نگاهی مختصر به صداشناسی تمبک و تیمپانی (۳)

ضربه بر نقاط مختلف پوست تیمپانی به دلیل توزیع انرژی متفاوت بین بعضی از مودهای ارتعاشی، باعث تغییر شکل طیف صدا و تغییر رنگ صدا می‌شود. در شکل زیر، طیف دو ضربه که در وسط پوست (c,d) و کناره پوست (a,b) ایجاد شده اند مشخص است. در ضربه وسط پوست اشکال ارتعاشی n),0) مانند (۰,۱) نقش داشته (شکل c)  و به سرعت میرا میشوند (شکل d). اما در ضربه کناره پوست اشکال ارتعاشی (m,1)  مانند (۱,۱) نش داشته (شکل a) و به تدریج میرا می‌شوند (شکل b). نقش محفظه ارتعاشی در تعیین زمان میرایی اشکال ارتعاشی مهم است.

بررسی ارتعاش پوسته مرتعش تمبک
تمبک به عنوان سازی ممبرانوفون که دارای یک محفظه ارتعاشی است، تقریبا دارای قواعد ارتعاشی مانند تیمپانی است:
۱- صدا شناسی پوسته مرتعش تمبک از قوانین اصلی پوسته مرتعش تبعیت می‌کند. مودهای ارتعاشی پوست تمبک را می‌توان از روی طیف ارتعاشی پلنگ در شکل زیر تشخیص داد. این طیف از آنالیز صدای تمبک با کوک می‌توسط نرم افزار Transcribe ver 5.20 به دست آمده است. همچنانکه در شکل مشخص است، اشکال ارتعاشی (m,1)  مانند (۱,۱) ،(۲,۱) ،(۳,۱) ،(۴,۱) و (۱و۵) انرژی ارتعاشی بیشتری دارند:

۲- اشکال ارتعاشی (۰,n) و به طور کلی تمام اشکال ارتعاشی که در شروع پر انرژی بوده و سریعا محو می‌شوند، در ساختار صدای ضربه و در بم شدگی ابتدای صدای ساز نقش دارند. این اشکال بعضا درپاره ای از تکنیک های تمبک نقش صوتی مهمی‌ را ایفا می‌نمایند. در حالیکه همانند تیمپانی، تداوم ارتعاش اشکال ارتعاشی (m,1) و به خصوص (۲,۱) در تعیین ارتفاع صدا و کوک تمبک نقش دارند. اصولا صدای ساز از یک آشفتگی و تراکم صوتی آغازین به یک آرامش صوتی و حضور کمتر مودهای ارتعاشی ختم می‌شود:

۳- هرچه از مرکز پوست به سمت لبه ساز حرکت کنیم، نقش شکل ارتعاشی (۰,۱) کمتر شده و بر انرژی شکل ارتعاشی (۲,۱) افزوده می‌گردد. در تکنیک تم، دو شکل ارتعاشی (۰,۱) و (۱,۱) اهمیت خاص دارند. شکل زیر طیف حاصل از تجزیه صدای تکنیک تم را مشاهده می کنیم که در آن دو شکل ارتعاشی (۰,۱) و (۱,۱) اهمیت بیشتری دارند:

در شکل زیر می‌توان تغییرات انرژی اشکال ارتعاشی را در تکنیک‌های مختلف مشاهده نمود. درجات روشن نشان دهنده حضور کم انرژی شکل ارتعاشی در تکنیک است.

با تغییر در ساختار طیف صوتی تکنیک‌ها، تغییر در رنگ صدای آنان نیز پدید می‌آید. در طیف های زیر که توسط نرم افزار TF32 تهیه شده اند، از چپ به راست می‌توان تکنیک های تم، میانه، بک و پلنگ را مشاهده کرد. تکنیک پلنگ دارای غنی ترین مجموعه اصوات فرعی در بخش صدای ضربه خود است:

۴- طیف تکنیک ریز پر در ناحیه میانه و مرکز نشان دهنده حضور قوی شکل ارتعاشی (۰,۱) می‌باشد.