گفتگوی هارمونیکمجموعه کارگاه های موسیقی «مانِ هُنر هَنوز»، اردیبهشت ماه امسال آغاز به کار می کند. در این کلاسها، محسن قانع بصیری، فرشاد توکلی، سید علیرضا میر‌علی‌نقی، سجاد پورقناد، بابک خضرایی، مانی جعفرزاده و خدایار قاقانی به ارائه مباحثی که در ادامه می خوانید می پردازند.
کارگاهِ کالبد شکافیِ هُنر (از زایش تا مخاطب) – محسن قانع بصیری
در تاریخ تحول در روابط اجتماعی همواره دو مقوله‌ی هنر و فن اثرگذار بوده‌اند. آن‌ها میدان‌دارانِ اصلی و مهم نظم فعال زیستیِ بشر بوده و خواهند بود. در این سلسله دروس به مباحث زیر خواهیم پرداخت:
– هنر چیست؟
– فرآیند‌های شکل‌گیری اثر هنری
– تمایز اثر هنری با آثار فنی
– هستی‌شناسی اثر هنری در میدانی از جاودانگی تا میرائی
– تحلیل ساختارهای اثر هنری بر اساس نظریه سازه‌های میانی
– زیبایی شناسی و عقل در قلمرو اثر هنری
– روندهای خلاقیت در چگونگی شکل‌گیری اثر هنری
– اثرگذاری هنر بر فرد و جامعه
– نتیجه‌گیری‌های نهایی
زمان برگزاری کارگاه: روزهای یکشنبه ـ ساعت هفده الی نوزده
تعداد جلسات کارگاه: ده جلسه (۲۰ ساعت)
کارگاهِ بنیان‌هایِ تحلیلیِ ردیفِ موسیقیِ ایران – فرشاد توکلی
ردیف موسیقی ایران، برساخته‌ای است حاصل درهم‌تنیدگی عناصر و روش‌های گوناگون موسیقایی که در اواخر قاجاریه نزد موسیقیدانانِ با گرایش‌های هنری موجود بوده است. چه گذر از این محتوا، و چه تبحر و مهارت و استادکاری در آن، هر دو مستلزم شناخت آن است.
اینجا نیز، اُنس و الفت نوعی شناخت و آشنایی را همراه خواهد داشت، اما چنین شناختی الزاما زایا نخواهد بود. این شناخت علمی است که با ایجادِ امکانِ پیش‌بینیِ سازمند، به گسترش سیستم مورد بررسی می‌انجامد. شناخت علمی با آشنایی متفاوت است.
شناخت علمی حاصل روالی غیر عادی است. روالی که اُنس و الفت را کافی نمی‌داند و با پرسش کردن از بنیادها، پدیده‌ی مورد بررسی را به عناصر و عوامل بوجود آمدن‌اش می‌شکند. بنیان‌های تحلیلی ردیف، جز با چنین رویکردی حاصل نمی‌شود. انتظار می‌رود نتیجه‌ی این دوره‌ی آموزشی، شکستنِ ردیف به عوامل و روش‌های سازنده‌ی آن باشد، به گونه‌ای که هنر‌جو بتواند خود در ساخت و طراحی گوشه‌های موسیقی ایرانی سهیم و درگیر شود. بر این اساس این دوره برای آن گروه از دانش‌جویان سودمندتر است که تجربه‌ی نواختن دو یا سه دستگاه موسیقی ایرانی را با یکی از سازهای این موسیقی داشته باشند.
زمان برگزاری کارگاه: روزهای یکشنبه ـ ساعت هفده الی نوزده
تعداد جلسات کارگاه: دوازده جلسه (۲۴ ساعت)
کارگاهِ بررسیِ مستندهایِ موسیقی – سید علیرضا میر‌علی‌نقی
در جهان امروز، فیلم‌های مستند، جزو مهمترین مراجع تحقیق در زمینه‌های مختلف فرهنگ و هنرهای هر مملکتی به حساب می‌آیند. بیان تصویریِ خالص و مستقیم این ژانر از فیلم‌سازی و کارکردهای فوق العاده‌ای که دارد، آن را به درستی شایسته‌ی عنوانِ “Cinema variety” یا سینما-حقیقت، ساخته است. تاریخِ پیدایش فیلمِ مستند، با فیلمِ داستانی تقریبا یکی است و شاید مستندها، زودتر از داستانی‌ها به وجود آمده باشند. ولی با پیشرفت‌های تکنولوژیک و گسترده‌تر شدن حوزه‌ی این نوع فیلم‌سازی، آن را دارای کاربردهای بسیار متنوعی نیز کرده است.
