گفتگو با جهانگیر کامیان (۳)

از کنسرت‌های خود بگویید.
در رادیو در ارکستر استادم جهان‌پناه {مسئول} ارکستر شماره ۸ بودم، ارکستر عبدالله جهان‌پناه به این صورت درست شد که مرحوم روح‌اله خالقی یک امتحانی گذاشت البته استاد وزیری رئیس شورای موسیقی بود و ایشان می‌گفت باید یک تحولی در این برنامه‌ها بدهیم. تمام موسیقی‌دان‌ها بیایند امتحان بدهند و ارکستری بزرگ به نام ارکستر ویژه درست کرد. استاد جهان پناه هم آن را رهبری می‌کرد و قطعات مشیر همایون شهردار را می نواختیم، بنده دو سال در آن ارکستر کار کردم، بعد مرحوم پیرنیا آمد و ارکستر گلها را درست کرد و آن ارکستر از بین رفت.

چه آهنگ‌هایی ساخته اید و برای کدام خوانندگان؟
چند تا صفحه گرامافون برای آقای «مسعودی» ساختم مثل «به یاد امواج» (گیلکی) و چند تای دیگر هم برای خانم «یاسمین» و «یونس دردشتی».

آیا آثار خود را جمع آوری کرده‌اید؟
مقدار زیادی نوارهای ریل داشتم. هر وقت آهنگی می‌ساختم یک نوار می‌دادیم به اپراتور استودیو که کار را ضبط کند و همۀ اینها را جمع‌آوری کرده و در یک کارتن بزرگ گذاشته بودم در راه پلۀ منزلمان ولی خانه را که فروختیم و به امبریه آمدیم، یک روز از مادرم پرسیدم که کارتن نوارها کجاست؟ گفت مادرجان همه را دادم سمساری برد! آه از نهادم برآمد و الان خودم کوچک‌ترین اثری را ندارم و فقط خاطره‌اش در ذهنم باقی است.

چند سال است که تدریس می کنید؟
۵۰ سال است که درس می دهم و ۴۰ سال است که آموزشگاه دارم.

از شاگردانی که تربیت کرده‌اید، نام ببرید.
بیژن مرتضوی که در آمریکاست، از پنج سالگی نزدم آمده است، آقای لاجوردی ویولن کلاسیک می‌نوازد و در ارکستر سمفونیک مونیخ است، آقای رسولی از شاگردان پیانو در کنسرواتوار وین است، اکبر ناظری ویولن ایرانی می‌زد رهبر ارکستر دانشگاه سارا تقی‌زاده که تار و سه‌تار می‌نوازد، جعفر رستمی، مسعود آیوازیان و رومینا علی‌محمدی ویولن ایرانی می‌نوازند، مهران میری پیانو، احسان احدی ویولن کلاسیک، لیلا حافظیه ویولن کلاسیک، مهدی اعتمادی ویولن ایرانی، هومن برادران پیانو، محمد شفقیه ویولن، بهاره اهوراییی، ساناز برادران گیتار و پیانو، عاطفه زارع‌زادگان ویولن، بهاره میری ویولن، امید آسمانی ویولن و نریمان تکلیف ویولن کلاسیک می‌نوازند.

ساز دست تان ساخت کیست؟
ساز دست من کار سورن آراکلیان» است که فکر می‌کنم نمونه‌اش پیدا نشود. استاد تجویدی {وقتی} در رادیو سلو می‌نواخت و بیشتر مواقع که سلو‌نوازی داشت ویولن مرا می‌گرفت و می‌رفت برای ضبط، یک دفعه هم داشت سلو می‌زد و من در اتاق فرمان استودیو گوش می‌کردم آمد بیرون و گفت چطور بود؟ گفتم عجب سازی است و چه ویولنی عجیب صدایی می‌دهد! استاد تجویدی گفت بگو عجب کسی با این ویولن نواخته! چند بار هم مرحوم «پرویز یاحقی» با آن سلو نواخته بود. خود آراکلیان شاگرد صبا بود و من این ساز را ۶۰ سال است که دارم، وصیت کرده‌ام که بعد از خودم این ساز را بدهند به نوه ام «آریا» که الان در آمریکاست و خیلی خوب ویولن می‌نوازد و استعداد خوبی دارد و پیانو هم می نوازد.

از سازندگان ویولن در ایران کدام یک را می شناسید؟
خیلی ها ساز ویولن می سازند، ولی آن سازی که استاد «قنبری» می‌سازد چیز دیگری است. شاگردش آقای «صالحی» هم می‌سازد، ولی استاد قنبری چیز دیگری است. در زمان انقلاب ریختند در کارگاه آقای قنبری در هنرهای زیبا و سازهای ایشان را از بین بردند و خیلی ایشان از این کار افسرده شد. سنتورهای زیبایی ساخته بود و دیگر سازهای زهی… تار و سه‌تار و کمانچه و تنبک. حیف این استاد که فعلا خانه‌نشین شده است.

پس از انقلاب چه کردید؟
زمانی که انقلاب شد کلیۀ هنرمندان قدیمی از رادیو بیرون آمدند و بنده را هم خواستند که به سوال‌هایی جواب بدهم. گفتم من عروسی شاه شرکت نکردم، آقای «معینیان» دوماه حقوق به من نداد! می‌گفت بیا در ارکستر ساز بزن، ولی از حقوق خبری نیست، در پرونده‌ام هم موجود است. بعد از انقلاب در همین کلاس خودم ماندم و آن را اداره کردم الان قدیمی‌ترین کلاس در تهران است. این را بگویم که در موسیقی همه چیز اخلاق است اگر کسی بخواهد به جایی برسد فقط اخلاق است که می‌تواند او را به جایگاه بلندی برساند.

از آثار منتشر شدۀ مکتوب خود بگویید.
یک ردیف موسی معروفی {است} که برای تنظیم شدن آن از تار و سه‌تار به سازهای ویولن و کمانچه و فلوت {اقدام کردم} که انتشارات رهام به چاپ می‌رساند. کتاب یک‌صد قطعه آهنگ‌های پیانو، کتاب یکصد قطعه آهنگ‌های کلاسیک برای ویولن و سایر سازها. شصت قطعه بیش‌درآمد و رنگ برای تار و سه تار و سنتور و عود. یکصد قطعه آهنگ‌های کلاسیک. یک‌صد و بیست قطعه آهنگ‌های فولکلور ایرانی و…

مجله هنر موسیقی (شماره ۱۲۱)