ایقاع مخصوص موسیقی بود. طویس اولین خواننده ای بود که در مدینه از ایقاع استفاده کرد. او با اضافه کردن نت های زینت و به کاربردن فواصل ملایم شیوه ای جدید را در موسیقی به کار گرفت که آن را غناءالمتقین (آواز هنری) می گفتند. نخستین خواننده ای که در حجاز به معرفی و ترویج ایقاع پرداخت عزه المیلاء بود که ایقاع را غناءالموقع نامید و سائب خاثر نیز در این زمینه تلاش فراوانی کرد در دوره ی خلفای اموی ایقاع شکل علمی تری به خود گرفت و دایره هایی برای معرفی آن وضع گردید. ضربهای این دوره ثقل اول، ثقل ثانی، خفیف ثقیل، هزج، رمل و رمل طنبوری بود.
ضرب رمل ار ابتکارات یک ایرانی به نام ابن محرز بود و نخستین کسی که
آوازها را بر اساس ایقاع و به طور کامل تنظیم نمود ایرانی دیگری به نام
اسحاق موصلی بود. ابونصر فارابی در کتاب معروف خود به نام فی
الاحصاءالایقاع به شرح و کالبد شکافی دقیق ایقاع پرداخته است.
در میان عربهای آن دوره از موسیقی به علت محبوبیتی که در بین مردم داشت
در جهت پیشبرد اهداف استفاده می شد حتی جادوگران از جادوی دلنواز موسیقی
در جهت فریب اذهان عموم استفاده می کردند.
اولین خواننده ی مشهور عرب پس از اسلام ابوعبدالمنعم ملقب به طویس بود که
آواز های خود را تحت تاثیر از آوازهای اسیران جنگی می خواند
در عربستان موسیقی در دو شهر مکه و حجاز بسیار متداول بود. مکه شهری
زیارتی بود و موسیقی این منطقه بیشتر مذهبی بود ولی حجاز مرکز برگزاری
جشنها و مراسمی بود که شاعران و موسیقیدانان در آن شرکت می کردند.
“وقتی عبدالله ابن زبیر تصمیم به تعمیر کعبه گرفت بنایان ایرانی و یونانی را
برای این کار استخدام کرد. کارگران بنا به رسمشان هنگام کار آواز می خواندند و
آوازهای آنان مورد توجه مردم آن دیار قرار گرفت. آوازهایی که یونانیان می
خواندند از خاطرها محو شد ولی در ادبیات عرب مکرر به موسیقی و آوازهای
ایرانیان اشاره شده است. پاره ای از کارگران ایرانی با خود آلات موسیقی به
کعبه برده و به اهالی محل ساز زدن آموختند”
بسیاری از پژوهشگران معتقدند که سرآغاز موسیقی اعراب از موسیقی ایرانیان
دوره ی ساسانی سرچشمه گرفته است اما نمی توان گفت که به طور قطع
موسیقی اعراب کاملا ایرانی است چون در طول تاریخ تغییراتی در موسیقی عرب
به وجود آمده است ولی متاسفانه مدرک معتبری درباره ی چگونگی شکل گیری
موسیقی اعراب در دست نیست. ولی آنچه مسلم است این که شکوفایی فرهنگ و
هنر در سرزمین اعراب با گشوده شدن مرزهای بین النهرین بعد از فتح ایران
توسط اعراب شکل گرفته است.
فاتحان عرب پایتخت خود را آل هیرا نزدیک بابل قرار دادند از طریق همین شهر
بود که عربها بسیاری از ویژگیهای موسیقی بین النهرین را به موسیقی عرب
انتقال دادند. درآغاز اسلام زبان عربی زبان رسمی کشورهای مسلمان شد و از
این دوره به بعد کلیه کتابها و آثاری که از نویسندگان منتشر شد به زبان عربی
بود.
۱ نظر