گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

توصیف و واکاوی بهره‌گیری از هنرهای تزئینی ایران در ارتباط با سازهای موسیقی ایرانی: مطالعه موردی ساز دف (۲)

پیشینه پژوهش
تاکنون پژوهشی درباره استفاده از هنرهای تزئینی بر روی سازهای موسیقی ایران اعم از سازهای موسیقی دستگاهی و موسیقی محلی صورت نگرفته است، اما از جمله پژوهش‌های انجام شده درباره پیوند موسیقی و «هنرهای تزئینی» می‌توان به مقاله با عنوان «موسیقی ایران و هنرهای تزئینی» اشاره نمود (اخوت، ۱۳۸۲، ۱۰۱-۱۱۱). پژوهش‌گر در این مقاله به ارتباط موسیقی ایرانی و هنرهای تزئینی پرداخته و مفاهیمی چون ریتم، نظم، ژرف‌نمایی و سایه‌روشن، استفاده از سمبول‌ها و بسط و گسترش اسلیمی‌گونه جملات موسیقی ایرانی را از وجوه مشترک این دو حوزه می‌داند.

روش تحقیق
این بخش به روش تحقیق، نحوه گردآوری اطلاعات (چگونگی سنجش روایی و پایایی پژوهش) و نحوه تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌پردازد این پژوهش از منظر هدف، بنیادی است. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق استفاده از منابع کتابخانه‌ای شامل نمونه‌های تصویری، منابع مکتوب، مجازی و غیره صورت گرفته است.

یافتهها و نتایج
براساس گردآوری اطلاعاتی که در این پژوهش انجام گرفته است، انواع دف‌های طرح‌داری که امروز در فروشگاه‌های ساز ایران وجود دارد شامل این پنج دسته می‌شود:

  • دف‌های پوستیِ نقاشی‌شده.
  • دف‌های پوستی خطاطی‌شده.
  • دف‌هایی با پوست مصنوعیِ خطاطی‌شده.
  • دف‌هایی با پوست مصنوعیِ نقاشی‌شده.
  • دف‌هایی با پوست مصنوعیِ پرینت‌شده.

در بخش نقاشی و خوش‌نویسی، شاهد استفاده از هر دو نوع دف با پوست طبیعی و پوست مصنوعی هستیم ولی در بخش گرافیک و عکس، به دلیل عدم امکان پرینت روی پوست طبیعی، تنها از پوست مصنوعی بهره برده می‌شود. با اینکه به دلیل حضور و رقابت روزافزونِ کارگاه‌های پرکارِ دف‌سازی در بازارِ ساز ایران، نمی‌توان آمار دقیقی از میزان تولید سازهایی که در بالا معرفی شد به دست آورد ولی با یک نگاه اجمالی به دسته‌بندی فوق می‌توان به سادگی برتریِ گروه پنجم یعنی «دف‌هایی با پوست مصنوعی پرینت شده» را مشاهده کرد. این دف‌ها به دلایل زیر گوی سبقت را از چهار دسته دیگر ربوده‌اند:

  • قابلیت تولید انبوه با یک طرح و کیفیت واحد.
  • کم خطا بودن در پیاده‌سازی طرح‌ها نسبت به طراحی‌های دستی (خطاطی یا نقاشی شده).
  • بی‌تاثیر بودن طراحی‌های متفاوت بر کیفیت صدای ساز (برخلاف انواع اشکالِ دستی طراحی که در آنها حجمی از رنگ بر روی سطح پوست قرار می‌گیرد و می‌تواند وزن و ضخامت پوست ساز را تحت‌تاثیر قرار دهد که تاثیر مستقیم بر کیفیت صدای ساز دارد).
  • هزینه کمتر این نوع دف‌ها نسبت به اشکالِ نقاشی یا خطاطی شده به صورت دستی.
  • امکان تغییر سریع خط تولیدِ این گونه دف‌ها با ارائه طرحی جدید برای پرینت با تابعیت طبع روز جمعیتِ مشتریان.
  • عدم نیاز به افراد متخصص در امر طراحی دستی (شامل خطاط یا نقاش).
صبا معصومیان

صبا معصومیان

۱ نظر

بیشتر بحث شده است