بدینترتیب، اصفهان، ماهور، نوا و راستپنجگاه به فاصلۀ دوم بزرگ بمتر منتقل شدند و باقی آوازها و دستگاهها به فاصلۀ سوم کوچک زیرتر. در این انتقال، گسترۀ صوتی تار و سهتار و خوشصدایی آن در اجرا با تار و سهتار دخیل بوده است و اگر انتقال ملودی به فاصلۀ سوم کوچک زیرتر موجب بیرونافتادن ملودی از گسترۀ صوتی تار و سهتار میشده، آنرا به فاصلۀ ششم بزرگ بمتر منتقل کردهام. این انتقال توسط آقای مهدی دیزانی (نوازندۀ تار و سهتار) نیز مورد بررسی قرار گرفته و ایشان نیز گاه ملودی را برای صدادهی بهتر یا ایجاد تنوع صوتی نسبت به مطالب قبل یا بعد، به یک هنگام بمتر یا زیرتر انتقال دادهاند.
لازم به ذکر است در انتقال کوک از چپکوک ویلن به راستکوک مضرابی (مثلاً از شور می به شور سُل) میتوان از انتقال نظری و خواندن نت ویلن با کلید فای خط چهارم استفاده کرد (بهاستثنای راستپنجگاه و چهارگاه که میبایست به فاصلۀ دوم بزرگ بمتر منتقل شود) اما از آنجا که بسیاری از نوازندگان سازهای ایرانی به نتخوانی با این کلید تسلط ندارند، انتقال عملی انجام شد.
پس از انتقال ردیف حاضر به کوک تار و سهتار، به ویرایشهای دیگری دست زدم که در زیر به آنها اشاره میکنم:
- خطوط اتصال آرشهکشی را برداشتم و خطوط اتصال دیگر را نیز به حداقل رساندم، چرا که در بسیاری موارد حضورشان تفاوتی در اجرا ایجاد نمیکنند و موجب شلوغی بیشترِ نتنویسی میشوند.
گاه برای یک فیگور دارای خط اتصال میتوان دو اجرای جایگزین درنظر گرفت، مانند این نمونه:
در قسمتهای شعردار نیز از آنجا که هریک از هجاها زیر نتهای نظیر نوشته شده خطوط اتصال مشخصکنندۀ محدودۀ هجاها را حذف کردم.
- در بخشهای شعردار، دُم نتهای چنگ و دولاچنگی را که یک هجا را تشکیل میدهند به هم چسباندم و با یک شاهین بازنویسی کردم.
- در ادامه، برای مدرسیکردن محتوای ردیف حاضر، نیاز به مضرابگذاری و انگشتگذاری ردیف حاضر برای تار و سهتار بود و خوشبختانه آقای مهدی دیزانی، نوازندۀ تار و سهتار_ که ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی، گردآوردۀ استاد موسی معروفی را نزد استاد هوشنگ ظریف، و ردیف دورۀ عالی استاد علیاکبر شهنازی و ردیف میرزاعبدالله به روایت نورعلی برومند را نزد استاد داریوش طلایی فرا گرفتهاند و به مدت سی سال به تدریس تار و سهتار مشغول هستند_ این مهم را برعهده گرفتند و طی هشت ماه ردیف حاضر را بارها با سهتار و تار نواختند و با دقتنظر و مسئولیتپذیری طی دو دوره ویرایش برای تار و سهتار مضرابگذاری و انگشتگذاری کردند. همچنین تکنیکهایی را هم برای غَنابخشی بیشتر جملات پیشنهاد کردند که آنها را داخل پرانتز به متن افزودم و البته اجرای آنها اختیاری است.
۱ نظر