تاریخ ساخت اولین مستندهای موسیقی در جهانِ غرب، به حدود یکصد سال پیش و در ایران به حدود صد و شصت سال پیش مربوط می شود. در دو دهه‌ی اخیر نسلی جوان با نگاهی نو به واقعیتِ جاری موسیقی در کشور و پیشینه‌ی تاریخی آن، فیلم‌های متعددی ساخته که شایسته است به عنوانِ جریانِ مهمی از مستند‌سازی در موسیقیِ ایران، تلقی شوند. در این جلسات سید علیرضا میر‌علی‌نقی، مورخِ حوزه‌ی معاصر موسیقی شهریِ ایران، با حضور پیوسته‌ای که در بسیاری از این فیلم‌ها داشته است، کوشش دارد انواعِ مختلف آن را شناسایی و دسته‌بندی کرده و آن را در حکمِ نوعی تاریخ‌نگاری نوین برای موسیقی ایرانِ امروز و آینده، شرح دهد.
زمان برگزاری کارگاه: روزهای جمعه ـ ساعت پانزده الی هفده
تعداد جلسات کارگاه: ده جلسه (۱۵ ساعت)
کارگاهِ عُنوانی بَرایِ موسیقیِ هُنریِ ایرانی- سجاد پورقناد
در این دوره ۵ روزه، عنوان‌های مختلف برای موسیقی جدی ایران به بحث گذاشته شده و در مورد واژه «موسیقی کلاسیک ایرانی» گفتگو می‌شود و به این مهم پرداخته می‌شود که تغییر عنوان‌های مختلف چه نقشی در تحول موسیقی ایرانی دارد. در این نشست‌ها به سنت‌های موسیقی کلاسیک غرب و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن با سنت‌های موسیقی شهری ایرانی نیز پرداخته می‌شود.
زمان برگزاری کارگاه: روزهای جمعه ـ ساعت هفده الی نوزده
تاریخ برگزاری اولین جلسه: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳
تعداد جلسات کارگاه: پنج جلسه (۱۰ ساعت)
کارگاهِ جُستارهایی دَر تاریخِ موسیقیِ ایران – بابک خضرایی
موسیقی ایران تاریخی چند هزار ساله دارد. گاه مهر آن چنان فروزان بوده که نه تنها ملل همجوار که سرزمین‌های دور را هم از پرتو خود بهره‌مند ساخته و گاه هم چراغ خود را به پستوی خانه برده است. در این تاریخ پر فراز و فرود رویدادهای فراوانی پنهان شده که بازیابی آن‌ها دشوار و گاه ناممکن می‌نماید.
این درس گفتارها به برخی موضوعات کم‌تر پرداخته شده در تاریخ موسیقی ایران اختصاص دارد. مروری بر سازهای پیش از اسلام، داستان زریاب، موسیقی دوره سلجوقی، سرچشمه‌های موسیقی دستگاهی، جستجوی تاریخچه سنتور در ایران، تاثیرات ورود گرامافن بر موسیقی کلاسیک ایران و بازخوانی بخش‌هایی از رسالات فارابی، صفی الدین ارموی، عبدالقادر مراغی و مخبرالسلطنه هدایت از موضوعاتی است که در این درس گفتارها مورد بحث قرار می‌گیرند.
زمان برگزاری کارگاه: روزهای چهارشنبه ـ ساعت شانزده الی هیجده
تعداد جلسات کارگاه: هشت جلسه (۱۶ ساعت)
کارگاهِ تحلیلیِ موسیقیِ دراماتیک – مانی جعفرزاده
موسیقیِ دراماتیک فصلِ مشترکِ قصه‌پردازی وَ موسیقی‌ست. تازه نیست. کهن است. از «تروبادور»هایِ اروپایی وُ «عاشیق‌لرِ» آذری تا «بخشی‌خوان»های جنوبِ خراسان هرکدام نوعی وَ جوری ارائه‌دهنده‌یِ موسیقیِ دراماتیک بوده‌اند لابُد.
