکلی جدید است. سینا عَلَم سعی کرده در این کتاب برای بخشی از مشکلات قدیمی کمانچه چاره اندیشی کند و راه حل‌هایی را ارائه دهد.
«سال‌ها پیش شروعش با بی‌میلی آغاز شد، در ادامه با آن جنگیدن را آموختم و بعد تبدیل به آماجی در زندگانی‌ام شد؛ بله کمانچه! سازی مهجور در روزگاران گذشته و سازی توانمند در عالم امروز. این ساز بااصالت، سال‌ها مرا بر آن داشت که چرا زبان واحدی برای خود ندارد و چرا هنوز هم اطمینان کاملی را برای آهنگسازان در نوشتن آثار موسیقایی جلب نکرده است؟!
چرا نوازندگان این ساز با این‌همه توانایی جریان‌ساز موسیقی اُرکسترال در کشورم نمی‌شوند؟ یا به عبارت دیگر چرا هنگامی که بیشتر از دو کمانچه‌نواز در کنار یکدیگر به هم‌نوازی مشغول‌اند، به‌سختی صوت مطلوبی را (صرف‌نظر از ساختار ساز) به وجود می‌آورند؟ تا اینکه در نهایت به مقولۀ «نظام آموزشی» رسیدم؛ عبارتی که بنیاد ریشه‌سازی است و موجب انسجام در هر عملی می‌شود. مشکلات، محدودیت‌ها، توانایی‌ها، نوع نگاه دیروز و امروز، نیازها و… واژگانی بودند که ذهن مرا درگیر خود کردند و بر آن داشتند که مِتُدی بنویسم، به امید آنکه بتوانم دِین خود را به این ساز تاریخی ادا کنم.
در این کتاب سعی کرده‌ام کمانچه را به‌عنوان یک ساز زهی – آرشه‌ای کامل و واقعی بشناسانم و تا جایی که می‌شود شخصیتی «کششی» برای آن بسازم. همچنین مقولۀ بسیار مهمی را که سال‌ها آهنگسازان و نوازندگان با آن درگیر بوده‌اند حل‌کنم: «انتقالی‌بودن ساز کمانچه». اشتباه بزرگی که موجب سختی در نگارش و نوازندگی می‌شد، نگاه انتقالی به این ساز بوده که در کتاب با نگاه بی‌طرفانه به حل این مشکل پرداخته‌ام. نوشتن اِتودها (که دراینجا با نام چالش آمده‌اند) و دونوازی‌هایی برای دو کمانچه که جای خالی آن حس می‌شد از دیگر اهداف این کتاب است. لازم به ذکر است قطعاتی که در کتاب حاضر بدون ذکر مأخذ درج شده‌اند از ساخته‌های نگارنده‌اند.
تاکنون بزرگانی را در عرصۀ کمانچه‌نوازی و تدریس این ساز داشته‌ایم و داریم که برای پیشرفت این ساز بسیار زحمت کشیده‌اند و در همین‌جا از ایشان کمال تشکر را دارم. هدف اینجانب از نگارش کتاب حاضر ردّ روش آموزش تا به امروز نیست، بلکه تلاشی است برای پیشبرد نیازهای موسیقی‌دانان و نوازندگان کمانچه از امروز به بعد.»
هومن خلعت‌بری در مقدمه این کتاب می نویسد: «کمانچه یکی از مهم‌ترین، اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین سازهای کششی رایج در ایران‌زمین است که سابقۀ بومی_ فرهنگی مفصّل در تاریخ اقوام ایران دارد. صرف‌نظر از تفاوت در نظام کوک، ساختار ساز و شیوۀ ساخت منحصر‌به‌فرد بومی و تکنیک‌های اجرایی آن در نواحی مختلف ایران، کمانچه سازی توانا، کامل و مؤثر در بیان احساسات نوازنده است. درخشان‌ترین کاربرد کمانچه در تاریخ موسیقی ایران را در بداهه‌نوازی، همراهی با آواز و گاه در هم‌نوازی با سازهای ملی می‌توان یافت.
سینا علم در تلاش است تا با ابداع و معرفی یک روش آموزشی نوین برای کمانچه، با نگاه به کمانچه به‌عنوان سازی غیرانتقالی (اوت) و تبیین و توصیف واژگانی مرسوم در نت‌نویسی موسیقی کلاسیک مغرب‌زمین، عرصۀ کاربردی این ساز کامل کششی را به گسترۀ آهنگین دونوازی‌های کمانچه و اجراهای ارکسترال افزایش دهد. همت عالی سینا علم نه‌تنها برای هنرجویان و نوازندگان این ساز که شاید برای آهنگسازان موسیقی پُلی‌فونی ایرانی نیز در آینده راهگشاست.
سینا علم، علاوه بر توانایی و تکنیک بالا و سونوریتۀ درخشان در اجرای ساز کمانچه (چه در تک‌نوازی و چه در گروه‌نوازی)، تخصص، تجربه و نوآوری در حیطۀ آهنگسازی و آرانژمان به‌صورت عملی (نوشتن پارتیتور کامل برای آثارش)، سال‌هاست که در فن آموزش کمانچه نیز توشۀ پُرباری اندوخته و تلاش او در گنجاندن چکیدۀ تجربیاتش به هنرجویان نوپا در این کتاب، آیت نیکِ توانمندیِ این جوانمردِ موسیقی ایران است.
بسط امکانات فراگیری و اجرای کمانچه خدمتی است خلاقانه به موسیقی و فرهنگ ایرانی که در نهایت در مجالی نیک به آفرینش هنر کهن ایرانی خدمتی نو می‌کند.»
علاقمندان برای دریافت این اثر می توانند با تلفن مراکز پخش: موسیقی عارف (۳۳۹۷۶۴۳۱)، انتشارات سرود (۸۸۸۳۶۱۰۴)، انتشارات پارت (۶۶۴۰۵۶۲۷)، موسیقی عرفان (۷۷۶۳۸۹۲۲)، بتهوون شیراز (۰۷۱۳۲۲۹۸۷۶۹) تماس بگیرند. ضمنا امکان سفارش تلفنی و ارسال از طریق پیک، پست و تیپاکس در تهران و شهرستان‌ها فراهم است.
۱ نظر