گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

اهمیت بخش باس در تنظیم قطعات (۲)


در نوشته قبل بطور خلاصه راجع به تهیه یک مقدمه ساده برای قطعه ای که ملودی آنرا می شناسیم صحبت کردیم و راهنمایی هایی برای تنظیم ساده اما تا حد امکان زیبا ارائه کردیم. در این نوشته سعی می

کنیم به روشهای استفاده از بخش باس برای تنظیم و اجرای زیبای یک قطعه اشاره داشته باشیم.

اگر توانایی درک ریتم و اجرای آن را در خود تقویت کنید می توانید از مزایای بخش باس حداکثر استفاده را در اجراهای سولو یا دوئت بنمایید. باس یکی از مهمترین بخشهای هر قطعه موسیقی است که علاوه

بر دادن حجم و تاکید بر اتمسفر هارمونیک، می تواند حتی بدون وجود سازهای کوبه ای ریتم را به موسیقی القا کرده و تاحدی جای سازهایی مانند درامز را بگیرد.

بنابراین، تهیه الگوهای ریتمیک، دقیقآ همانند آنچه توسط یک کلاو (Clave) که برای بخش کوبه ای تهیه می شود می تواند برای تنظیم کار بسیار آموزنده و مفید باشد.

از آنجایی که قطعه انتخابی ما (گل گلدون) بصورت ۶/۸ است، باید الگوهایی مناسب با این کسر میزان تهیه کنیم، برای اینکار توجه شما را به نکات زیر جلب می کنیم :

•   اگر الزامی ندارید که اجرایی همانند نسخه اصل داشته باشید حتی الامکان ساختار ریتمیک را در مواردی جابجا کنید.

•   با وجود آنکه کسر میزان ۶/۸ ذاتآ دو ضربی است گاهی به آن بصورت یک یا سه ضربی نگاه کنید.

•   به هنگام تهیه بخش باس برای ملودی برای جلوگیری از بروز یکنواختی در برخی از موارد پاساژهایی را که حالت اجرایی باس ندارند را اضافه کنید.

•   سعی کنید در تمام میزانها اقلآ یکبار روی یکی از ضربهای ضعیف تاکید داشته باشید.

حال بر اساس این تذکرات می توانیم بسادگی الگوهای ریتمیک زیر را برای بخش باس ارائه کنیم :

الگوهای ریتمیک پیشنهادی

هم اکنون با توجه به الگوهای ریتمیک ارائه شده – و احیانآ سایر الگوهایی که ممکن است خود شما آنها را پیشنهاد کنید – می توانید به تنظیم بخش باس بپردازید. برای اینکار نیز لازم است به مواردی دقت

داشته باشید، بعنوان مثال :

•   هیچ الزامی به اجرای پایه آکورد بعنوان اولین نت ندارید.

•   بجز در موارد پاساژ از نوشتن بخش باس به حالتی که نوعی ملودی را القاء کند، خودداری کنید.

•   استفاده از حرکت های کرماتیک برای رسیدن به نت باس ای که قرار است هارمونی را فضا سازی کند می تواند به زیبایی کار شما بیفزاید.

•   برای تنظیم پیانو (یا گیتار) می توانید از دست چپ (یا انگشت شست) برای کمک به سایر بخشها به غیر از باس هم استفاده کنید، و البته برعکس دست راست (یا بقیه انگشتان)

را برای کمک به اجرا بخش باس استفاده کنید.

•   نتهایی را که برای بخش باس در نظر می گیرد جز در موارد بسیار خاص نباید با – بالاترین – نتی که در ملودی بصورت محسوس شنیده می شود یکسان باشد.

•   انتخاب نحوه نت گذاری روی الگو بسیار به نحوه حرکت ملودی ارتباط دارد، الگوی میزان نباید بگونه ای باشد که با ملودی هم زمانی دائم اجرا و حرکت مشابه داشته باشد. بهتر(نه لزومآ) در بیشتر موارد باس و ملودی حرکتهای ترجیحآ مخالف داشته باشند و یا بخش باس ثابت باشد و ملودی بالا یا پایین رود.

