گروه موسیقی آذربایجان با ارکستر ترکیبی از سازهای آذربایجان و سازهای کلاسیک به اجرای برنامه پرداخت، در این برنامه قطعه ای که در گذشته با تار رامیز قلی اف شنیده بودیم، به شکلی ضعیف اجرا شد و کلا” صدای ارکستر نه بالانس مناسب داشت، نه کوک دقیق (البته رطوبت هوا هم در تغییر کوک بی تاثیر نبود) در قسمت دیگر از این برنامه ارکستر به اجرای قطعه ای با سولوی نقاره وحید اسدالهی پرداخت.
اسدالهی غیر از آلبومهای تکنوازی خود در کنسرتهایی با گروه “دالاهو” به هنرنمایی پرداخته بود و همواره شنوندگان را مجذوب هنر خود کرده. در ادامه ارکستر آذربایجان به اجرای تصنیف “ای ایران” ساخته روح الله خالقی پرداخت که بصورت یونیسون و با اشتباهاتی در اجرای ملودی اصلی مواجه بود!
چرا باید در کشور “خالقی” (آن هم پس از روایت گلنوش خالقی از این قطعه!) چنین اجرایی از این اثر ببینیم؟ در کنسرتی دیگر هم توسط ارکستری دیگر، شاهد اجرای “سبکبال” اثر حسین دهلوی بصورت تامپره بودیم! آیا یک اروپایی اجرای سمفونی ۴۰ موزار را بصورت یونیسون در اصفهان قدیم! می پذیرند؟ گروه بعدی ارکستر رومانی بود که اجرایی در سطح ارکسترهای خیابانی اروپایی داشت. اما اجرای نوازنده اسپانیایی “آلوارو سنویا” اجرای زیبایی بود که با مهارت و حس بالایی اجرا
شد.
گروه دیگر که روی سن رفت، اجرای گروه “نهفت” بود، این گروه تشکیل شده از نوازندگان جوان که بطور مرتب این چند سال در جشنواره ها به اجرای موسیقی می پردازند. اجرای آن شب گروه “نهفت” با تاخیر زیادی که دلیل آن مشکل کوک سازها بود برگزار شد و مردم چند بار با دست زدن می خواستند گروه را ورادار به اجرا کنند، ولی سرپرست گروه با دقت کوک تک تک سازها را چک کرد و سپس اجازه اجرا داد، ولی افسوس که خواننده فالش بود!
اجرای گروه نهفت یونیسون و ساده بود، اما همانگی گروه و تکنوازی نوازنده جوان کمانچه قابل تحسین بود. گروه “سرلک” گروه دیگری بود که به اجرای برنامه پرداخت؛ سینا سرلک به
اجرای آواز و تمبک پرداخت و قطعاتی را با سه تار خواهرش اجرا کرد. آوازی که سینا سرلک اجرا کرده (همچون سه تار سپیده سرلک) ساده و نه در حد شاگرد شجریان بود. انتظاری که از یک جوان تعلیم دیده می رود، آوازی نیست که از یک روستایی برآید.
پس از سخنان مجری برنامه در مورد اجرای پرشور گروه “نغمه” این گروه به صحنه آمد و گفته های مجری برنامه تکذیب کرد! گروه مروارید “لیان” آخرین گروهی بود که اجرا برنامه پرداخت. نکته قابل توجه در این برنامه تغییر نگرش بنیادین مسئولین موسیقی کشور به موسیقی بود، چرا که این نوع موسیقی تا کنون مورد علاقه مسئولین نبوده… نوازندگی محسن شریفیان در این اجرا از نقاط قوت گروه بود و گاهی نوازندگی او بالاتر از شنیده های پیشین ما از موسیقی نی انبان بود.
اختتامیه جشنواره موسیقی فجر را می توان نمادی از وضعیت آشفته موسیقی ایران دانست، پرده هایی که اشتباها” بالا و پائین رفتند، توپوقهای مجری برنامه طراحی فقیرانه صحنه که حتی نسبت به دیگری جشنواره های فجر (مثل فیلم) به مراتب ضعیفتر بود …
البته شکی نیست که مسئولین این جشنواره حداکثر تلاش خود را برای برگزاری هر چه بهتر این برنامه کرده بودند و الحق نسبت به امکانات موجود، در بعضی زمینه ها پیشرفتهایی نسبت به سالهای گذشته داشت ولی بودجه، تبلیغات، جایگاه بین المللی کشور و … عواملی هستند که تاثیرات زیادی در کیفیت جشنواره دارند.
