مهدی قاسمی: کر آماتور به معنی کر ضعیف نیست

لطفا خودتان را معرفی کنید و بفرمایید موسیقی را چگونه آغاز کردید.

با سلام، ممنونم که این وقت را در اختیار من قرار دادید… مهدی قاسمی هستم، از ۱۳ ۱۴ سالگی موسیقی را با سه تار پیش آقای ذولفنون آغاز کردم و مدتی بعد ویولون کلاسیک را پیش مرحوم حشمت سنجری آغاز کردم و در اولین سری دانشجویان موسیقی در سال ۱۳۶۸ وارد دانشگاه شدم و ورودی اول بودم.

بعد از فارغ التحصیلی در ارمنستان یکسال دوره آزاد آهنگسازی و رهبری را پیش پروفسور ادوارد میرزویان و پروفسور یوری داویتیان کار کردم. همزمان با تحصیلاتم در ایران، مجموعا” ۵ سال در ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر سمفونیک فرهنگسرای بهمن کار کردم، با بسیاری از رهبران مثل آقای توماس کریستین داووید، منوچهر و ایرج صهبایی، شریف لطفی…

قطعاتی از خود من در همان زمان و دو قطعه کوچک هم برای کر زمانی که آقای دکتر مهدی شمس نیکنام رهبری میکردند اجرا شد به نامهای لم لوا و یکی هم یک ترانه محلی دزفولی بود که تنظیم کرده بودم و یکی هم سه نیایش کوتاه برای گروه کر که شماره یک را هم آقای موسسیان در تالار وحدت اجرا کرد و هم آقای شمس نیک نام شماره ۲ را تالار اجرا کرد و باید اینجا بگویم که پارسال داشتم از جلوی تالار رد میشدم که دیدم (مثل اینکه همایش موسیقی آینی یا مذهبی بود) بین قطعات نام این اثر هم نوشته شده که اصلا خودم خبر نداشتم!

در مورد سه تار کار را به کجا رساندید و تا چه سطحی پیش رفتید؟

من سه تار را با کتاب آقای ذوالفنون کار کردم و زمانی هم که تدریس میکردم هم با همین کتاب کار میکردم، من به این کتاب اعتقاد زیادی دارم و نسبت به کتابهای هنرستان این کتاب را بسیار به روزتر میدانم؛ به عقیده من کتابهای هنرستان تقلیدی است از اتود های غربی و الزامات سازهای ایرانی در آنها مورد توجه قرار نگرفته است.

فکر نمیکنید کتاب آقای ذوالفنون یک مقدار ساده است؟

خوب باید بعضی چیزها را چاشنی اش کرد… من زمانی که تدریس میکردم اتودهایی از خودم لابه لای این کتابها درس میدادم(من سالها تدریس ویولون و سه تار میکردم) مخصوصا” از کتاب ده قطعه برای تار آقای علیزاده، قطعاتی را بصورت اتود با تمپوی پائین درس میدادم و می خواستم که شاگرد کم کم سرعت آنها را زیاد کند. شاگردانی داشتم که با سه تار وارد دانشگاه و هنرستان شدند. به نظر من این روش بهتر جواب میدهد تا روش کتابهای هنرستان؛ کتابهای هنرستان نگاه غربی ای به موسیقی ایرانی دارد، واقعیت اینطور نیست که شما مثلا فا دیز ماژور و فادیز مینور با تار بنوازید، تار و سه تار اصولا برای این کار ساخته نشده و باید گامهای خودش را بنوازد.

کتابهای آقای علیزاده را خودتان از روی نت زدید؟

بله، خودم زدم. با آقای ذوالفنون کتاب خودشان را زدم و تاثیر زیادی که از ایشان گرفتم، دید بسیار آزاد ایشان به بداهه نوازی بود، خود ایشان در این زمینه بسیار توانا هستند و فکر میکنم روی من هم تاثیر گذار بوده اند، که مثلا بتوانم یک تم را به خوبی بسط و گسترش دهم.

چه شد که به فکر تاسیس گروه کر افتادید؟

از دوره دانشگاه که کر داشتیم و من کر های آماتوری که تشکیل میشد میدیدم. بسیاری از هم دانشگاهی ها بارها کرهایی تشکیل میدادند. وقتی که سال ۷۸ من از ارمنستان آمدم به ایران و خواستم کر فرهنگسرای بهمن را احیا کنم، ایده تاسیس کردن یک کر آماتور ایده جدیدی اصلا نبود و خیلی ها این کار را کرده بودند.

به جرات میتوانم به شما بگویم که عمر گروه کر آماتور بین ۶ ماه تا یک سال است! این کر ها تشکیل میشدند یا چند کنسرت میدادند و یا اصلا کنسرتی هم نمیدادند و متلاشی میشدند. من دلایلی را پیدا کردم {برای این اتفاق} و سعی کردم این مشکلات را خنثی کنم که این سرنوشت گریبانگیر کر ما نشود.

حالا اینجا باید ماجرای کر فرهنگسرای بهمن را بگویم. فرهنگسرای بهمن ارکستر و کری داشت که من در آن ارکستر ویولون میزدم؛ قبلا گفتم که آقای شمس نیکنام قطعات من را با این گروه اجرا کرده بودند. سال ۷۶ که من در ارمنستان بودم این کر و ارکستر به دلیل کمبود بودجه فرهنگسرا تعطیل شد و امکان این هم نبود که یک کر حرفه ای استخدام کنند.

همینجا من یک پرانتز باز کنم و تعریف خودم را از آماتور و حرفه ای بگویم: ما در اینجا وقتی میگوییم، کری آماتور است، این تصور بوجود می آید که کارش بد است و کر حرفه ای کارش خوب است! در صورتی که کر حرفه ای یعنی گروهی که شغلش خواندن کر است و بسیار کرهای آماتوری هستند که از کرهای حرفه ای بهتر میخوانند.