گفتگوی هارمونیک
مقاله ای که پیش رو دارید به قلم زنده یاد استاد غلامحسین یوسفی در اسفند ۱۳۶۴ نوشته شده و در مجله کلک شماره ۱۱-۱۲ (بهمن ـ اسفند ۱۳۶۹) به انتشار رسیده است. این نوشته را به مناسبت گرامی داشت یاد استاد غلامحسین بنان باز نشر می کنیم:
صدای گرم و دل‌انگیز بنان در جانها شور می‌افکند و خوشبختانه این نوای پرجاذبه و گیرا به مدد نوار ضبط صدا همیشه باقی است هرچند پیکر او در خاک فرو خفته است. ساعات و روزها و شبهایی که آواز دلربای او وقت مرا خوش داشته و ذوق و حال به من بخشیده است فراوان است و بیان چگونگی ارتباط عاطفی با آن آوای شوق‌آفرین خود لطفی دیگر دارد.
نوشته‌اند کریم‌خان بنان‌الدوله (پدر بنان) مستوفیی خوش‌خط و موسیقیدان بود و غلامحسین بنان نخست در کودکی از روی دستگاه فونوگراف استوانه‌ای که آواز پدر بر روی آن ضبط شده بود صدای وی را تقلید می‌کرده است. به علاوه در تالار خانه متنعم آنها (۱) دستگاه پیانو و اُرگ در دسترش غلامحسین قرار داشت و او در خردسالی به تشویق استاد مرتضی نی‌داود ـ که استعداد وی را در موسیقی تشخیص داده بود ـ به نواختن ارگ و خواندن تصنیف پرداخت و با مقدماتی که مادرش فراهم آورده بود، در عین حال از تعلیمات گاه به‌گاه پسرخاله خویش برخوردار می‌شد و گوشه‌های آواز را در درس مرتضی‌خان نی‌داود به کسانش به خاطر می‌سپرد.
شبی نیز در حضور جمعی از خوانندگان و نوازندگان معروف زمان ـ که در خانه بنان‌الدوله بودند ـ غلامحسین شش ساله به پیشنهاد مادر پشت ارگ قرار گرفت و قطعه‌ای را نواخت و خواند که مورد تحسین حاضران واقع شد و پدر موافقت کرد وی موسیقی بیاموزد. بعد از مرتضی نی‌داود، استادان بنان در آواز میرزا طاهر ضیاءالذاکرین رسایی و استاد ناصر سیف بودند.
علاوه بر این او به ادبیات و شعر فارسی علاقه فراوان داشت و این گرایش و دل‌بستگی از همان زمان که در مدرسه ثروت تحصیل می‌کرد آشکار بود. بعدها بنان در انجمن موسیقی ملی با کلنل علینقی وزیری ارتباط سپس خویشاوندی یافت و از او نکته‌ها آموخت و نیز معاشرت با روح‌الله خالقی، ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی و دیگر هنرمندان معرفت او را در موسیقی تکمیل و ذوق هنری‌اش را تلطیف کرد و هم از ردیف موسیقی ایرانی آگاهی تمام یافت و مدتها در انجمن موسیقی ملی خواننده اول بود. سالها بعد در همکاری با رادیو (از ۱۳۱۹ ش) و بخصوص در برنامه «گلهای رنگارنگ» شادروان داود پیرنیا آواز بنان هرچه خوشتر درخشید و قلمرویی بیشتر را زیر نفوذ گرفت.
پی نوشت
۱- مادر بنان دختر شاهزاده محمدتقی‌میرزا رکنی، رکن‌الدوله، برادر ناصرالدین شاه قاجار بود.
۱ نظر