به یاد سیداسماعیل نواب صفا، ترانه سرا و شاعر (۲)

ترانه سرایی و شاعری شغل او نبود، مشغله دل او بود. مقامات اداری مهمی داشت و چندین بار مدیر کل و شهردار شد، حتی به نمایندگی مجلس هم رسید ودر آنجا هم فراموش نکرد که به سیاست های رضا قطبی و رادیو تلویزیون او بتازد. فراموش نکرد که از بدیع زاده و تاج اصفهانی دلجویی و دستگیری کند، فراموش نکرد که درویش زاده است و از طبقه اعیان فرهیخته ای که با بی ریشه های عصر امیرعباس هویدا فاصله ای بعید دارد.

او و دوست هنرمندش مجید محسنی، به خاطر پرونده پاک و بی خدشه شان از لحاظ سیاسی و اخلا قی و مالی، تنها نمایندگانی بودند که بعد از انقلا ب، از پس دادن حقوق نمایندگی مجلس، معاف شدند. حتی می گفتند که اوایل بازنشاندگی از خدمات دولتی، دوباره از او دعوت به کار شده که نپذیرفته بود و با وجود محرومیت از تمام امتیازات زندگی اجتماعی گذشته اش، همیشه این هوشیاری را داشت که درباره افراد و موقعیت ها و ایجاب ها، به درستی و انصاف قضاوت کند.

عمر ترانه سرایی حرفه ای نواب صفا در موسیقی ایران کمی بیشتر از ۲۰ سال بود، با این وجود تاثیر خود را بر ترانه سازی معاصر ایران گذاشت. به تحقیق، او از مقتدرترین چهره های ترانه سرایی کلا سیک فارسی در نسل بعد از رهی معیری است و کلا م او، دنیای حسی و عاطفی خاص خود را معرفی می کند. آثاری مثل چه شب ها (با آهنگ مرتضی محجوبی)، مستی عاشقان (با آهنگ روح الله خالقی)، آمد نوبهار (با آهنگ مهدی خالدی)، رفتم و بار سفر بستم (با آهنگ تجویدی)، سرگشته (با آهنگ پرویز یاحقی) و جوانی (با آهنگ حسین یاحقی) که با مجهزترین ارکسترها و صدای برجسته ترین خوانندگان نظیر بنان و قوامی اجرا شده، در شمار آثار همیشه ماندگار موسیقی و ترانه در ایران و یادگار در ذهن زمانه است.

کلام او فاخر و عفیف است و نشان از مطالعه وسیع او در ادب فارسی و حکایت از آشنایی او با مشرب عرفانی و حال و هوای اهل تصوف دارد. شاید او اولین کسی باشد که مفاهیم عرفانی را به نحوی لطیف و پوشیده، وارد ترانه سرایی کرده است.

او شعر طنز هم می گفت و در جوانی با نشریات توفیق و حاجی بابا همکاری می کرد و تخلصش مرشد صفا بود و در معاشرت با جوان های اهل موسیقی هم، این تخلص دوره جوانی اش مصداق درست پیدا می کرد. حساسیت های زبانی او، طنز تلخ، تک بیت های پرمعنا، خاطره های تکان دهنده، رفتار شکیبا و با مناعت طبع، اعتقاد به عالم ماورای مادیات، بی تظاهری و درویش مسلکی، یادگارهایی ناب از نواب صفا در ذهن و حافظه ما هستند. به اضافه تعدادی غزل خوب و شیوا و تعدادی ترانه های دلنشین که بازگوکننده حکایت زندگی او خواهند بود.