این اشتباه بزرگیست که عده ای فکر میکنند با صرف بودجه می توان تمام خلاء های موسیقی را پر کرد، با هزینه های هنگفت هم، هنرمندانی چون آبادو، ریچی، آکاردو را نمی توان به جشنواره آورد! هنرمندان صاحب نامی هم که این سالها میهمان جشنواره بودند، اکثرا” تعلق خاطری به این کشور داشته اند (مانند طالب خان شهیدی هنرمند تاجیک یا آلوارو سنویا که فرزند مادری ایرانی بود …) یکی از دلایل مهم این مشکل قهر دراز مدت مسئولین موسیقی کشور با موسیقی است؛ هنری که هنوز توجیهی برای حمایت از آن نمی بینند، در این مورد هنرمندان هم بی تقصیر نیستند، آنها طی این سالها نتوانستد (یا نخواستند) نه مسئولین، بلکه جامعه مخالف موسیقی را قانع کنند؛ این کم کاری را مجسمه سازان هم داشتند که نتیجه آن را در این اواخر دیدند …
بدون شک جشنواره حضور هنرمندان صاحب نام تری را در لیست برنامه خود انتظار داشت. چرا برای اختتامیه مثلا” برنامه طالب خان شهیدی (که وعده کنسرت او در اختتامیه هم داد شده بود) اجرا نشد؟ … شاید هم بهتر بود چنین باشد تا مسئولان صورت زخمی موسیقی را که هر سال یکبار گریم و نمایش داده می شود را عریان ببینند!
mamnoonam
سجاد جان یکی از خصوصیات اصلی موسیقی ایرانی اجرا بصورت یونیسون است، بنابراین نیازی به اشاره به این موضوع نیست. البته این موضوع دلیلی بر عدم امکان ایجاد هارمونی در موسیقی ایرانی نیست.
با تشکر
ایلنا: اگر شما یک نوازنده، آهنگساز یا خواننده حرفه ای بودید و در جشن سالانه موسیقی کشور شرکت میکردید و از قضا توسط یک تیم داوری ورزیده انتخاب هم میشدید؛ آنگاه یک پکیج نوار خام کاست به ارزش ۵۰۰ هزار تومان به شما جایزه داده میشد؛ چه حسی پیدا میکردید. حالا فرض کنید برای ماهها تلاش و تمرین؛ یک یا دو سکه بهار آزادی به شما داده شود…باور کنید این تمام داشتهی موسیقی ایران برای حمایت و تقدیر از بزرگان موسیقی خود در سالهای نهچندان دور بوده است. امروز دیگر به گروههای برگزیده تعداد بیشتری سکه یا مبلغی پول داده میشود. امروز گه دفتر جشنواره موسیقی را از دور اول به این سو ورق میزنیم با رویدادها، نامها و فراز و فرودهای بسیاری مواجه میشویم. اگر در هیچ دروهای از محمدرضا شجریان؛ حسین علیزاده یا کیهان کلهر نامی برده نمیشود اما بودهاند اسامی بسیاری که امروز یا در ایران نیسند یا در کرهی خاکی و در شهر زندگان.
امسال جشنواره موسیقی فجر وارد بیست و پنجمین سالگی خود شد. جشنوارهای که به عنوان مهمترین رویداد موسیقایی کشور انتظار میرود، پس از ربع قرن تجربه با حضور هنرمندان شاخص و گروههای معتبر داخلی و خارجی که در آن شرکت میکنند، بر اعتبار آن افزوده شود. به بهانه حضور کمرنگ هنرمندان برجسته در این جشنواره؛ به مرور بیست و چهار دوره قبل این جشنواره و بررسی وضعیت جشنواره و هنرمندان حاضر در آن پرداختهایم.
طی این ۲۵ دوره،
ایلنا: اگر شما یک نوازنده، آهنگساز یا خواننده حرفه ای بودید و در جشن سالانه موسیقی کشور شرکت میکردید و از قضا توسط یک تیم داوری ورزیده انتخاب هم میشدید؛ آنگاه یک پکیج نوار خام کاست به ارزش ۵۰۰ هزار تومان به شما جایزه داده میشد؛ چه حسی پیدا میکردید. حالا فرض کنید برای ماهها تلاش و تمرین؛ یک یا دو سکه بهار آزادی به شما داده شود…باور کنید این تمام داشتهی موسیقی ایران برای حمایت و تقدیر از بزرگان موسیقی خود در سالهای نهچندان دور بوده است. امروز دیگر به گروههای برگزیده تعداد بیشتری سکه یا مبلغی پول داده میشود. امروز گه دفتر جشنواره موسیقی را از دور اول به این سو ورق میزنیم با رویدادها، نامها و فراز و فرودهای بسیاری مواجه میشویم. اگر در هیچ دروهای از محمدرضا شجریان؛ حسین علیزاده یا کیهان کلهر نامی برده نمیشود اما بودهاند اسامی بسیاری که امروز یا در ایران نیسند یا در کرهی خاکی و در شهر زندگان.
امسال جشنواره موسیقی فجر وارد بیست و پنجمین سالگی خود شد. جشنوارهای که به عنوان مهمترین رویداد موسیقایی کشور انتظار میرود، پس از ربع قرن تجربه با حضور هنرمندان شاخص و گروههای معتبر داخلی و خارجی که در آن شرکت میکنند، بر اعتبار آن افزوده شود. به بهانه حضور کمرنگ هنرمندان برجسته در این جشنواره؛ به مرور بیست و چهار دوره قبل این جشنواره و بررسی وضعیت جشنواره و هنرمندان حاضر در آن پرداختهایم.