نمونه‌های دیگری از آن هم باقی‌ست هم‌چنان: تعزیه، اپرا، تئاترِ موزیکال، موسیقیِ نمایش وَ موسیقیِ فیلم وَ بعدتر وَ جلوتر روایتِ موسیقایی (Narrative Music) وُ موسیقی در هنرِ اجرا. این دوره می‌کوشد رابطه‌ای بیاید میان این سابقه‌یِ تاریخی وَ آن‌چه امروز از آن در هنر معاصر کارآمدی دارد. تا جایِ ممکن به تحلیلِ آن بپردازد وَ نمونه‌هایی از آن را در کاری گروهی بازسازی کُند و یا شاید به اجرا بگذارد.
زمان برگزاری کارگاه: روزهای پنج شنبه ـ ساعت یازده الی سیزده
تعداد جلسات کارگاه: دوازده جلسه (۲۴ ساعت)
کارگاهِ تحلیلِ تاریخِ تَرانه در سینمایِ ایران (از آغاز تا اواخرِ دهه ۸۰) – خدایار قاقانی
متاسفانه تا کنون موضوع ترانه و موسیقی پاپ در منابع مکتوب و امور دانشگاهی مورد تحلیل و بررسی قرار نگرفته و همین امر باعث شده است تعریف مشخصی از موسیقی پاپ -به ویژه در ایران- وجود نداشته باشد.
اگر «ترانه» را به مثابه یک «رسانه» بدانیم؛ ارتباط ترانه (به طور خاص موسیقی پاپ) با مقوله‌هایی چون جامعه‌شناسی و روانشناسی از آن به عنوان یکی از مهمترین رسانه‌های فراگیر می‌سازد و از سویی دیگر بررسی و تحلیل ارتباط دوسویه آن با رسانه مهمی چون «سینما» اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. قدمت ارتباط این دو «رسانه» به اندازه قدمت تاریخ ساخت نخستین فیلم‌های فارسی در ایران است، درست در تلاقی نقطه‌ای تاریخی که «ترانه» به واسطه تلاشگران آن، جدیت و ماهیت اصلی‌اش را می‌یابد.
بررسی این موضوع بستر مناسبی را فراهم می کند تا ضمن تحلیل تاریخی پیوند این دو «رسانه» پراهمیت در ۱۰۰سال گذشته، شناختی دقیق‌تر از کارایی «ترانه در سینما» بدست آید.
همچنین این فرصت را فراهم می‌کند تا به تعریفی دقیق‌تر و جامع‌تر از موسیقی پاپ در محیطی کارگاهی بپردازیم و در این مسیر اهمیت تاریخی رسانه مهمی چون «ترانه» را از طریق سند مهمی چون سینما، بررسی کنیم.
به همین منظور در کارگاه فوق به ترتیب به موضوعات زیر پرداخته خواهد شد:
۱- چه موسیقی‌ای را موسیقی پاپ بدانیم
۲- «ترانه» در سینمای جهان
۳- ورود «ترانه» به آثار نمایشی
۴- نخستین فیلم‌هایی که در ایران از ترانه استفاده کردند
۵- بررسی فیلم‌های دهه ۳۰
۶- بررسی فیلم‌های دهه ۴۰
۷- بررسی فیلم‌های دهه ۵۰
۸- بررسی فیلم‌های دهه ۶۰
۹- بررسی فیلم‌های دهه ۷۰
۱۰- بررسی فیلم‌های دهه ۸۰
زمان برگزاری کارگاه: روزهای پنج شنبه ـ ساعت یازده الی سیزده
تعداد جلسات کارگاه: ده جلسه (۲۰ ساعت)
***
تلفن: ۴۹۰۷۱۹۹-۰۹۳۵ – ۸۸۹۸۶۱۲۶
نشانی: بلوار کشاورز، خیابان وصال شیرازی، کوی فردانش، کاشی سوم
ایمیل: hanooz.co@gmail.com
۱ نظر