کتاب «مکاتب سنتورنوازی در ایران از قاجاریه تا کنون» به قلم کیومرث پیرَگلو، با ترجمۀ فاطمه نکونام و ویراستاری شهاب منا بهتازگی توسط نشر خُنیاگر منتشر شده است.
کتاب «مکاتب سنتورنوازی در ایران از قاجاریه تا کنون» براساس رسالۀ دکترای کیومرث پیرَگلو در رشتۀ اتنوموزیکولوژی است که در سال ۱۳۸۹ ( ۲۰۱۰ م) به دانشگاه موناش استرالیا ارائه شده است و اینک ترجمۀ فارسی آن با بازنگری و ویرایش مجدد منتشر شده است.
در این اثر که در ده فصل تنظیم شده مؤلف پس از نگارش کلیاتی دربارۀ تاریخ موسیقی ایران و ساختار، کوک و فرمهای موسیقی ایرانی به تاریخچۀ سنتور ایرانی، ساختمان و تکنیکهای نوازندگی آن پرداخته و در ادامه رسمالخطهای نگارش، سبکشناسی تزئینات، و بسط و گسترش ملودیک در سنتورنوازی را شرح میدهد.
نویسنده سپس به معنای بداهه در موسیقی ایرانی براساس تحقیق کتابخانهای و تحقیق میدانی خود (مصاحبه با سنتورنوازان و موسیقیدانان ایرانی) و بررسی ساختار بداهه در موسیقی ایرانی میپردازد. چهار فصل پایانی به بررسی مکاتب سنتورنوازی در ایران اختصاص دارد.
وی نوازندگی سنتور در ایران را به دو مکتب قدیم (قاجار) و مکتب جدید تقسیم میکند که شاخص متمایزکنندۀ آنها استفاده از نُت در نوازندگی، آموزش و آهنگسازی است. مؤلف گروهی دیگر را نیز با عنوان گروه منفرد مطرح میکند که نوازندگان آن از یکی از دو مکتب فوق تأثیر پذیرفتهاند و درعینحال از ایشان متمایزند و روشی شخصی را در نوازندگی سنتور دنبال کردهاند که فراگیر نشده است.
دو گروه دیگر، موسوم به سنّتگرایان سدۀ بیستم و مدرنیستهای سدۀ بیستم نیز که متأثر از مکتب قدیماند مطرح شدهاند. در بررسی هریک از گروههای فوق شرح حال نوازندگان، معرفی آثار، آوانگاریهای مؤلف از نواختههای ایشان بههمراه تجزیهوتحلیل آوانگاریها و بررسی نتنگاریهای منتشرشده از ایشان ارائه، و با یکدیگر مقایسه شده است.
عنوان اصلی این کتاب به زبان انگلیسی “HISTORY AND CHANGING STYLES OF THE SCHOOLS OF IRANIAN SANTUR PLAYING FROM THE LATE NINTEENTH TO THE EARLY TWENTY-FIRST CENTURY” (تاریخچه و تغییرات سبکهای مکاتب سنتورنوازی ایران از اواخر سدۀ نوزدهم تا اوایل قرن بیستویکم میلادی) بوده است که به پیشنهاد ناشر، با تغییر عنوان به «مکاتب سنتورنوازی در ایران از قاجاریه تا کنون» بهصورت یک کتاب ارائه شده است.
متن اصلی رساله در ۴۷۰ صفحۀ A۴ مشتمل بر ده فصل و ۴۰ صفحه ضمایم است و آنچه در کتاب حاضر ارائه شده شامل ترجمۀ فارسی متن اصلی رساله در ۳۲۸ صفحۀ رحلی است که مورد بازبینی محتوایی قرار گرفته است.
آنچه ارتباط مستقیم با عنوان رساله دارد در فصول هفتم تا دهم کتاب حاضر آمده است. فصول اول تا ششم بهعنوان پیشنیازهای چهار فصل پایانی نگاشته شدهاند.
پی نوشت
۱- منتشرشده در آبان و آذر ۱۳۹۴. میزگرد کارشناسی با حضور کیومرث پیرَگلو، پویا سرایی، شهاب مِنا و کارن کیهانی.
۱ نظر