طی این ۲۵ دوره، جشنواره با فراز و فرودهای بسیار همراه بوده است. هرچند دور اول جشنواره با بضاعتی بسیار اندک کار خود را آغاز کرد، اما دستکم حضور هنرمندان برجسته و شکل برگزاری آن نشان داد که جشنواره موسیقی فجر درحال پیشرفت است. به طوریکه جشنواره پنجم را میتوان از موفقترینها جشنوارهها از منظر برنامهریزی و هماهنگی اجراها و جشنواره هفتم، هشتم و نهم را از منظر حضور بزرگان موسیقی کشورهای همسایه بینظیر دانست. بهطوریکه در این سه دوره؛ هابیل علی اف، بسم الله خان، عالم قاسم اف، دولتمند خلف از تاجیکستان، نصرت فاتح علیخان از پاکستان، صالح المهدی موسیقیشناس عرب، نریمان کریم اف از کشور تاجیکستان در جشنواره به اجرای برنامه پرداختند.
طی این ۲۴ دور برگزاری، تقریبا تمام بزرگان موسیقی ایران در جشنوارهها شرکت کردهاند که از آن میان میتوان به هنرمندانی همچون داریوش صفوت، حشمت سنجری، محمدتقی مسعودیه، کامکارها، محمدرضا لطفی، خلیل عالی نژاد، شهرام ناظری، کیخسرو پورناظری، حسین سرشار، حاج قربان سلیمانی، سیامک علیقلی، مجید تکه، علی اکبر مرادی، حسین بهروزی نیا، علیرضا قربانی، سالار عقیلی، خاچیک بابائیان، مازیار ظهیرالدینی، محمد موسوی، عبدالحسین مختاباد، استاد علی سلیمی، خاطره پروانه و اقلیا پرتو، ملیحه سعیدی، فرهنگ شریف، جهانشاه صارمی، کیوان ساکت و… اشاره کرد. تقریبا از میانه برگزاری جشنواره حتی ازنظر حضور؛ حضور هنرمندان به تکرار افتاد و چند هنرمند هرساله به اجرای کارهای تکراری پرداختند. تقریبا از دوره ۱۵ جشنواره به بعد رسم قدردانی از بزرگان موسیقی آغاز شد و کمکم به مهمترین بخش جشنواره تبدیل شد و به این وسیله بخشی از کاستیهای جشنواره در سایه نام این بزرگان پنهان ماند.
* جشنواره اول: گروه های سرود در جشنواره موسیقی
نخستین دوره جشنواره موسیقی فجر در سال ۱۳۶۴ و باعنوان جشنواره سراسری سرود و آهنگهای انقلابی برگزار شد. در این دوره از جشنواره که با شرکت ۲۰ گروه در تهران همراه بود، نکته قابل توجه؛ حضور گروههای سرود شهرستانهای مختلف، دستههای موزیک دانشکده افسری، ژاندارمری ارتش (نیروی انتظامی فعلی)، نیروی زمینی و نیروی هوایی ارتش بود. به همین دلیل درمیان این گروهها، ارکستر سمفونیک تهران و ارکسترهنرستانهای دختران و پسران بهعنوان حرفهایترین گروهها حضور داشتند.
مرحوم خلیل عالی نژاد (نوازنده برجسته تنبور کرمانشاه) توانست جایزه سکه بهار آزادی را در این دوره از جشنواره نصیب خود کند. ضمن اینکه مرحوم بیژن داداشی (نوازنده و آهنگساز برجسته موسیقی آذربایجان) و آراز محمد شیرمحمدلی هم از گنبد برنده لوح یادبود جشنواره شدند.
* جشنواره دوم: کاست خام دنون؛ جایزه برگزیدگان
دومین جشنواره سرود وآهنگهای انقلابی در فاصله ۱۲ تا ۲۲ بهمن سال ۶۵ و در سه سالن تالار وحدت، مجموعه فرهنگی آزادی و فرهنگسرای نیاوران و با حضور ۱۳ گروه برگزار شد. در این دوره؛ جشنواره شکل جدیدتری به خود گرفت، چراکه دیگر از گروههای موزیک نظامی و گروههای سرود خبری نبود. یکی از نکات قابلتوجه در این جشنواره حضور گروه موسیقی باعنوان: گروههای ندامتگاههای رجایی شهر، خراسان فارس و اوین بود که موفق به دریافت جایزه نیز شدند. اما مهمترین نکته قابل توجه در این دوره؛ اهدای کاست خام با مارک دنون به برگزیدگان بود که در مجموع حدود ۳ هزار کاست خام در میان برندگان توزیع شد. در این جشنواره مرحوم حشمت سنجری(رهبر ارکستر سمفونیک تهران)، ابراهیم نظری(دستیار وی)، شاهین فرهت، حسن ریاحی و علی رحیمیان نیز مورد تقدیر قرار گرفتند.
