گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

به بهانه کنسرت اخیر ارکستر ملی ایران؛ «پایکوبی» (۱)

همایون رحیمیان رهبر ارکستر ملی (عکاس: صادق ذباح - خبرگزاری میزان)

 کنسرت ارکستر ملی ایران با عنوان «پایکوبی» شامگاه جمعه -۲۷ مهرماه- به رهبری همایون رحیمیان با اجرای آثاری از چند نسل از آهنگسازان ایرانی مانند: حشمت سنجری، امین‌الله رشیدی، همایون رحیمیان، محمدرضا تفضلی، فرهاد پوپل و چند اثر از آهنگسازان موسیقی آذربایجان با چندصدایی و تکنوازی گارمون جابر اطاعتی در تالار وحدت به روی صحنه رفت. در این برنامه با اجرای یک تصنیف (به صورت بی‌کلام از امین‌الله رشیدی) با چندصدایی همایون رحیمیان، یادی از این نواساز تازه درگذشته شد.

امین‌الله رشیدی خواننده و نواسازی بود که در روزهای اخیر در سن نود و نه سالگی درگذشت. شایان ذکر است که آهنگسازان مختلفی آثار او را برای ارکستر بزرگ چندصدایی کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به همایون رحیمیان، جمال‌الدین منبری و امیر ملوک‌پور اشاره کرد.

نوشته‌ای که پیش رو دارید یادداشتی به مناسبت برگزاری این کنسرت با ارکستر ملی است:
آثار ثبت شده از موسیقی سمفونیک ایرانی در بازه صد ساله نشان می‌دهد که بخش بزرگی از این کارگان اختصاص به آثاری دارد که در راستای گسترش موسیقی دستگاهی برای ارکستر بزرگ شکل گرفته است. بعضی از آهنگسازان تنها در این سبک و سیاق به تصنیف موسیقی پرداختند، هنرمندانی مانند: علینقی وزیری، روح‌الله خالقی، جواد معروفی و…

گروهی دیگر هم با این رویکرد به آهنگسازی پرداختند و هم با رویکرد آهنگسازی برای مخاطب بین‌المللی مانند: مرتضی حنانه، حسین دهلوی، کامبیز روشن روان، بهمن ریاحی، محمد شمس، همایون رحیمیان، کاظم داوودیان، بهزاد عبدی و…

گروه سوم اما آهنگسازانی بودند که تنها به موسیقی و مخاطب بین‌المللی پرداختند. بعضی از آثاری که آهنگسازان این گروه خلق کردند، بدون کوچک‌ترین ارتباطی با موسیقی دستگاهی ایران و بعضی ارتباط ضعیفی با این موسیقی داشت. آهنکسازانی مانند: حسین ناصحی، مانوئل ملیک اصلانیان، ثمین باغچه‌بان، احمد پژمان و…

آثار این گروه اخیر با اینکه بعضی بی‌ارتباط با موسیقی دستگاهی ایران نبود ولی به کلی از کارگان اجرایی ارکستر ملی کنار گذاشته شده بود و به جز مواردی استثنایی مثل اجرای اسفندماه آثار مهران روحانی و احمد پژمان به رهبری مازیار ظهیرالدینی، ارکستر ملی از اجرای این آثار صرف‌نظر می‌کرد و عمومآ اجرای این آثار به عهده ارکستر سمفونیک تهران بود. ارکستر ملی ایران از ابتدا برنامه‌اش اجرای آثاری بود که ارتباط مستقیمی با موسیقی ایرانی داشتند و در واقع سعی در گسترش موسیقی دستگاهی ایران به وسیله ارکستر سمفونیک را داشتند.

ارکستر ملی ایران به رهبری همایون رحیمیان در برنامه اخیر خود اجرای متفاوتی داشت. در این برنامه قطعاتی از آثار سمفونیک ایران به اجرا رسید که رویکردی دیگرگونه با عموم برنامه‌های ارکستر ملی داشت. بعضی از این آثار متعلق به دسته سوم آهنگسازان یاد شده بودند، اما به درستی آثاری انتخاب شده بود که رنگ و بویی از موسیقی ایرانی را حفظ کرده بودند.

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است