مروری بر «کنسرت کوارتت کلنکه» سی و سومین جشنواره‌ی موسیقی فجر

نشستن در نقطه‌ی تعادل

از همان هنگام که لا-ر، دو نت کشیده‌ی سوژه‌ی اصلی مجموعه‌ی «هنر فوگ» باخ را ویلن نواخت مشخص بود که قرار است «کوارتت کلنکه» چه ردای متفاوتی (نسبت به اجرای مشهورتر کوارتت‌های اِمِرسون، جولیارد و کِلِر) بر تن این فوگ‌های به‌غایت هنرمندانه‌ی در معما رهاشده بپوشاند، و از آن بیشتر تا چه اندازه قرار است موسیقی با همان سوژه‌ی گشاینده همچون نوشدارو به یک کرشمه دیگر اجراهای جشنواره را (چهار اجرا که پیش از آن دیده بودم) از خاطر بزداید و به رویدادی در دل فرهنگسرای نیاوران تبدیل شود.

اعضای کوارتت برای رپرتوار کونتراپونکتوس‌های I، II و IX را برگزیده بودند. جمله‌بندی روشن و درعین‌حال به‌خوبی با دیگران تنیده که هم‌زمان استقلال و پیوند خطوط را برقرار نگه می‌داشت، جریان شدت‌وری منحصربه‌فرد، حساسیت وسواس‌گونه‌ی نوازندگان نسبت به یکدیگر در ظرایف که خصلت غیر گفتگویی را به ویژگی گفتگومانند کوارتت نزدیک می‌کرد، انرژی حیاتی بسیاری را همچون یک حل به کاراکتر معمایی فوگ‌ها بخشیده بود و بی‌وقفه و یک‌نفس شنوندگان را جذب خود می‌کرد.

اما این نه پایان بود نه حتا اوج توانایی کوارتت، زیرا نوازندگان مقدمه‌ی آداجیوی موومان اول کنسرتوی شماره ۴ شوبرت را به زمان حال فراخواندند. آن را آنگونه اجرا کردند که گویی به قطعه‌ای امروزی گوش سپرده باشی (باز هم مخصوصا از لحاظ دینامیکی). آوازگونگی ملودی‌ها، خصلت شناخته‌شده‌ی آثار شوبرت، به تنهایی یا در برابر عنصر متضاد (مثل بستر پر تب و تاب ترمولوها در آلگرو کُن موتو یا سر زندگی آلگروی پایانی) با مهارت با بیانی پراحساس و رومانتیک (مخصوصا در آندانته کُن موتو) در عین تعادل به نمایش گذاشته شده بود.

و درنهایت آنگاه که انتظار هر شنونده‌ی حساس تا حد زیادی در اثر شنیدن قطعات پیشین افزون شده بود نوبت نمود چیره‌دستی رسید. کوارتت شماره ۳ مندلسون، یکی از ستوده‌ترین آثار زهی آهنگساز، در میان قطعات رپرتوار آزمونی برای مهارت نوازندگان (مخصوصاً ویلنیست‌ها در مولتو آلگرو ویواچه و پرِستو کُن بریو) بود که آنها بدون آن‌که به‌قدر شوبرت آوازگونه و سودایی بنمایندش درست در نقطه‌ی تعادل میان وضوح و گرمای عاطفی و ژرفای تأمل‌برانگیزی (ویژگی این اثر و برخی آثار دیگر مندلسون) نسبتاً با موفقیت اجرایش کردند.


نویز

گفتگوی هارمونیک

کوارتت کلنکه در سال ۱۹۹۴ در کشور آلمان توسط ۴ خانم نوازنده آغاز به کار کرد و تاکنون در بسیاری از فستیوال‌های مهم دنیا اجرا داشته است. آنه گرت کلنک و به آته هارتمن نوازندگان ویولن، ایوونه اوله مان نوازنده ویولا و روت کالتن هیزر نوازنده ویولنسل گروه هستند که به اجرای آثار بزرگان موسیقی می‌پردازند.