* جشنواره سوم: عباس معروفی و بهمن جلالی در بولتن جشنواره
جشنواره سوم موسیقی باعنوان سومین جشنواره سراسری سرود و آهنگهای انقلابی در فاصله ۱۲ تا ۲۲ بهمن سال ۶۶ و در همان سه سالنی که سال قبل نیز میزبان جشنواره بود؛ برگزار شد. در دوره سوم؛ جشنواره شکل جدیتری به خود گرفت و در پوستر جشنواره نتهای موسیقی به صورت واضح به تصویر درآمد، برگزارکنندگان جشنواره اقدام به انتشار آخرین فتوای امام خمینی (ره) مبنی بر مجاز بودن موسیقی و همینطور برای نخستین بار اقدام به انتشار بولتن برای این دوره از جشنواره کردند. نکته جالب در انتشار این بولتن؛ حضور عباس معروفی و عبدالحی شماسی به همراه عکاسی مرحوم بهمن جلالی برای بولتن بود.
در این دوره از جشنواره که با حضور ۱۴ گروه همراه بود، خلیل عالی نژاد، نادر مرتضی پور(رهبر ارکستر سمفونیک تهران)، مهدی شمس نیکنام(رهبر گروه کر) و عاشیق رسول قربانی(از شناختهشدگان موسیقی آذربایجان)، محمدحسین درپور و مجید تکه، به عنوان هنرمندان برگزیده؛ معرفی شدند.
نکته قابل توجه در بخش جوایز این دوره این بود که سفر حج، تلویزیون و دوربین عکاسی جای کاستهای خام را در دوره قبل گرفت.
* جشنواره چهارم: اهدای مدالهای طلا و نقره و برنز
جشنواره چهارم موسیقی همزمان با دهه فجر در بهمن سال ۶۷ در سالنهای وحدت، رودکی، موزه هنرهای معاصر، مجموعه فرهنگی آزادی، باشگاه فرهنگیان و برای نخستین بار در سالنهای شهرستانهای کرمان، اصفهان، گرگان و دلیجان برگزار شد. در این دوره ۴۴ گروه در جشنواره شرکت کردند و در دو بخش موسیقی سنتی و محلی به اجرای برنامه پرداختند. درمیان اسامی برگزیدگان و تقدیرشدگان این دوره از جشنواره؛ مجید تکه، محمد جواد ضرابیان، بهداد بابایی و شیرمحمدلی؛ از گنبد نیز به چشم میخوردند. نکته قابل توجه در بخش جوایز این دوره، اهدای مدالهای طلا، نقره و برنز به برگزیدگان همچون برگزیدگان مسابقات ورزشی بود.
* جشنواره پنجم: داریوش صفوت، کامکارها و حسین سرشار
پنجمین جشنواره موسیقی فجر که در دهه فجر سال ۶۸ برگزار شد؛ نخستین دورهای بود که در آن جشنواره نه با نام: جشنواره سرود و آهنگهای انقلابی بلکه نام جشنواره موسیقی فجر را به خود گرفت. ضمن اینکه در این دوره برای نخستین بار نخستین دوره؛ انتخاب نوار سال نیز در تالار وحدت انجام شد و آلبومهای شورانگیز به کارگردانی: حسین علیزاده، شهیدان خدایی به آهنگسازی هوشنگ کامکار، گلنار کاری از خانه ادبیات کودک و نوجوان مورد تقدیر قرار گرفتند. از نکات بسیار مهم در این جشنواره اجرای هنرمندانی همچون: کامکارها، حسین سرشار، سرکیس نوکامیان، مجید کیانی و جلال ذوالفنون بود. ضمن آنکه بزرگانی همچون: داریوش صفوت، فرهاد فخرالدینی، محمدرضا درویشی و مجید کیانی در میان هیات داوران این دوره حضور داشتند.
در این دوره؛ ۳۶ گروه در بخش سنتی و محلی حضور داشتند و برنامههای اجرا در تالار معلم نیز به صورت رایگان روی صحنه رفت. نظم و هماهنگی جشنواره پنجم باعث شد که نام محمدعلی شکوهی به عنوان دبیر این جشنواره برای همیشه ماندگار شود.
* جشنواره ششم: نوازندگی حاج قربان سلیمانی
ششمین جشنواره موسیقی فجر در فاصله ۱۳ تا ۱۹ بهمن سال ۸۹ در تالار وحدت، موزه هنرهای معاصر، فرهنگسرای نیاوران و مجموعه فرهنگی آزادی برگزار شد.
مرحوم حاج قربان سلیمانی، علیرضا سلیمانی، فرجالله علیپور و اکبرمهدیپور ازجمله برگزیدگان این دوره جشنواره و مجید کیانی، داود گنجهای، شریف لطفی و علی بیانی ازجمله اعضای هیات داوران این دوره از جشنواره بودند. یکی از نکات قابل توجه در این دوره از جشنواره، گزارشها، نقدهای درون سازمانی و انتقاد از خود توسط برگزارکنندگان این جشنواره بود که پس از اتمام جشنواره منتشر شد. همچنین به دلیل درخواست فراوان علاقهمندان، گزیدهای از برنامههای این دوره از جشنواره در فاصله روزهای ۹ تا ۱۲ اسفند در تهران دوباره اجرا شد.
