بررسی تطبیقی سه نغمه‌نگاری مختلف ردیف میرزا عبدالله برای سنتور (XI)

جمعه ۱۵ مرداد ۱۳۸۹

، توسط: آروین صداقت کیش

مثال دیگری از رنگ‌آمیزی با فاصله‌ی هنگام دیده می‌شود؛ آن‌جا که منا اشاره‌های موجود در فرود شور را به جای آن‌که مانند معمول در همان منطقه‌ی صوتی اجرای بخش اصلی بنویسد یک هنگام زیرتر نوشته است، که البته این روش تطابق بیشتری با روش اجرای پایور دارد (توجه داشته باشید که پایور ردیف را با روایت خودش اجرا می‌کند).

درآمد اول
همچنین استفاده از تکنیک مضراب جفت با فاصله‌ی هنگام، به عنوان تکِ ریز که در نگارش بهجت مورد استفاده قرار گرفته (نمونه‌ی ۲۲).

بررسی اجمالی سه نغمه‌نگاری از دیدگاه مناطق صوتی و رنگ‌آمیزی نشان می‌دهد که نغمه‌نگاری بهجت بیش از دیگران مایل به انتقال میان مناطق به جهت ایجاد تضاد رنگ است.

در نگارش منا گاه تزیینات در نواحی صوتی مختلف واقع می‌شوند اما بیشتر اوقات گردش ملودی در محدوده‌ی سیم‌های سفید صورت می‌گیرد.

به عکس بهجت، تغییرات از بم به زیر در نوشته‌های ندیمی و بیش از آن منا اغلب تابع حرکت دستگاه از بم به زیر و محدودیت‌های سنتور است.

نمونه‌ی ۲۱٫ (بهجت ۱۳۷۹: ۲۹)، (ندیمی ۱۳۸۳: ۱)، (منا ۱۳۸۴: ۳۷)

نمونه‌ی ۲۲٫ (بهجت ۱۳۷۹: ۴۷)، (ندیمی ۱۳۸۳: ۱۴)، (منا ۱۳۸۴: ۵۸)

بررسی کوک سنتور در دو نگارش موجود
در مورد کوک سنتور هر سه کتاب تقریبا یک نوع کوک را برای اجرا با سنتور پیشنهاد می‌کنند اما گاه تفاوت‌های کوچکی در کوک مناطق مختلف صوتی دیده می‌شود. مثلا در دستگاه شور برای اجرای رنگ ضرب اصول، ندیمی کوک را تغییر می‌دهد اما بهجت در همان کوک کلی دستگاه شور، رنگ را می‌نویسد (نمونه‌ی ۲۳).

در همین نمونه شاهدیم که کوک مناطق صوتی ساز بهجت و منا یکسان است اما ندیمی علاوه بر این که در این مورد با آن‌ها فرق دارد (به منطقه‌ی صوتی نت ر کرن توجه کنید) خرک اول سیم‌های زرد را نیز دو کوک کرده است تا نقش نوعی واخوان بم بیابد و در عوض امکان اجرای نغمات اولیه‌ی شور بر بم‌ترین ارتفاع‌های سنتور را از دست داده است.

نمونه‌ی ۲۳٫ (بهجت ۱۳۷۹: ۲۷)، (ندیمی ۱۳۸۳)، (منا ۱۳۸۴: ۲۸)

در نغمه‌نگاری بیات کرد بهجت و منا همان کوک دیگر آوازهای شور را استفاده می‌کنند، در حالی که ندیمی آن را در کوک اصلی دستگاه شور نوشته است (نمونه‌ی ۲۴). به همین ترتیب منا کوک ابوعطا را از افشاری، بیات ترک و دشتی جدا می‌کند (نمونه‌ی ۲۵).

نمونه‌ی ۲۴٫ (بهجت ۱۳۷۹: ۱۱۹)، (ندیمی ۱۳۸۳: ۸۰)

نمونه‌ی ۲۵٫ (منا ۱۳۸۴: ۲۸)

در کوک ارائه شده برای دستگاه نوا نیز تفاوت‌های اندکی مشاهده می‌شود (نمونه‌ی ۲۶).