•   نکته بسیار مهم اینکه به هیچ وجه نیازی به شلوغ کردن تنظیم ندارید، اگر به این تنظیم دقت کنید مشاهده می کنید در اغلب موارد در هر لحظه تنها یک نت اجرا می شود (ملودی یا

باس) و تنها در اوایل هر میزان ممکن است در لحظه دو یا احیانآ سه نت اجرا شود.

باس نوشته شده برای قسمتی از ملودی گل گلدون

اگر به مواردی که گفته شد دقت کنید، بسیاری از آنها همان صحبت هایی که در مباحث حرکت های هارمونی چهار بخشی مطالعه و بررسی می شود که در اینجا با زبانی ساده بیان شده اند. به شکل بالا نگاه

کنید، بسادگی متوجه می شوید که مثلآ حرکت باس عمومآ با حرکت ملودی به یک جهت نیست.

در واقع حتی اگر با قوانین حرکت یا نوشتن بخشهای موسیقی آشنایی کافی نداشته باشید اما گوش قوی داشته و قبلآ موسیقی زیادی شنیده باشید، بطور طبیعی انتخاب های نزدیک به اصول حرکت بخشها در

هارمونی را رعایت خواهید کرد.

به قسمتهایی از این قطعه گوش کنید؛ در مطلب بعدی مواردی را برای جلوگیری از بروز یکنواختی در تنظیم موسیقی بیان خواهیم کرد.


audio.gif
قسمت هایی از ترانه تنظیم شده

دقت داشته باشید که از مزایای یک تنظیم ساده آن است که به شما اجازه می دهد به کمک دوست خود که گیتار می زند اقدام به اجرای دونفری نمایید. کافی است او بعنوان همراهی و پشتیبانی با گیتار خود به اجرای ریتم بپردازد، نتیجه بسیار زیبا و شنیدنی خواهد شد.

کاوه رهنما

کاوه رهنما

متولد ۱۳۴۶ تهران
لیسانس الکترونیک
نوازنده پیانو، پژوهشگر موسیقی

دیدگاه ها ۶

  • آقای کاوه باس های قشنگی می زنید؛ من خودم سالهاست پیانو می زنم اینطور باس زدن درسته که روی نت ساده است اما اجراش به این سادگیها نیست. کمی خارج از عرفیه که به ما تو کلاس یا کتابها یاد می دند. لطفآ کمی توضیح بدید که چگونه مهارت نواختن این باسها را میشه بدست آورد. ممنون.

  • جالب اینجاست که وقتی به هندسه و شکل این موسیقی تنظم شده نگاه می کنیم متوجه دو موضوع می شیم، اول اینکه در بیشتر موارد تنظیم حالت سه بخشی داره و اینکه اون قواعد حرکتها اغلب بنظر رعایت شده. آیا واقعآ هنگام نوشتن از اونها استفاده کردید؟ فکر کنم این سئوال خیلی از دوستانی باشه که موسیقی می سازن و قبلش با این قواعد آشنا هستند.

  • درسته، اجرای چنین باسی معمولآ در روشهای کلاسیک آموزش پیانو تدریس نمیشه برای همین هنرجویان معمولآ با نواختن این باس ها مشکل دارند و اغلب حتی فکر می کنند که چقدر یک تنظیم موسیقی با این نوهع از باس ها می تونه خالی و بی کیفیت باشه که اصلآ اینگونه نیست. سعی می کنیم در آینده راجع به این موضوع بنویسیم که چگونه مهارت نوازندگی و تکنیک های غیر معمول را بدست بیاریم.
    اما راجع به بحث سعید، باید بگم شخصآ درست که اون مطالب را خواندم و آگاهی دارم اما هنگام تنظم به آنها فکر نمی کنم، شاید بطور ذاتی اون قواعد توی کله آدم می ره و بعدش به ذهن و دست دستورات لازم رو میده 🙂

بیشتر بحث شده است