* جشنواره هفتم: نخستین حضور گروههای خارجی در جشنواره
هفتمین جشنواره موسیقی فجر که در فاصله ۱۲ تا ۱۷ سال ۷۰ در تهران برگزار شد، جشنوارهای بود که چندین اتفاق تازه در آن رخ داد. حضور گروههای موسیقی ملل مسلمانان برای اولین بار در این دوره از جشنواره صورت گرفت. علاوه بر این برای نخستین بار بخش مسابقه به جشنواره افزوده شد. ضمن آنکه برای نخستین بار طی هفت دوره برگزاری جشنواره، شورای انتخاب در دبیرخانه جشنواره تشکیل و به بررسی آثار پرداخت. مهمترین نکته این دوره از جشنواره حضور هنرمندانی همچون، هابیل علی اف(نوازنده برجسته آذری) همراه با نصرالله ناصحپور، دولتمند خلف از کشور تاجیکستان و بسمالله خان از کشور هند در جشنواره بود. مرحوم محمدتقی مسعودیه، مرحوم حاج قربان سلیمانی، مجید تکه، مجید کیانی و داود گنجهای؛ داوران این جشنواره را تشکیل میدهند. نوازندگان برگزیده این جشنواره شامل هنرمندان چون: محمد یگانه، علیاکبر مرادی، علیرضا سلیمانی، حسین اسکندری، حسین بهروزی بنا، محمد شیرمحمدی، تهمورس پورناظری، مازیار ظهیرالدینی، میثم مروستی، سامان احتشامی و فرناز رحیمی میشوند.
* جشنواره هشتم: ارکستر بوسنی هرزگوین در جشنواره
جشنواره هشتم موسیقی در فاصله ۱۲ تا ۱۸ بهمن سال ۷۱ و در سه بخش مسابقه، جوانان و جنبی، در سالنهای تالار وحدت، رودکی، تئاتر شهر، فرهنگسرای بهمن، مجموعه فرهنگی آزادی، فرهنگسرای نیاوران و کانون توحید برگزار شد. در بخش ویژه این دوره از جشنواره که میتوان آن را بخش بینالملل جشنواره دانست، گروههایی از موسیقی آذربایجان (عالم قاسماف) موسیقی مقامی چین (گروهی از ایالت مسلمان نشین این کشور) قوالان پاکستان، ارکستری از کشور بوسنی هرزگوین شرکت کردند که گروه کشور بوسنی هرزهگوین به اجرای قطعاتی به زبان فارسی پرداخت. محمد موسوی(نوازنده نی)، عبدالحسین مختاباد، محمدعلی قدمی، رضا مهدوی و ارکسترهای نظامی دانشکده علوم انتظامی و دانشکده علوم نظامی نیروی زمینی ازجمله هنرمندان و گروههایی بودند که در این جشنواره به اجرا پرداختند.
* جشنواره نهم موسیقی: برگزیدگان میهمان هیات دولت
در جشنواره نهم موسیقی فجر که در هفت سالن و با ۶۳ برنامه در دهه فجر سال ۷۲ برگزار شد، روند حضور هنرمندانی از کشورهای مسلمان ادامه یافت. چهرههای سرشناسی همچون استاد نصرت فاتح علیخان(قوال برجسته پاکستانی)، دکتر صالح المهدی(موسیقیشناس عرب از کشور تونس) و گروهها قوالان بنگلادش به سرپرستی منیرالزمان منبر، گروهی از کشور آذربایجان به سرپرستی آقاخان عبدالله اف، گروهی از تاجیکستان به سرپرستی نریمان کریم اف و گروهی از کشور بوسنی به سرپرستی عزیز علیلی در جشنواره حضور پیدا کردند. استاد مهدیپور، میرزا محمد مرادی، حسن اسکندری، شیرمحمد سپندار و سینا سرلک ازجمله هنرمندان بودند که به اجرا پرداختند. از مهمترین اتفاقات این جشنواره را می توان حضور برگزیدگان جشنواره در مهمانی هیات دولت ( دولت هاشمی رفسنجانی) عنوان کرد.
* جشنواره دهم: یادی از بزرگان از دست رفته
جشنواره دهم موسیقی از فاصله اول تا دهم بهمن ۷۳ و به یاد بزرگان ازدست رفته موسیقی برگزار شد. در این دوره مراسم یادبود برای مرحوم جواد معروفی(نوازنده و آهنگساز برجسته پیانو) و حشمت سنجری(رهبر فقید ارکستر سمفونیک) برگزار شد. در این سال نیز اساتید برجسته موسیقی ملل مسلمان ازجمله بسماللهخان از هند، دولتمند خلف از تاجیکستان و صالح المهدی از کشور تونس و همینطور گروههایی از ترکیه، هند و لبنان و بوسنی هم به اجرای جشنواره پرداختند. از میان داوران این دوره میتوان به محمدتقی مسعودیه، ناصر فرهنگفر، کامبیز روشن روان، داوود گنجهای و حاج قربان سلیمانی اشاره کرد.