نمونه‌ی ۲۶٫ (بهجت ۱۳۷۹: ۲۶۷)، (ندیمی ۱۳۸۳: ۹۰)، (منا ۱۳۸۴: ۲۸)

در مورد انتقال‌های لازم برای اجرای بعضی دستگاه‌ها که برای هماهنگ شدن آنها با کوک مرسوم سنتور لازم بوده است مانند انتقال شاهد ماهور به پرده‌ی فا (در ردیف ماهور از پرده‌ی دو اجرا می‌شود)، یا انتقال بیات اصفهان به کوک همایون، هر سه کتاب تحت تاثیر ویژگی‌های فنی اجرا برای سنتور، راه حل مشابه را برگزیده‌اند.

در این رابطه بخوانید

ارسال دیدگاه

موسیقی و شعر در «گرگیعان و گرگیعان» (XIII)

قطعا راه های مختلفی برای آموزش دادن به کودکان وجود دارد. آموزش نکات اخلاقی و مهارتهای زندگی یکی از آموزشهای مهمی است که از طرق مختلف می‌توان به کودکان ارائه داد و یکی از راههایی که می‌توانید به کودکان این آموزشها را بدهید، اشعار و ترانه های کودکانه است.

رحمت الله بدیعی: تجویدی چیز دیگری بود

آقای شهرام صفارزاده که در امریکا هستند. ایشان ۵ سال پیش من ویولون کار کرده اند، البته بعدها پیش حبیب الله بدیعی رفتند اما در شرح حالی که خود صفارزاده نوشته بود گفته اند که «من ۵ سال شاگرد رحمت اله بدیعی بوده ام»، اگر ایشان نمی گفتند، شاید من هم یادم نبود! در حقیقت گرفتن ویولون از آرشه، انگشت گذاری و کلاً تکنیک ویولون را پیش من بودند. آقای گرگین زاده شاگرد من بودند، پروین پیشه و…

آخرین ارسال‌ها

از روزهای گذشته…

گفتگو با مائوریزو پُلینی (III)

ارتباط برقرار کردن با موسیقی در هر دو یکی است. در کار ضبط در استودیو، تماشاگر غایب است و این باعث مصنوعی شدن کار می شود. اما شما باید در نظر بگیرید که تماشاگران به آن گوش خواهند داد، تنها در زمانی متفاوت از آن لحظه…

گفتگو با پندرسکی در مورد موسیقی آوانگارد (III)

یکی از قطعاتی که من اواسط دهه ۷۰ برای اپرا لیریک شیکاگو نوشتم، «بهشت گمشده» بود. همچنین سمفونی شماره ۲ و کنسرتو ویلن. تمام این قطعات با فاصله کمی از یکدیگر خلق شده اند، بین ۷۴، ۷۵ و فکر کنم ۸۲ و کاملا مشخص شد که من میخواستم این سنت را دنبال کنم، سنت رمانتیک.

رئیسیان: «بعد از فراموشی» تولید شناسنامه ای برای «ایران جوان» بود

نوشته که پیش رو دارید گفتگویی است با آرش رئیسیان، کارگردان و مستند ساز موسیقی درباره فعالیت های اخیرش، این گفتگو در برنامه نیستان در شبکه فرهنگ انجام شده است. آرش رئیسیان ساخت مستند «بعد از خاموشی» را در کارنامه خود دارد و هم اکنون نیز در حال آماده سازی مستند دیگری در مورد گروه چاووش است.

آپوکالیپتیکا؛ یک دهه فعالیت و بدعت در نوازندگی ویولن سل

آپوکالیپتیکا (Apocalyptica) یک گروه موسیقی فنلاندی متشکل از سه نوازنده کلاسیک ویولن سل است که از سال ۲۰۰۳ یک درامر نیز به جمع آنان پیوسته است. هر چند تخصص اصلی آپوکالیپتیکا اجرای موسیقی متال با ویولن سل است، اما قطعات کلاسیک نیز می نوازند. افراد گروه همگی از دانشجویان آکادمی “Sibelius” بزرگترین مرکز آموزش موسیقی در فنلاند و یکی از برجسته ترین هنرستان های موسیقی اروپا، واقع در شهر “Helsinki” پایتخت فنلاند هستند.

