گفتگو با بهرام دهقانیار، آهنگساز خاطره‌انگیزترین ترانه کودک (۵)

مزه و سلیقه مهم است که من از این مجموعه صدا‌ها مثل یک آشپز چه چاشنی‌ای بردارم که دستپختم به مذاق مشتری، هم احساس یگانگی داشته باشد، یعنی جای دیگر آن را نشنیده باشد و هم لذت ببرید. درک حافظه شنیداری موسیقی ایران تنها از طریق بررسی موسیقی ایرانی میسر می‌شود. کشف فواصلی که گوش ایرانی را از لحاظ احساسی  متلذذ کند مستلزم استعداد و ساعت‌ها کار است. من آن ساعت‌ها کار را قبل از این که وارد موسیقی‌فیلم بشوم داشته‌ام.

انقلاب شد و نه اینترنتی بود و نه سرگرمی‌ای. من در آن دوران فقط پیانو زدم. موسیقی سالم گوش می‌کردم. حتی اگر برادر من موسیقی‌پاپ آن زمان را گوش می‌داد، موسیقی‌پاپ سالم آن زمان را گوش می‌داد. پدر من همیشه موسیقی‌ملی ایرانی و موسیقی‌کلاسیک گوش کرده است. من در محیطی بزرگ شدم که این گونه موسیقی در آن گوش داده می‌شد. دوستانم هم موسیقی‌راک و الکترونیک درجه یک گوش می‌دادند. یعنی لایه‌ای که من از آن تغذیه فرهنگ‌موسیقی می‌شدم هم، لایه بدی نبود. شما می‌پرسید که چرا موسیقی کودک الان این طور شده؟ چون وقتی کسانی که هیچکدام از این لایه‌های پایه را نداشته باشد می‌آید و طبیعتا موسیقی‌ای را که شنیده‌اند پایه قرار می‌دهد. موسیقی‌ای که در سبک پاپ در خارج از ایران تولید می‌شود، غالبا برای مصرف فرهنگی ایرانی‌های خارج از کشور ساخته می‌شود که می‌خواهند آخر هفته را بروند و خستگی ۵ روز هفته را در کنند. متاسفانه، اشتباه عمده کسانی که دارند کارموسیقی کودک می‌کنند این است که می‌خواهند آن فرهنگ را برای موسیقی کودک استفاده کنند.»

موسیقی‌خطی
دهقانیار برای انجام کاری از صندلیش بلند می‌شود و در این فرصت من هم از برخی تجربه‌های خودم در موسیقی کودک برایش تعریف می‌کنم. وقتی با مهربانی صحبت‌های من را می‌شنود می‌گوید: «من این آه تو را درک می‌کنم. مشکلات ما از بالا شروع می‌شود. یعنی اولین مشکل نبود برنامه‌ریزی کلان صحیح فرهنگی در بخش موسیقی را دارم. دوم، کسانی که به عنوان مدیر یا برنامه‌ساز، کار تولید و تهیه کارهای تصویری و نمایشی می‌سازند، با حداقل‌ها می‌خواهند کارشان را انجام دهند.

البته حقشان است چون تاجرند ولی تاجر نباید کار فرهنگی انجام بدهد مگر اینکه یک مشاور فرهنگی داشته‌باشد و آن مشاور هم باید به معنای واقعی فرهنگی باشد! من در برخورد با برخی تهیه‌کننده‌ها وقی می‌پرسم چه موسیقی‌ای گوش می‌کنی؟ به من جواب می‌دهد که من اصلا موسیقی گوش نمی‌کنم! خُب تو که موسیقی گوش نمی‌کنی چرا آمدی داری کار تهیه کنندگی نمایشی می‌کنی؟