* جشنواره یازدهم: : ۵ سکه برای برگزیدگان
جشنواره یازدهم فجر به دلیل ایام ماه رمضان به جای دهه فجر از دوم تا یازدهم اسفند و با شروع عیدفطر آغاز شد. در این دوره از جشنواره علی سلیمی(نوازنده تار آذربایجان) و وحید اسدالهی و شیرمحمد اسپندار از برگزیدگان جشنواره بودند. ضمن اینکه در این دوره؛ جشنواره مقدمات جدا شدن بخش جوان از جشنواره موسیقی فجر نیز فراهم شد.
* جشنواره دوازدهم: بازهم هنرمندان همسایه
دوازدهمین جشنواره موسیقی فجر از ۲۱ بهمن ۷۵ به مدت شش روز و با حضور ۱۳۷ گروه برگزار شد. این جشنواره نیز مثل دوره قبل در بخش ملل مسلمان، مسابقه، جنبی و جوان برگزار شد. در این دوره از جشنواره نیز گروههای مسلمان از بقیه پررنگتر بود، هرچند به نسبت سالهای قبل این گروهها از آوازه کمتری برخوردار بودند. گروههایی از کشورهای تاجیکستان، آذربایجان، ترکمنستان، ترکیه و یمن حضور داشتند. هنرمندانی همچون مرحوم علیقلی و مهرداد کاظمی نیز همراه با ارکستر سمفونیک در این جشنواره به اجرای برنامه پرداختند.
* جشنواره سیزدهم: حضور مستقل گروههای بانوان
سیزدهمین جشنواره موسیقی فجر از دهم تا ۱۷ بهمن ۷۶ در تهران برگزار شد. در این دوره از جشنواره یک هزار و ۳۰۰ هنرمند در این دوره از جشنواره شرکت کردند و حدود ۱۳ هزار تماشاگر به تماشای برنامهها نشستند. در این دوره از جشنواره به دلیل تعداد زیاد تماشاگران به طور موقت سالنی به ظرفیت یک هزار نفر در پارک لاله تعبیه شد. مهمترین نکته در این دوره از جشنواره،آغاز بخشی باعنوان موسیقی بانوان بود که برای نخستین بار در تاریخ جشنواره صورت میگرفت. ضمن آنکه در این دوره از جشنواره برای راهاندای موزه موسیقی نیز تصمیم گرفته شد. حضور هنرمندانی همچون مرحوم خاطره پروانه و اقلیا پرتو، ملیحه سعیدی، فرهنگ شریف، محمد اسماعیل، غلامعلی پورعطایی و شیرمحمد اسپندار ازجمله نکات قابل توجه جشنواره بود.
* جشنواره چهاردهم: جشنوارهای برای گفتوگوی تمدنها
این جشنواره در فاصله ۱۵ تا ۳۰ بهمن ۷۷ با دعوت به گفتوگوی تمدنها و صلح برگزار شد. از داوران این جشنواره میتوان عبدالنقی افشارنیا، داریوش پیرنیاکان، ملیحه سعیدی، مجیدی کیانی، داود گنجهای، حمیدرضا اردلان، لیلی سرکیسان، مهرک صفائیه، سیاوش ظهرالدینی، اکبر محمدی، فریدون ناصری و آذین موحد اشاره کرد.
* جشنواره پانزدهم: به یاد تجویدی و شهناز
جشنواره پانزدهم موسیقی در دو بخش داخلی و خارجی و خارج از روال رقابتی برگزار شد. در این دوره از جشنواره از دو هنرمند در قید حیات یعنی جلیل شهناز و علی تجویدی تقدیر شد. پری زنگنه، پری ملکی، اقلیا پرتو، فریدون حافظی، جلال ذوالفنون، علیرضا قربانی، جهانشاه صارمی و ارکسترهای سمفونیک، ملی ارکستر موسیقی نو، گروه جوانان پارس از حاضران در این دوره از جشنواره بودند. لوریس چکناواریان به رهبری ارکستر فیلارمونیک ارمنستان پرداخت و همراه با این گروه به اجرای رستم و سهراب را اجرا کرد. علاوه بر هنرمندان کشور ارمنستان، هنرمندانی از ایتالیا، اتریش، گرجستان و تاجیکستان و فرانسه، آذربایجان به اجرای برنامه پرداختند.
* جشنواره شانزدهم: تقدیر از رهبران ارکسترها
دوره شانزدهم جشنواره موسیقی فجر بهمن ماه ۱۳۷۹ و در ادامه دومین دوره موسیقی مقامی که ۷ تا ۱۲ دی در کرمان برگزار شده بود، ادامه پیدا کرد.
