اتفاقاً غالب تکنوازان موسیقی ایران افرادی بودند که به نت نیز آشنایی نداشتند یا اگر آشنایی اجمالیای از نت داشتند نت نوازندگی و آموزش ایشان دخالتی نداشته است. یکی از تکنوازان مطرح کمانچه استاد علیاصغر بهاری است که میراثدار هنر اسلاف خود در دورۀ قاجار، دارای وسعت معلومات و بیان شخصی است.
گاه بیان میشود که نواختن به شیوۀ بهاری یا دیگر قدما ارزش چندانی ندارد چرا که ایشان خود به بهترین وجه نواختهاند و تقلید کار ایشان امری بیحاصل است، لیکن از آنجا که موسیقی گذشتۀ ایران هنری پرمایه اگر نوازندهای خلاقیت به خرج ندهد ولی نمایندۀ خوبی از نوازندگی به شیوۀ قدما باشد نیز هنرش بسیار پرارج است.
اما از آنجا که ما در زمانه و شرایط دیگری زندگی میکنیم، هیچ کس صددرصد نمیتواند تکرار شخص دیگر شود و نوازندۀ کنونی بنا بر شرایط زمان و ویژگیهای فردی خود، با دریافت شیوۀ نوازندگی قدما میتواند به روشی جدید در نوازندگی برسد که ریشه در گذشته دارد و در عین حال نوست و این مفهوم واقعی سنت است. برخلاف نگاه مدرن که با حذف گذشته صورت میگیرد. باری، ریشۀ خلاقیت و رسیدن به بیان جدید نیز غور در مطالب و شیوههای نوازندگی پیشینیان است.
در ادامه، آیدین نورمحمدی به سخنرانی دربارۀ آلبوم خود پرداخت:
او گفت زمانی که سالها پیش چند نواختۀ خصوصی و همینطور چند اجرای منتشرشده از استاد بهاری را شنیدم، به سونوریته و صدادهی و احساس عمیقی که در نواختههای استاد بهاری بود بسیار علاقهمند شدم و علیرغم اینکه توفیق شنیدن ساز ایشان را بهطور مستقیم نیافتم در نواختههای مضبوطشان احساس و صداقت خاصی را درک کردم. بعدها در مکتبخانۀ استاد لطفی از تجربیات ایشان در این زمینه استفاده کردم.
کمانچههای امروزی طول دستۀ کوتاهتری دارند (برای اینکه در پوزیسیونهای مختلف خوب بخوانند) و ضخامت دستۀ کمتر دارند و صدادهی آنها با کمانچۀ قدما تا حدی متفاوت است. برای داشتن سازی با صدادهی کمانچۀ استاد بهاری با آقای مازیار کربلایی در ارتباط قرار گرفتم و با تشریک مساعی با همدیگر ایشان چند ساز به این شیوه ساختند تا ساز آخری صدادهی نزدیک به ساز استاد بهاری را ایجاد کرد و در آلبوم بهیاد بهاری استفاده شد.
شیوۀ اجرا در آلبوم بهیاد بهاری شیوۀ شخصی بنده نیست و نوازندگی در این آلبوم به شیوۀ بهاری مبیّن ارادت شخصی و قلبی من به استاد بهاری و حسوحالی است که از ساز استاد گرفتم و سعی کردم در این اجرا پیاده کنم.
در قطعات ضربی نواختهشده در آلبوم نخواستم دقیقاً ضربیهای نواختهشده توسط استاد بهاری را کپی کنم و در پیشدرآمدها و رنگهای اجراشده در آلبوم سعی کردم قطعات جدید بسازم و در رنگها سعی کردم حسوحال و رنگوبوی آثار درویشخان و رکنالدین مختاری را داشته باشند.
۱ نظر