سجاد پورقناد
از اولین نوازندگانی که اقدام به نواختن تکنیک های مخصوص موسیقی ایرانی با پیانو کرد، می توان به مرتضی محجوبی اشاره کرد (هر چند او از تکنیک های نوازندگی پیانو کلاسیک چندان بهره ای نمی برد) وی از آهنگسازان و نوازندگان اصلی رادیو و برنامه گلها بود و با بزرگانی چون بنان و قوامی همکاری می کرد.
مرتضی محجوبی را از نوازندگان نسل دوم پیانوی ایران و جزو اولین کسانی می توان نام برد که آکوردهای مخصوص موسیقی ایرانی را روی پیانو اجرا کرد و توانست توجه موسیقیدانان ایرانی را به پیانو – به عنوان یک ساز با قابلیت اجرای موسیقی ایرانی – به خود جلب کند.
جواد معروفی پس از دریافت دیپلم موسیقی از هنرستان فعالیتهای خود برای تاسیس انجمن موسیقی را آغاز کرد و همواره به عنوان سولیست آن ارکستر ایفای نقش می کرد. وی با وجود آنکه شیوه خاص برای نوازندگی داشت از مرتضی محجوبی و مشیر همایون هم الهام گرفته بود. معروفی در کنار نواختن پیانو رهبر ارکستر بزرگ گلها هم بود. از شاگردان موفق جواد معروفی می توان از انوشیروان روحانی نام برد که از نوازندگان مشهور پیانو در ایران است. وی در ۱۸ سالگی برای ادامه تحصیل موسیقی به کنسرواتوار
پاریس رفت و سپس به ایران برگشت و عضو شورای موسیقی رادیو تلویزیون ایران شد.
انوشیروان روحانی نقش مهمی در معرفی پیانو به عنوان یک ساز برای موسیقی مردم پسند ایرانی ایفا کرد و قطعات و ساخته های او هنوز جزو زیباترین و خاطره انگیزترین قطعات مردمی می باشد.
اردشیر و انوشیروان روحانی، ساسان محبی، سامان احتشامی و… که از شاگردان جواد معروفی بودند در این میان جزو گروهی از نوازندگان بودند که بخاطر نواختن اتودهای کلاسیک از تکنیک بالای برخوردار شدند. اغلب این پیانیستها که قطعات ایرانی می نواختند در حین تنظیم موسیقی به نکات خاصی در هارمونی موسیقی ایرانی دست پیدا می کردند که تا آن موقع کمتر برای کسی مشخص بود. بخصوص دستگاهها و گامهایی که کمتر آهنگسازی سراغ آنها می رفت مانند سه گاه، بیات ترک و … اما این پیانیست ها همیشه با تغییر کوک و آزمون و خطا راه حل هایی برای چند صدایی کردن دستگاههای موسیقی ایرانی می یافتند. با دقت به این روش متوجه می شویم که یکی از ضعف های موسیقی ایرانی که ضعف هارمونی بود بتدریج در حال رفع شدن بود.
خوشبختانه پس از انقلاب به علت بها دادن به موسیقی ایرانی، نوازندگی پیانو ایرانی به قویترین حد خود از لحاظ تکنیک و دانش موسیقی رسید بطوری که آثار این نوازندگان در مواردی به مراتب برتر از آثار نوازندگان سازهای ایرانی بود. آثار غربی موسیقی کلاسیک برای پیانو از یکطرف و وجود قطعات جدید پیانو از استادان پیانو در ایران به تدریج نوازندگی پیانو را از فضا صرفا موسیقی ایرانی به سمت تکنیک های بین المللی سوق داد. اتفاقی که برای سایر سازها مانند ویولون و کلارینت، در ایران نیفتاد، شاید به این خاطر که بیان احساسات ایرانی با توجه به توانایی های فیزیکی ویولون و کلارینت، امکانپذیرتر بود تا با پیانو، به بیان دیگر شاید یک دلیل کشیده شدن نوازندگان پیانو به سمت موسیقی کلاسیک در ایران عدم توانایی
ساز در بیان احساسات ایرانی همانند یک نوازنده ویلن بود.
امید است موسیقی ایرانی تنها مصرف کننده موسیقی کلاسیک و غربی نباشد و بتواند با استفاده از تکنیک ها و دانش آن حرف های جدید و زیباتری از گذشته برای بیان داشته باشد. به قطعات زیر گوش دهید بطور حتم نفوذ موسیقی کلاسیک و غربی را در بیان احساسات یک ایرانی می توانید در آنها مشاهده کنید.
آهنگسازی و اجرا
از جواد معروفی
۱ نظر