در این دوره از جشنواره از استاد پایور به عنوان یکی از پیشکسوتان فعال در تشکیل گروههای موسیقی تقدیر شد. ضمن آنکه در این دوره از حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان برای تشکیل گروه عارف، هوشنگ کامکار به خاطر مدیریت گروه کامکارها و داریوش پیرنیاکان برای سرپرستی گروه آوا تقدیرشدند. همچنین حسین دهلوی برای تشکیل ارکستر سازهای مضرابی، فریدون ناصری برای رهبری و مدیریت ارکستر سمفونیک، فرهاد فخرالدینی برای مدیریت و رهبری ارکستر موسیقی ملی، علیرضا مشایخی برای رهبری ارکستر موسیقی نو، ناصر نظر برای ارکستر جوانان پارس، بهروز وحیدی آذر برای تشکیل ارکستر موسیقی جوانان، بهزاد ابراهیمزاده برای تشکیل گروه اقبال آذر تبریزی و علی جعفریان برای تشکیل ارکستر بزرگ فارس شیراز تقدیر شدند.
* جشنواره هفدهم: ۲۰ سکه بهار آزادی برای بزرگان
جشنواره هفدهم موسیقی بدون حضور بخش نواحی و جوان در پنج بخش جنبی، مسابقه، پژوهش، تکریم هنرمندان و بخش معرفی هنرمندان فعال برگزار شد. مجید کیانی، شهرام ناظری، کیخسرو پورناظری، مورد تقدیر قرار گرفته و به ۲۰ سکه بهار آزادی به آنها اهدا شد. ضمن آنکه هنرمندانی همچون شهرام ناظری، جلال ذوالفنون، فرهنگ شریف و ۱۰ گروه خارجی در این جشنواره شرکت کردند.
* جشنواره هجدهم: اجرای کیخسرو پوناظری، پری ملکی و فرهنگ شریف
جشنواره هجدهم موسیقی از ۲۳ تا ۳ بهمن سال ۸۱ با شعار صلح دوستی و مودت انسانها با حضور ۷۰ گروه در بخش، جوان، سنتی و کلاسیک و با حضور نوازندگانی از کشورهای اروپایی برگزار شد.
فرهنگ شریف،کیوان ساکت، حسام الدین سراج، پری ملکی، محمدعلی کیانینژاد، جهانشاه صارمی، ناصر نظر، بهروز وحیدی آذر، علیرضا قربانی، کیخسرو پورناظری، مهدی آذر سینا، شاهرخ خواجهنوری و منوچهر همایونپور در این جشنواره شرکت کردند.
* جشنواره نوزدهم: چنگ زرین برای محمد نوری
جشنواره نوزدهم موسیقی فجر پس از یک ماه از زلزله بم برگزار شد و بخشی به همین نام در جشنواره برگزار شد. کامکارها و گروه تنبور شمس در این جشنواره به اجرا پرداختند. گروههایی از کشورهای آلمان، ایتالیا، روسیه، هلند، رومانی، اکراین، تاجیکستان و روسیه در این جشنواره به اجرا پرداختند.
در این جشنواره چنگ زرین برای یک عمر تلاش بیوقفه به محمد نوری اهدا شد ضمن آنکه هوشنگ ظریف، آذر هاشمی، هومان اسعدی، هوشنگ کامکار، محمد موسوی، شاهین فرهت، داریوش طلایی، پرویز مشکاتیان، محمود شاهرخی و محمد عسگریپور، برگزیدگان جشنواره نام گرفتند و از آنها قدردانی شد.
* جشنواره بیستم: جشنوارهای برای تقدیر
جشنواره بیستم موسیقی از ۱۱ تا ۱۶ بهمن ۸۳ در سالنهای تهران برگزار شد. ۲۱ برنامه پژوهشی درباره موسیقی مقامی تا پاپ ایرانی برگزار شد. در این جشنواره ۱۰ گروه خارجی ، ۶ گروه بانوان، ۱۸ گروه شهرستانی و ۲۹ گروه تهرانی به روی صحنه رفتند. از نکات مهم در این جشنواره حضور دو ارکستر مهم سازهای ملی اوکراین و آکادمی ملی موسیقی اوکراین بود. در این دوره نامهای معروف موسیقی بیشتر به سخنرانی پرداختند تا اجرا که از آن میان می توان به ایمران حیدری، محمدعلی کیانینژاد، ژان دورینگ، مجید تکه و حمیدرضا اردلان اشاره کرد. از خانه موسیقی، اداره پژوهش مرکز موسیقی صدا و سیما، فرهنگستان هنر و گروه موسیقی دانشکده هنر نیز تقدیر شد و سه استان نمونه گلستان، آذربایجانشرقی و کردستان تقدیر شدند و از ارکسترها، نوازندگان ارکستر ملی، گروه کر مرکز موسیقی و ارکسترهای تجربی و نوی تهران هم قدردانی شدند.
