گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

گوستاو مالر (۴)

سمفونی های مالر مربوط به سه دوره می شوند: دوره اول؛ با اشعار آلمانی “Wunderhorn” غالب شده که مالر در این دوره چهار سمفونی اول خود را نوشت. سمفونی شماره ۱ از ایده ای ملودیک برگرفته از شعرهایی از “Gesellen” به وجود آمده که در قسمت اول این سمفونی قرار دارد، سومین قسمت سمفونی اول شامل اشعار فرانسوی “Frère Jacques” می باشد که در مینور است. نکته خاص سومین قسمت در سمفونی شماره ۲ کم بودن صدای ارکستر و بلند بودن صدای خواننده است. سومین قسمت در سمفونی شماره ۳ بار دیگر آهنگی خیالی از اشعار “Wunderhorn” است.

سمفونی شماره ۴ چیدمان نهایی و بسیار هیجان انگیزی است از اشعار “Wunderhorn” که در این سمفونی جان می گیرد و پایان می پذیرد.

دوره دوم؛ سمفونیهای ۵ تا ۷ که سختی بیانی خاصی را نمایان می کنند که در استانداردهای قابلیتهای سازها نمی گنجد. مالر در این دو سمفونی از سازهای نا متعارف استفاده می کند. اگرچه در دوره اول نیز از این نوع سازها استفاده کرده بود اما در دوره دوم اوج استفاده سرسختانه از آنان است.

وجود انواع زنگ ها و زنگوله، نوعی هورن (post horn)، کرنت (نوعی ساز بادی برنجی)، هورن تنور (tenor horn)، ماندولین و گیتار در سمفونی شماره ۷ قابل توجه است. اگرچه سمفونیهای دوره دوم هیچ خواننده ای ندارند با اینحال اشعار “Mahlerian” به نوعی در این سمفونیها به گوش می رسند.

دوره سوم؛ این دوره سمفونیهای ۸ تا ۱۰ (سمفونی شماره ۱۰ مالر نا تمام ماند) و همچنین اثر “آوازهای زمین” را در بر می گیرد. بیان وابستگی فراوان و بی آلایش اشعار به موسیقی در این سه سمفونی دشوار است.

شگفتی نیست که آخرین اثر غیر سمفونیک مالر “آهنگهای مرگ کودکان” (Kindertotenlieder) در سال ۱۹۰۴ کامل شد با اینحال در صفحه پایانی، سمفونی شماره ۹؛ عبارت “روز زیبائیست در بلندای آنسوی دشت” از اشعار “آهنگهای مرگ کودکان” گرفته شده. آهنگسازان معدودی هستند که همانند مالر آثارشان را به نوعی به یکدیگر مربوط باشند. وجود ارتباط موسیقیایی به وضوح از یک سمفونی به سمفونی دیگر و بین سمفونیها و اشعار در آثار مالر شنیده می شود.

برای مثال محتوای سمفونی سوم به نوعی در قسمت پایانی سمفونی چهارم شنیده می شوند. وجود ترومپت در اولین قسمت در سمفونی چهارم به سمفونی پنجم نیز پا می گذارد. بافت هارمونیک تراژدی در سمفونی ششم تکرار می شود، کردهای ماژور در سمفونی ۶ به مینور در سمفونی هفتم کاهش می یابند و سرانجام می توان گفت قالب و موضوع سمفونی اول بار دیگر در قسمت پنجم سمفونی نهم (که آخرین سمفونی کامل شده مالر می باشد) حضور می یابد.

سمفونی ناتمام مالر بعدها توسط دریک کوک (Deryck Cooke) اجرا شد. همچون شوستاکوفیچ، بریتن و کوپلاند، موسیقی مالر تاثیر مهم و اساسی بر موسیقیدانان پس از خود گذارد، همچون؛ بر اشترائوس، کرنک، بوسونی، هارتمن و یا آثار ساموئل تیلور (Samuel Coleridge-Taylor) به طور بسیار زیادی با آثار مالر مقایسه شده. در میان دیگر آهنگسازان برداشت ادبی مالر در آثارش و تضاد بالا و پائینی سبک، او را به سوی پست مدرنیزم پیش برده است. امروزه ارکستر جوانان مالر در احترام به او تشکیل و نامگذاری شده. از مالر به عنوان آهنگساز “موسیقی سخت” نام برده شده، او از سالهای ۱۹۶۰ شهرت و محبوبیت فرهنگی فراوانی کسب کرد.

شخصیت مالر با شخصیت توماس مان در فیلم “مرگ در وین” ۱۹۷۱ ساخته گوستاو فُن آشنباخ (Gustav von Aschenbach) نزدیک است. موسیقی این فیلم نیز از سمفونی های سوم و پنجم او گرفته شده. همچنین فیلمی در سال ۱۹۷۴ ساخته کن راسل (Ken Russell) با عنوان “مالر” که زندگی آهنگساز را در بر دارد و روبرت پاول (Robert Powell) نقش مالر را در آن فیلم ایفا می کند. همچنین نمایشنامه ای در سال ۲۰۰۱ از نمایشناه نویس انگلیسی رونالد هاروود درباره زندگی مالر به جای مانده.

موسیقی مالر و شخصیت آشوب زده و بوهمی او، در بسیاری از فیلمها استفاده شده. در فیلم “تحصیلات ریتا” (Educating Rita) هم اتاقی جدید ریتا (ریتا با بازی جولی والترز)؛ تریش (مائورین لیپمان) که قسمت پایانی سمفونی ششم مالر را در فیلم می نوازد می گوید: “آیا کسی می تواند زنده باشد بدون مالر؟” در کتاب “مرثیه ای برای یک رویا” از هوبرت سلبی (نه فیلم آن) ماریون، شخصیت اول کتاب، از گوش سپردن به سمفونی شماره ۲ مالر بعد از استفاده از هروئین لذت می برد!

در موسیقی متن فیلم “نگاه عزیمت” (Parting Glances) سمفونی هفتم مالر شنیده می شود و سمفونی اول او در فیلم رابین و اد استفاده شده. قسمت پایانی سمفونی سوم مالر در برنامه “کرانه” (Coast) از BBC استفاده شده و در بسیاری از فیلمهای سینمایی و برنامه های تلویزیونی از بخشی یا تمام سمفونیهای مالر استفاده شده.
مجموعه ترانه های (Rückert-Lieder) مالر که آهنگهایی است برای پیانو یا ارکستر همراه با خواننده و اشعار آنرا روکرت سروده، در فیلم کوتاه “قهوه و سیگار” ساخته جیم جارموش نقش کلیدی دارند.

موسیقی مالر موج بزرگی در تحول موسیقی قرن بیستم بود. جنگ جهانی اول، بحران شدید اقتصادی و ضدیت با یهودیان در اتریش عواملی بودند که مالر در سال ۱۸۹۷ مذهبش را به رومن کاتولیک تغییر داد و جنگ جهانی دوم اجرای آثار آهنگساز را ممنوع ساخت. در نوامبر ۱۹۰۷ در سفری به فنلاند برای اجرای کنسرتی، مالر به آهنگسازان همراهش و همچنین سیبلیوس بزرگ گفت: “سمفونی باید همانند یک دنیا باشد، باید همه چیز را در آغوش بکشد.”

en.wikipedia.org

گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است