شهاب منا
مضرابهای چپ: استاد صبا در مواردی به قرینۀ الگوی مضرابی پیشین از درج راست و چپ مضرابها برای الگوی بعدی صرفنظر کردهاند و در مواردی نیز سهواً راست و چپ مضرابها را از قلم انداختهاند. در ویرایش کنونی اغلب مضرابهای راست و چپ نگاشته شدهاند.
کوکها: برای اجرای برخی گوشهها با فواصل صحیح گاه خرک طی یک دستگاه میبایست جابهجا شود. در دستگاههای ماهور و راستپنجگاه خرک هفتم سیم سفید، بهطور پایه رِبِکار کوک شده تا برای تأمین نغمۀ اصلی رِبِکار مدام در حال تغییر به اُکتاو بمتر نباشیم و در گوشههایی که رِ کُرُن شده از طریق جابهجایی خرک حین اجرای دستگاه کوک خرک تغییر مییابد.
حذف تکیه به فاصلۀ سوم در نغمۀ قطار بیات ترک و آواز ماهور: در «نغمۀ قطار» بیات ترک تکیههای فاصلۀ سوم جهت اخذ صدادهی بهتر حذف شده و بهصورت فاصلۀ دوم نگاشته شدهاند. همچنین در دستگاههای ماهور و راستپنجگاه از آنجا که در خرک هفتم سیمهای سفید رِبِکار موجود نبوده تکیههای روی نت دو به فاصلۀ سوم (با نت میبِمُل خرک هشتم) درج شده بود اما در بازنویسی حاضر از آنجا که در این موارد خرک هفتم سیم سفید رِبِکار کوک شده تکیۀ نت دو نیز با نت رِبِکار (از خرک هفتم) قابل اجراست و نسبت به فاصلۀ سوم صدادهی بهتری نیز دارد.
دربارۀ صفحهبندی و خلوتوجلوت: در میان چهار دورۀ ردیف سنتور استاد ابوالحسن صبا، دورههای اول، سوم و چهارم در قطع سلطانی (۳۴×۲۴ سانتیمتر) و بهدلیلی نامعلوم، دورۀ دوم در قطع رحلی (۲۸×۲۱ سانتیمتر) به چاپ رسیده است. در مقایسه با قطع رحلی، در قطع سلطانی امکان درج نتهای بیشتر در یک سطر و تعداد سطرهای بیشتر در یک صفحه فراهم است و به تجربۀ نگارنده بهترین قطع برای نتخوانی محسوب میشود. برخی آثار قدیم که در قطع سلطانی نتنویسی شدهاند اینک با کوچکنمایی در قطع رحلی بازنشر میشوند و در این تبدیل تراکم نتها و سطرها بیشتر شده نتنویسی شلوغ جلوه میکند.
در بازنویسی کامپیوتری نتهای ردیف سنتور استاد ابوالحسن صبا در قطع رحلی تعداد سطرها و تراکم نتها را در هر سطر بهقسمی در نظر گرفتم که خلوت و جلوت رعایت شود و نتخوانی برای خواننده آسان باشد. همچنین در صفحهبندی نتها بسیار کوشیدهام برای اجرای یک گوشه ورقزدن به حداقل برسد. ازاینرو، چنانکه ملاحظه خواهید کرد بسیاری صفحات با یک گوشۀ جدید آغاز شده با پایان گوشه یا جمله خاتمه یافته است.
۱ نظر