گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

حنانه از زبان ملاح (۱)

مطلبی که در پیش رو دارید، نوشته ای است از مرحوم حسینعلی ملاح، پژوهشگر و نوازنده که به مناسبت درگذشت مرتضی حنانه، آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازنده در مجله آینده نوشته شده است. شایان ذکر است، ملاح پس از گذشت سه سال از درگذشت حنانه، بدرود حیات گفت.

حنانه شو حنانه شو

مولوی

به سال ۱۳۱۲ خورشیدی، پس از برکناری کلنل علینقی وزیری از ریاست‏ هنرستان عالی موسیقی، مسئولیت ادارهء موسیقی کشور و ریاست هنرستان به مرحوم‏ سرگرد غلامحسین مین باشیان واگذار شد، ایشان دروس موسیقی ایرانی را از برنامهء هنرستان حذف کرد و برای تدریس سازهای غربی مانند: ویلن، ویلنسل، کنترباس، کر (cor)، ترمپت، باسون (Basson)، کلارینت، ابوا و هارپ تعدادی موسیقی‏دان از کشور چکسلواکی استخدام کرد.

از میان این استادان رودلف اوربانتس (Rudolf Urbantz) تدریس ساز کر و ترمپت را بر عهده داشت، مرتضی حنانه که در آن زمان‏ سیزده سال بود، در سال تحصیلی ۱۴ و ۱۵ زیر نظر این استاد به فراگرفتن ساز کر (و یا بنا به گفتهء خودش: ساز هورن) پرداخت، سبب گزینش {این} ساز بادی مسی، آنهم یکی‏ از بزرگترین سازهای این گروه، این بود که ارتش هر سال تعدادی از شاگردان مدرسهء نظام را که استعداد موسیقی داشتند، برای تقویت واحد موزیک نظام، به هنرستان عالی‏ موسیقی معرفی می‏کرد.

مرتضی حنانه جزو آن چند نفری بود که از مدرسهء نظام معرفی‏ شده بودند و ناگزیر بودند یک ساز بادی مسی یا چوبی را به عنوان ساز اصلی خود انتخاب کنند.

ظاهرا هیچ یک از هنرجویان، حاضر نشده بود که ساز کر را به عنوان ساز اصلی خود برگزیند، مرتضی سیزده ساله این ساز بزرگ بادی مسی را به عنوان ساز اول‏ و پیانو را به عنوان ساز دوم خود انتخاب کرد و چنانکه گفته شد زیر نظر رودلف‏ اوربانتس به فراگرفتن چگونگی نواختن این ساز مشغول گردید.

حنانه، پس از اندک‏ زمانی، تا آن پایه در نواختن این ساز پیشرفت حاصل کرد که به وی اجازه داده شد، در ارکستر سنفنیک هنرستان که زیر نظر مین باشیان بود، نوازندگی کر را بر عهده بگیرد.

حوادث شهریور سال ۱۳۲۰ سبب شد که مسئولیت موسیقی کشور و رادیو و هنرستان عالی موسیقی مجددا به استاد وزیری محول گردد، ایشان بار دیگر در برنامهء آموزشی هنرستان تغییراتی داد و تدریس موسیقی ملی را جزو دروس اصلی برنامهء هنرستان منظور کرد و به خدمت استادانی که از چکسلواکی آمده بودند خاتمه داد.

این اقدام کلنل، سبب گردید که برخی از استادان هنرستان و به پیروی از آنان بعضی‏ از هنرجویان هنرستان، به مخالفت برخاستند و در {تمرین} ارکستر شرکت نکردند و به‏ تحریک پاره ‏ای افراد که متمایل به افکار چپ بودند، در خارج از هنرستان، ارکستری‏ تشکیل دادند و آقای پرویز محمود را که به تازگی از بلژیک برگشته بود و رهبری‏ ارکستر هنرستان را بر عهده داشت به رهبری ارکستر سنفنیک من درآوردی خود برگزیدند، یکی از هنرجویانی که به این ارکستر پیوست مرتضی حنانه بود که در آن‏ موقع بیش از نوزده سال نداشت و خود را از قید مدرسهء نظام نیز آزاد کرده بود.

حسینعلی ملاح

حسینعلی ملاح

دیدگاه ها ۲

  • جناب آقای ملاح لز شما ممنونم که یادی از به جرات بگم بزرگترین آهنگساز ایران کردید. و این قابل ستایش است.ازتونممنونم و متشکرم.مهم اینه که شما یادتان را قایم نمیکنید مثل بعضی ها که اصلا یادشون نمیاد .البته این یعنی بسیار هم به یادش هستند.مرسی

بیشتر بحث شده است