حواشی مرگ مایکل جکسون در وب

مرگ مایکل جکسون زمانی اتفاق افتاد که مایکل بعد از ۱۲ سال قصد بازگشت به روی صحنه و اجرای زنده را داشت و تور طولانی مدت او که قرار بود از ۱۳ جولای ۲۰۰۹ تا ۶ مارس ۲۰۱۰ انجام شود، بیش از یک میلیون بلیت فروخته بود. تور متشکل از ۵۰ اجرا و به نام This Is It بود که قرار بود از آرنای لندن آغاز به کار کند.

بیلی جول

از آهنگسازان، نوازنده های بزرگ پیانو Rock، Jazz، Soul و Blues است که طی دو نوشته راجع به او صحبت خواهیم کرد. قبل از ادامه صحبت به قسمتهایی از کار مشترک وی با ری چارلز (Ray Charles) گوش کنید:

سال‌ها بدون وقفه کار و همکاری با سولیست‌های برجسته‌ی دنیا (III)

ایشان آن زمان حدود پنجاه‌و‌هفت، هشت سال داشت و در آخرین برنامه‌ی ما، فکر کنم بیشتر از ۶۰ سال داشت. در فستیوال پراگ در آخرین کنسرتم با ایشان، با من کنسرتو ویلن موتسارت و شومان را اجرا کرد؛ البته کنسرت‌های مشترک زیادی را هم با شرینگ در نورنبرگ، پاریس و… دادم. قرار بود در وین نیز با ارکستر سمفونیک وین کنسرتی بدهیم و دوبل کنسرتوی برامس را بزنیم ولی متأسفانه ایشان فوت کردند! حتی من یک پرتره‌ی بزرگ از ایشان کشیدم و می‌خواستم به ایشان هدیه کنم که متأسفانه عمر ایشان کفاف نداد و این اثر را در منزلم دارم.

فراخوان نخستین جشنواره سایتها و وبلاگهای موسیقی

نخستین جشنواره سایتها و وبلاگهای موسیقی در تاریخ ۱۵ خرداد ماه در تهران برگزار میشود. این جشنواره پیش از این به صورت رقابتی نبود و تنها قرار بود هر سال گردهمایی مدیران پایگاه های اینترنتی موسیقی در مکانی بوجود آید. لازم به ذکر است این جشنواره در سال گذشته به دلیل پاره ای از مشکلات به تاخیر افتاد و امسال قرار است در ۸ بخش رقابتی برگزار شود.

موسیقی سمفونیک ایرانی (قسمت هفتم)

پس از محمود، گریگوریان در کنسرت های خود آثار متفاوتی را چون «اوورتور کریولان» از بتهوون، «سمفونی ششم» چایکوفسکی، «روندوکاپریچیو» از کامیل سن سانس و «سوییت ایرانی» از محمود را اجرا نمود و سرانجام با مهاجرت وی در تابستان ۱۳۳۰، ارکستر سمفونیک برای چندمین بار از بدو تاریخ تشکیل خود، طعم تعطیلی و تعلیق را چشید.

چارلز مکرس (II)

موفقیت بزرگ دیگر چارلز مکرس در بهار ۱۹۵۱ بود زمانی که او اولین اجرای کاتا کابونآ را در اپرای سدلر ولز رهبری کرد. بسیار زود به دلیل کیفیت نمایشی در رهبری اپرا مورد تقدیر واقع شد و شهرت یافت. تا سال ۱۹۵۴ در اپرای سدلر ولز باقی ماند تا آنکه پست رهبری در ارکستر BBC را به دست آورد. در این دوره آغاز به ضبط به همراه ارکستر فیلارمونیای والتر لگز نمود.