* جشنواره بیست و یکم: جشنوارهای برای موسیقی فاخر
جشنواره بیست و یکم موسیقی از تاریخ ۲۱ تا ۲۹ دی ۸۴ به دلیل نزدیکی ایام محرم در دهه فجر برگزار نشد و زودتر به استقبال جشنواره موسیقی رفت. این نخستین دوره از جشنوارهای بود که عنوان موسیقی فاخر داشت و موضوعاتی همچون ترویج موسیقی اصیل و صحیح به منظور ارتقای حیات معنوی وتوجه به گونههای اصیل در آن مطرح شد. در این دوره برای نخستین بار بخشی با عنوان آواها نواهای مذهبی و یادمان مرحوم موذنزاده برگزار شد.
همایون خرم، فریدون حافظی، نصرالله ناصرپور، حسن ناهید، شاهین فرهت، فرید عمران، مازیار حیدری، خسرو رحیمیان و شهرام توکلی نیز مطابق رسم جشنواره قدردانی شدند.
* جشنواره بیست و دوم: پاپ وارد جشنواره شد
بیست و دومین جشنواره موسیقی فجر ۸ تا ۱۸ دی سال ۸۵ در ۹ سالن شهر تهران و به مناسبت نامگذاری سال پیامبر اعظم برگزار شد. این جشنواره با حضور گروههایی از هند، آلبانی، ارمنستان، تاجیکستان و آذربایجان کار خود را آغاز کرد. ضمن اینکه این جشنواره دوباره عنصر رقابت را وارد جشنواره موسیقی فجر کرد. محمدحسین ایمانی خوشخو؛ آن را جشنوارهای دانست که به مفاهیم اعتقادی دولت نهم نزدیکتر بود. در این جشنواره هنرمندانی همچون خاچیک بابائیان، محسن نفر، مازیار ظهیرالدینی، مجید کیانی، میلاد عمرانلو، عالیم قاسم اف، رامیز قلی اف، کیوان ساکت، سیدحسامالدین سراج، کیخسرو پورناظری به همراه ارکستر فیلارمونیک اکراین، علیرضا قربانی، بهروز وحیدیآذر، سینا ذکایی، سالار عقیلی و سودابه سالم به اجرای برنامه پرداختند. از بزرگانی همچون: مصطفی کمال پورتراب، محمدرضا جعفری(صدابردار پیشکسوت موسیقی)، دولو(عکاس پیشکسوت موسیقی) و رامین صدیقی( مدیر نشر موسیقی هرمس) تقدیر به عمل آمد.
* جشنواره بیست و سوم: تمرکز بر گروههای جوان
جشنواره بیست سوم موسیقی فجر در فاصله ۳۰ آذر تا ۸ دی سال ۸۶ در تهران برگزار شد. حضور گروههای پاپ در این دوره از جشنواره از مهمترین نکات این جشنواره بود و هنرمندانی همچون گروه آریان، علی لهراسبی، مانی رهنما، مجتبی کبیری و خشایار اعتمادی به روی صحنه رفتند. اگرچه جشنواره موسیقی جوان در تابستان سال قبل برگزار شده بود، اما دبیر وقت این جشنواره(کامبیز روشنروان) اعلام کرد که این جشنواره به دنبال شکستن انحصار گروهها در جشنواره و تمرکز روی گروههای جوان است. بر همین اساس تنها در این دوره از جشنواره گروههای متوسط موسیقی به اجرای برنامه پرداختند و مطابق معمول اختتامیه این جشنوارهها از شهرام ناظری، حسین دهلوی، مجیدانتظامی و لوریس چکناواریان قدردانی شد.
* جشنواره بیست و چهارم: جشنوارهای برای انقلاب
بیست و چهارمین جشنواره موسیقی فجر از ۱۹ تا ۲۶ آذر ماه و در فاصله دو ماه مانده به آغاز دهه فجر کار خود را آغاز کرد. در این دوره از جشنواره که همزمان با سی امین سال از پیروزی انقلاب اسلامی بود، بخش ویژهای به همین نام برگزار شد و هنرمندانی همچون محمدرضا لطفی در این بخش به اجرای برنامه پرداختند. محمدحسین صفار هرندی پس از آنکه به تماشای این اجرا نشست؛ در سخنرانی جالبی عنوان کرد: هنر موسیقی باید در خدمت آرمان ها و ارزشهای متعالی جامعه باشد که هم اکنون نیز چنین است. هرچند در این جشنواره اساتیدی همچون: فرهنگ شریف، منصور نریمان، هادی منتظری، جلال ذوالفنون، مجید کیانی، محمد اسماعیلی به اجرای برنامه پرداختند، اما با حضور خوانندگانی از موسیقی پاپ ازجمله: احسان خواجه امیری، محسن یگانه، رضا صادقی و علی لهراسبی؛ این جشنواره بیشتر از آنکه رنگ و بوی سنتی و کلاسیک به خود بگیرد، جشنوارهای برای موسیقی پاپ شد.