گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

اپرای لیلی و مجنون (۳)


حاجی بیف درباره دشواری هایی که در راه اجرای لیلی و مجنون وجود داشته صحبت می کرد. او می گفت که با مشکلات مالی و هنری زیادی روبرو بوده است. در آن زمان، فرهنگ اجرا به صورت جدی جا نیفتاده بود و بازیگر یا خواننده حرفه ای وجود نداشته است. پیدا کردن افرادی که بتوانند نقش های اصلی را بازی کنند آسان نبوده است.

حاجی بیف سارابسکی را کاملا اتفاقی پبدا کرد؛ در نزدیکی هتل «تبریز» که حاجی بیف در آن اقامت داشت، مرکز پخش آب قرار داشت. او اغلب از آن جا می گذشت. روزی متوجه شد که پسر جوانی که آن جا کار می کرد عاشق خواندن بود. آن پسر جوان، یعنی سارابسکی عصر ها پس از کار ، در گروه های نمایشی فعالیت می کرد. اینگونه بود که اوزیر نقش شخصیت اصلی، یعنی مجنون، را به او پیشنهاد داد. که معلوم شد انتخاب بسیار بجایی بوده است.

نقش زن

اما انتخاب کسی که در نقش زن اپرا یعنی لیلی باز کند بسیار دشوارتر بود. مقامات مذهبی از اینکه مرد ها بر روی صحنه می خواندند شکایت داشتند، چه برسد به اینکه یک زن بخواهد آواز بخواند. زنان مسلمان نمی توانستند نقشی را اجرا کنند. البته زنان روسی که در باکو زندگی می کردند مشمول این قاعده نمی شدند اما هیچ کدام از آن ها نمی توانستند مقام ها (موسیقی سنتی مدال آذربایجان) را به زبان آذری بخوانند.

در نتیجه باید یک مرد آذری پیدا می شد تا نقش لیلی را بازی کند!

ظاهرا داستان از این قرار است که یک روز حاجی بیف، سارابسکی و آرابلینسکی در یک چایخانه نشسته بودند که پیشخدمت بلند قامت و خوش چهره ای در حالیکه آواز می خوانده برایشان چای می آورد.

در نتیجه، آنها تصمیم گرفتند که امکان بازی او را در نقش لیلی بررسی کنند. بالاخره آن ها توانستند با تلاش بسیار او را متقاعد کنند که در این نقش بازی کند. نام او عبدالرحیم فرجف بود. پس عبدالرحیم لباس زنانه پوشید و نقش اصلی زن اولین اپرای آذربایجان را به عهده گرفت.

در اجرای این اپرا مشکلات دیگری نیز گریبان گیر حاجی بیف بودند. مشکلاتی مانند کمبود ابزار مورد نیاز صحنه و هماهنگی های مالی. حاجی بیف از این شکایت می کرد که مجبور شد بلیط را ارزان بفروشد و علیرغم اینکه سالن هر شب پر از تماشاچی بود، او از این اجرا سود مالی نبرد.

اما مهم تر از جنبه مالی این کار، موفقیت آن بین مردم بود. این اپرا توانست در وقایع تاریخ فرهنگی آذربایجان، برای آهنگساز بیست و سه ساله خود، جایگاهی بدست آورد. علاوه بر این، این اثر پیشگام در هم آمیختن تکنیک ها و سبک های شرقی و غربی در بسیاری از آهنگ هایی شد که در قرن بیست و یکم در آذربایجان ساخته شدند.
تنها با روی کار آمدن شوروی در دهه بیست بود که زنان توانستند بدون حجاب در مکان های عمومی ظاهر شوند.

***
رمضان خلیلف (۱۹۰۰-۱۹۹۹) زمانی که اوزیر حاجی بیف مدیر کنسرواتور موسیقی باکو بود، معاونت او را بر عهده داشت. پس از مرگ حاجی بیف در سال ۱۹۴۸ بر اثر دیابت، خلیلف مسئول اجرای وصیت نامه او شد. با تلاش های بی دریغ رمضان، خانه موزه حاجی بیف در سال ۱۹۷۵ افتتاح شد. رمضان تا زمان مرگش در سال ۱۹۹۹ مدیریت این خانه موزه را بر عهده داشت.



azer.com

گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است