محمدرضا مقدم
از دیگر مشکلات نگارش ردیف صبا نحوۀ دسته‌بندی چنگ‌ها و دولاچنگ‌هاست. در مواردی این دسته‌بندی‌ها صحیح نیست و هنرجو را در درک فیگورها و طرز اجرای صحیحشان دچار مشکل می‌کند. اکنون دسته‌بندی نت‌های چنگ و دولاچنگ را در سراسر این ردیف مورد ویرایش قرار داده‌ام.
یکی دیگر از مشکلات نگارش برخی ضربی‌های صبا استفاده از میزان‌نماهایی است که نت‌خوانی را در آموزش دشوار کرده است. گاه با دوبرابر کشیده‌ترکردن میزان‌نماها (مثلاً در ساقی‌نامۀ همایون و ماهور) یا دوبرابر کوتاه‌ترکردن میزان‌نماها (مثلاً در مقدمۀ مویۀ سه‌گاه) سعی در تسهیل نت‌نویسی و بی‌نیازکردن متن از توضیح روش صحیح اجرا در بخش توضیحات، چنان‌که پیش‌تر چنین بود، کرده‌ام.
موارد دیگری هم هست که طرح همه‌شان در اینجا موجب اطالۀ کلام می‌شود و همه را مفصّلاً با نمونه‌های نت در توضیحات کتاب شرح داده‌ام.
موارد اصلاح شده توسط شما از چشم مرحوم پایور دور مانده بود و یا ایشان بر همان روش تأکید داشتند؟
البته استاد پایور، پیش از انتشار ویرایش چهار مجلد ردیف سنتور صبا، در سال ۱۳۷۷ یک‌بار دورۀ اول سنتور را با همکاری داریوش صفوت ویرایش و منتشر کرده بودند. در ویرایش دوم دورۀ اول تغییراتی رخ داده که از جملۀ آنها اعمال تغییرات و تکمیل رسم‌الخط نگارش سنتور است که استاد پایور همین رسم‌الخط ویرایش دوم دورۀ اول ردیف سنتور صبا را در تمام کتاب‌های خود هم به‌کاربرده‌اند. بنابراین، استاد پایور از نظر علائم مقیّد به رسم‌الخط استادشان، صبا، بودند با محسنات و دشواری‌ها و اشکالاتش.
جداسازی جملات هم روش جدیدتری است که در دورۀ استاد صبا متداول نبود و اول‌بار با عنوان آوانگاری تطبیقی توسط مرحوم دکتر محمدتقی مسعودیه، پدر اتنوموزیکولوژی ایران، مطرح شد و از دهۀ هفتاد در نوشتار نت‌نگاران ردیف، ازجمله داریوش طلایی و دیگران، به‌کار گرفته شد اما استاد پایور ردیفهای خود را نیز به این روش ننوشته‌اند و جملات را به سیاق قدیم پشت‌سرهم نگاشته‌اند.
البته استاد پایور در ویرایشی که از ردیف سنتور صبا در سال ۱۳۷۷ منتشر کردند برخی از دیگر مواردی را که در پاسخ به پرسش قبلی نگاشتم تاحدودی اصلاح کرده یا بهبود بخشیده‌اند و برخی موارد را هم به سلیقۀ خود تغییر داده‌اند که از جملۀ آنها می‌توان به تغییر کوک شور و همایون، تغییر برخی کشش‌های نت‌ها، تغییر برخی تحریرها، افزودن برخی اشعار، حذف مقدمه‌ها و توضیحات رسم‌الخط صبا و… اشاره کرد.
بنده ردیف سنتور صبا را از روی نسخۀ اولیۀ آن که به توسط مرحومه منتخب صبا، همسر استاد صبا، طی چهار دوره منتشر شده بود به هیئتی امروزی بازنویسی کردم و اشکالاتی را که در آن دیدم و سال‌ها مدرسان درگیر آنها بودند و در ویرایش استاد پایور رفع نشده بود، با جسارتی بیشتر، اصلاح کردم.
شهاب نازنین بهترین کسی ست که با دقت کم نظیرش تا حالا خدمات زیادی به موسیقی ملی کرده بخصوص در رابطه با سنتور و مکتب بی نظیر حبیب که رسید به استاد صبا و استا پایور و تا بحال آثار بی نظیری ارائه داده. ویرایش ردیفهای سنتور استاد صبا خیلی بجا، درست و بموقع بود و به کسانی که این ردیف رو درس می دند مصرانه خواهش می کنم از ویرایشی که شهاب جان با دقت بالا انجام دادند استفاده کنند چرا که برای استاد و شاگرد خیلی کار آسان تر خواهد بود.