علیرضا میرعلی نقی
ردیف و قطعاتی از مرتضی محجوبی به انتشار رسید. این کتاب، حاصل اندیشه و انگیزه شهرام محذوف در تبدیل دست‌نوشته‌های مرتضی محجوبی به خط نت بین‌المللی است که با همکاری فخری ملک‌پور، در طول مدت ۳سال به انجام رسیده است که دارای ۱۲ مقام (شامل ۷ دستگاه و ۵ آواز) است. تنظیم تمامی پیش‌درآمدها، قطعات ضربی، تصنیف‌ها و رِنگ‌ها توسط شهرام محذوف صورت گرفته است.
هدف از انتشار این کتاب، زنده نگه‌داشتن ردیف‌های موسیقی اصیل ایرانی و تکنیک منحصر به فرد مرتضی محجوبی برای پیانو ایرانی است تا تمامی هنرجویان و علاقه‌مندان این مکتب بتوانند از آن استفاده کنند.
در این کتاب سعی شده است که از علامت‌ها و اختصارات بین‌المللی موسیقی استفاده شود که نوازندگانی که فقط موسیقی غربی را آموزش دیده‌اند نیز بتوانند نت‌های نوشته شده در این کتاب را (بعد از تغییر کوک پیانوی خود از غربی به ایرانی) اجرا کنند. ردیف‌های سازی مرتضی محجوبی از نظر نوشتار همان‌طور که در دست‌نوشته‌های ایشان هم بوده تمام فاصله بین نت‌ها در قسمت آوازی را با مقیاسی که خودشان و نوازنده در ابتدا می‌تواند مشخص کند، گفته شده است.
در نت‌های بین‌المللی نوشته شده در این کتاب توسط شهرام محذوف، سعی شده است که از سکوت‌هایی به صورت دقیق بین قطعات آوازی همانند دست‌نوشته‌های مرتضی محجوبی برای راحتی و دقیق‌تر اجرا شدن قطعات، استفاده شود و شباهت بیشتری به آنچه که در دست‌نوشته‌ها وجود دارد و ثبت شده است، داشته باشد. سکوت‌های نوشته شده در این کتاب نسبت به ردیف‌های کتاب‌های دیگر، بیشتر و با حساسیت بالاتر و دقیق‌تری قرار گرفته است.
چاپ اول کتاب ردیف‌های مرتضی محجوبی به روایت فخری ملک‌پور نوشته شهرام محذوف و با مقدمه سیدعلیرضا میرعلی نقی، در تیراژ ۵۰۰ نسخه در قطع رحلی و به قیمت ۱۵۰هزارتومان توسط انتشارات موسیقی عارف منتشرشده است و به‌زودی به بازار روانه خواهد شد و هم‌زمان با توزیع سراسری کتاب، جشن رونمایی رسمی آن نیز برگزار می‌شود.
***
فخری ملک‌پور متولد سال ۱۳۱۴ در تهران، فرزند ذبیح‌الله ملک‌پور، بازرگان هنردوست و هنرمندپرور تهرانی می‌باشد. ایشان تحصیلات دانشگاهی را ابتدا در لندن و بعدها در کالج نیویورکی M.Y.U گذراند. در رشته‌ی زبان و ادبیات انگلیسی فارغ‌التحصیل شد و مدتی را در شغل دبیری در همین رشته در دبیرستان مهر (تهران) گذراند. سال‌ها تدریس کرد و از وزارت آموزش و پرورش بازنشسته شد. ایشان از همان سنین ابتدای دهه دوم زندگی زیر نظر استادان موسیقی آموزش دید. چهره خلاق تار، عبدالحسین شهنازی، ردیف‌ها را به او آموزش می‌داد. حسین تهرانی، مسلم تمبک در آن زمان و مهدی غیاثی هنرمند تمبک‌نواز مشهور و نیز عباس ورزنده به او اصول وزن‌خوانی و ضرب‌شناسی را می‌آموختند. رضا ورزنده نیز قطعاتی را با سنتور می‌نواخت تا شاگرد کوچکش روی پیانو تکرار و تقلید کند. به توصیه مرتضی محجوبی ایشان مدتی را نزد ارسلان درگاهی سه‌تار آموخت و نزد احمد عبادی، چهره تاثیرگذار سه‌تار نوازی موسیقی ایرانی، چهار سال تمام تعلیم دید.
علی تجویدی نوازنده و آهنگساز برجسته موسیقی ایرانی، اصول نغمه‌پردازی و پرورش ایده‌ی ملودیک را به او آموخت و جواد معروفی نوازنده‌ی برجسته پیانو در مکتب وزیری– خالقی و بنیان‌گذار روش مدرن نوازندگی پیانو ایرانی، به ایشان نت‌خوانی و نت‌نویسی و سلفژ آموخت و در ضمن آموزش، گاه‌گاهی از او می‌خواست قطعاتی ضربی یا چهار مضرابی از ساخته‌های زیبای محجوبی را اجرا کند، هرچند که ایشان بعدها از دروس معروفی چندان استفاده نکردند و روش نت‌نویسیِ اولیه‌ی خود را ترجیح دادند. تنها راوی و نگهدارنده اصلی ردیف‌های محجوبی، بانو فخری ملک‌پور، شاگرد برتر ایشان می‌باشد.
شهرام محذوف در اولین روز از شهریور ماه سال ۱۳۶۴ در خانواده‌ای هنردوست چشم به جهان گشود. عموی بزرگ ایشان عباس محذوف از نوازندگان ویولن بود. از همان کودکی علاقه شدید وی به موسیقی او را در این راه تا فارغ التحصیلی از رشته موسیقی پیش برد. در این راستا ردیف‌های مرتضی محجوبی را نزد فخری ملک‌پور فرا گرفت و از اساتیدی همچون جواهرجو، پروفسور کلارا بوکاچاوا، الکساندر و تیگران مستروپیان و انوشیروان روحانی بهره جست.
لازم به ذکر است که وی تئوری موسیقی را نزد مصطفی کمال پورتراب و هارمونی را نزد الهامیان طی کرد. در این میان شهرام محذوف از موسیقی اصیل ایرانی غافل نشد و ویولن ایرانی را نزد مسعود حسنخانی و فرشید فرهمند و ویولن کلاسیک را نزد همایون رحیمیان فراگرفت و فعالیت های هنری خود را به عنوان پیانیست با ارکستر حسنخانی ادامه داد. وی در سال ۱۳۹۱ موفق به اخذ پذیرش از دانشگاه موسیقی وین شد. علاقه‌مندی ایشان در جهت حفظ و اشاعه موسیقی اصیل ایرانی سبب بازگشت وی به کشور و ادامه فعالیت‌های هنری در این راستا گردید.
از جمله فعالیت‌های هنری وی، همکاری مشترک با فخری ملک‌پور و نگارش کتاب ردیف مرتضی محجوبی به خط نت بین‌المللی و همچنین تنظیم و آهنگسازی، تدریس و اجرای کنسرت‌های کلاسیک و ایرانی در کنسرواتوار تهران می‌باشد. ایشان عضو رسمی و درجه یک مدرسان و نوازندگان خانه موسیقی ایران و عضو رسمی انجمن صنفی نوازندگان ایران است. همچنین ایشان مولف کتاب ردیف‌های مرتضی محجوبی (انتشارات عارف)، کتاب بِیِر با توضیحات شهرام محذوف (انتشارات عارف) و کتاب چِرنی با توضیحات شهرام محذوف (انتشارات عارف) می‌باشد.
۱ نظر