اجرای اثری مدرن در کنار باروک با اجرای موتر!

فوریه ۲۰۰۷ بود، سوفیا گوبایدولینا جایزه ارزشمند باخ هامبورگ را کسب کرد، به عنوان پیشتاز در موسیقی کلاسیک معاصر که پلی زده بین موسیقی شرق و غرب. گوبایدولینا آهنگسازی است متولد ۱۹۳۱ با مسقط‌الراس تاتارستان روسیه که در ۱۹۹۲ به آلمان کوچ کرده است.

بشنوید، قسمتی از موومان دوم کنسرتوی لامینور باخ با اجرای آن سوفی موتر

موسیقی گوبایدولینا بیشتر الهام از آثار یوهان سباستین باخ گرفته، آن قدر که آن سوفی موتر وقتی تصمیم گرفت کنسرتو ویولن او را اولین بار ضبط کند، دو کنسرتوی باخ را برای همراهی این اثر در سی‌دی انتخاب کرد.

این کنسرتو ویولن را گوبایدولینا به آن سوفی تقدیم کرده، سومین اثر گران قدری که آهنگسازان بزرگ معاصر به او پیشکش کرده‌اند، بعد از کنسرتو متامورفوزن اثر پندرسکی و کنسرتو آن سوفی اثر آندره پروین.

موتر می‌گوید وابستگی روحی شگرفی دیده‌ام بین گوبایدولینا و باخ بزرگ، هر دو ایمانی محکم دارند به پروردگار و هر دو سبکی دارند منحصر به فرد.

این کنسرتو ویولن در سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ تکمیل شد و نخستین کار گوبایدولینا است که آن سوفی موتر ضبط کرده است. می‌گوید از بیست سال پیش اطلاع داشتم که چنین اثری در دست تصنیف است و صبورانه منتظر بودم به ثمر برسد. کارهای گوبایدولینا را از همان وقت تحت نظر داشتم. ولی فقط اندکی پیش از اولین تمرین اثر در برلن بود که با شخصیت او آشنا شدم، یعنی نخستین باری که “این تمپوس پرزانس” (۱) را در حضور آهنگساز نواختم. لحظه‌ای که برای من بسیار با ارزش بود. او یکی از آهنگسازان افسونگر معاصر است.

بشنوید، قسمتی از ابتدای کنسرتو ویولن گوبایدولینا

اولین بار تشابه اسمهای دو هنرمند، سوفیا و آن سوفی، گوبایدولینا را تحت تاثیر قرار داد. می‌گوید همیشه متاثر بوده‌ام از این اسم سوفی یا سوفیا که بر نوعی مشیت یا پیروزی اراده حضرت باری دلالت دارد (۲). تا این که توجهم جلب شد به این که آن سوفی هم اسم من است، پس تصمیم گرفتم کنسرتو را به او تقدیم کنم.

برای گوبایدولینا، سوفیا تندیسی است مورد احترام کلیسای ارتودوکس، تجسمی عینی است از پیروزی برای آهنگسازی که خود از طریق خلاقیت و دانش، شاهد پیروزی را در آغوش کشیده است.

بشنوید، قسمتی از موومان اول کنسرتوی می ماژور باخ با اجرای آن سوفی موتر

آن سوفی موتر در طول زندگی حرفه‌ای، نخستین اجرای جهانی بسیاری کنسرتوهای ویولن را بر عهده داشته، ولی این اثر گوبایدولینا را دگر چیزی می‌داند. می‌گوید وقتی می‌گویم اجرای این کنسرتو بهترین تجربه من بوده در حیطه آثار مدرن، اغراق نمی‌کنم. از نظر من احساسات خرج شده در این کار فوق عادی است.

نخستین ضبط جهانی این کنسرتو را آن سوفی به تازگی به پایان برده، ولی نخستین اجرای جهانی آن در سال ۲۰۰۷ بود. کنسرتوهای باخ که موتر در سی‌دی جدید با اثر گوبایدولینا همراه کرده دومین ضبط اوست از این کنسرتوها پس از بیست سال.

می‌گوید در این سالها تجربه زیادی داشته‌ام و دیدم به باخ به کلی عوض شده، ولی باید اعتراف کنم هنوز تخصصی در باخ ندارم. اکثر ما کنسرتوهای باخ را با نگرشی قرن بیستمی، یا بیست ویکمی می‌نوازیم که شاید درست نباشد.

ترجمه و تلخیص از بروشور سی‌دی

پانوشت:

۱- این تمپوس پرزانس عبارتی لاتینی است که می‌توان به “در زمان حال” ترجمه کرد. چون لاتینی برای انگلیسی زبانان مثل عربی است برای ما، مایل بودم عبارت را “فی‌الحال” ترجمه کنم، هم موجزتر است و هم نزدیک‌تر به مقصود، پرهیز کردم، خوش آهنگ نیست، سهل است، قدری خنده‌دار می‌شود ترکیب کنسرتو فی‌الحال! بر خلاف کنسرتو متامورفوزن مثلا، یا کنسرتو آن سوفی یا سنفونی دنیای نو.

۲- سوفیا در یونانی به معنی پیروزی است و در فلسفه و الهیات به مشیت الهی تعبیر می‌شود.

مطالعه بیشتر در مورد سوفیا گوبایدولینا

مطالعه بیشتر در مورد آن سوفی موتر

وبسایت رسمی آن سوفی موتر