گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آواهای تابو (۱)

زوال بهانه‌ای برای سانسور 
کنترل بر موسیقی و محتوای آن از دیرباز مورد توجه دولت‌های مختلف در کشور‌های مختلف بوده است. در زمان سلطه تفکرِ نژادپرستی در آمریکا، رادیو به عنوان مهمترین رسانه سال‌های اوایل قرن بیستم به شدت زیر ذره بین محتوایی بود. در همان زمان، هرچند موسیقی سیاهان تاثیر به سزایی در شکل گیری انواع مختلف موسیقی مردم پسند داشت، تبعیض نژادی مانع از مشهور شدن و ثروتمند شدن موسیقی دان‌ها و نوازندگان سیاه پوست بود. موسیقی سفید پوستان و سیاهپوستان از هم تفکیک شده بود و ایستگاه‌های رادیویی و مغازه‌های فروش صفحه‌های گرامافون مجزایی داشت.

«رادیوهای سراسری» از پخش موسیقی‌ای که توسط سیاه پوستان خوانده یا نواخته می‌شد خود داری می‌کرد. موسیقی سیاهان تحت یک طبقه بندی کلی به نام «موسیقی نژادی» (Race Music) نامیده می‌شد. ایستگاه‌های رادیویی پخش این موسیقی هم به همین ترتیب ایستگاه نژادی و شرکت‌های ضبط و انتشار و توزیع آثار موسیقی سیاهان هم با پیشوند نژادی نامیده می‌شد.

در زمان «الویس پریسلی» و دوران ابتدای کار و شهرت او، هنگام اجرا‌های تلویزیونی تصویر او را از سینه به بالا فیلم برداری می کردند چرا که رقص پای او از دید مدیران تلویزیونی وقت شبیه رقص سیاهان بود و درخور یک جوان سفیدپوست نبود.هرچند تمام این مسائل با استقبال فراوان مردم از موسیقی سیاهان و استمرار صنعت موسیقی و یک دلیل دیگر که از بقیه موثر تر بود به مرور زمان حل شد. آن دلیل پول سازی صنعت موسیقی بود.

کمی پیش تر در زمان جنگ جهانی دوم، دولت وقت آلمان نازی موسیقی سیاهان و خصوصا موسیقی جاز و بلوز را به دلیل این که این موسیقی توسط سیاهان که از دید آنان نژادی پست به شمار می آمده، در کشور خود و در کشورهای تحت تصرف ممنوع کرد. اما فرانسوی‌ها که شیفته موسیقی رنگارنگ جاز شده بودند برای این که بتوانند این موسیقی را اجرا کنند به طرز هوشمندانه‌ای آلمانی‌ها را گول می زدند و سبک جدیدی از جاز به نام «جاز کولی» یا «جیپسی جاز» (Gypsy Jazz) را خلق کردند که در ظاهر تفاوت‌هایی با جاز آمریکایی داشت اما از هسته مشابهی تشکیل شده بود.

در انگلستان و در سال‌های دهه ۶۰، «بی بی سی» که رادیو و تلویزیون دولتی بریتانیا بود، کنترل شدیدی بر موسیقی پخش شده در رادیو داشت و شاید در کل روز تنها نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه موسیقی از این رادیو پخش می‌شد و آن هم موسیقی‌ای بود که از نظر ممیزان این رسانه تایید شده بود. به همین دلیل ایستگاه‌های رادیویی «غیر مجاز» از کشتی‌هایی که در نزدیکی سواحل بریتانیا پرسه می زدند برای اینکه بتوانند از پخش آگهی تبلیغاتی پول خوبی به جیب بزنند انواع و اقسام موسیقی را به صورت ۲۴ ساعته پخش می کردند. این ایستگاه‌های رادیویی که به «رادیوی دزد دریایی» (Pirate Radio) شهرت داشت، میلیون‌ها بریتانیایی را با موسیقی‌های آمریکایی و موسیقی کشورهای دیگر کشورها آشنا می‌کرد و در لابه‌لای برنامه‌های موسیقی آگهی‌های تبلیغاتی را پخش می کرد.

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان
متولد ۱۳۵۷ تهران
نویسنده، مترجم، نوازندۀ پیانو، کیبورد و سینتی‌سایزر و طراح صدا

۱ نظر

بیشتر بحث شده است