گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نگاهی به اپرای مولوی (۶)

سبک خوانندگی خاص علیشاپور به حدی در این اپرا به زنده شدن نقش او کمک کرده که گویی تا به حال علیشاپور برای خواندن این نقش روی این سبک کار میکرده است! نوع بیان او، نوع تحریر ها و محبتی که در این صدا وجود دارد، سلطان العلما را با قدرت در ذهن مخاطبان حک کرده است.

آکومپانیمان ارکستر بر دیالوگ پدر و پسر بسیار هوشمندانه و درخشان است.

ارکستر در هنگام صحبت

کردن این دو در فواصلی خارج از شور می نوازد؛ ویولنها با فاصله نیم پرده از هم

آکوردی را به صورت دتاژه مینوازند و پس از آن با طمانینه، ویولا، ویلنسل و کنترباس یک فاصله نیم پرده ای را اجرا میکنند، چیزی شبیه به تنفس کند با صدای ارکستر زهی! این ترکیب خاص فضایی را مثل به تصویری فکوس نشده را در ذهن

شنونده تداعی میکند؛ همانطور که عکسی که فکوس نشده باشد در حول آن سایه ای کم رنگ از تصویر اصلی

با فاصله ای کم نقش میبندد و تصویر اصلی را تار میکند، در آکورد ها هم فاصله بالاتر در کنار

فاصله نیم پرده بمتر چنین تصویر ذهنی را میسازد و با موسیقی به ما میگوید این تصاویری است که

مولانا به خاطر می آورد.

پس از پایان این گفتگو ناگهان صدای کر ایرانی زنان شنیده میشود که از دور کم کم جلو می آیند و

با شمعهایی که در دست دارند در حال تشیع جنازه عطار نیشابوری هستند و می خوانند: “…آسمان گر واقف استی زین فراغ انجم و شمس و قمر بگریستی” مولانای جوان و پدرش با دیدن این صحنه زانو زده و

میگریند…

یکی از نکات خاص در دو اثر مشترک غریب پور و عبدی، جایگاه زنان در این اپراها بوده است، گروه

زنان سوگوار با شمعی به دست و کر زنان در این دو اثر به کررات مشاهده میشوند؛ زنان در این دو

اثر همواره نمایانگر صلح و انسانیست هستند. در اپرای عاشورا و مولوی حتی یک زن هم نقش منفی

ندارد و حتی در اپرای عاشورا همسر شمر در پرده ای خاص او را دعوت به کنار گذاشتن نبرد میکند، در

پرده سوم، چهارم اپرای مولوی هم زنان این نقش را دارند (البته در پرده چهارم یک مرد هم حضور

دارد ولی گاری را میکشد!)

در این میان ناگهان امیر تومان وارد صحنه میشود و رسیتاتیفی در توصیف خونریزی همراه با قهقهه می

خواند که صدای زنان سوگوار را قطع میکند… اجرای صادقی در این قسمت بسیار درخشان است، مخصوصا

نوع خندیدن او بدون تغییر استیل آوازش چشمگیر و استادانه است. صدای محمدرضا صادقی در این دو

اپرا نمونه کامل یک صدای سالم از نظر بهداشت حنجره و انطعاف پذیری از نظر آواز است.

کاروان زنان سوگوار بدون توجه به امیر تومان به خواندن و تشیع ادامه میدهند و با تاریک شدن صحنه

فقط نور شمعها میماند و آن هم رو به خاموشی میرود.

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است