Posts by علیرضا میرعلی نقی
موسیقی سنتی در تعزیه (۱)
تاریخ پیدایش تعزیه به صورت دقیق پیدا نیست، برخی با باور به ایرانی بودن این نمایش آیینی، پاگیری آن را به ایران پیش از اسلام به پیشینه سه هزار ساله سوگواری بر مرگ پهلوان مظلوم داستانهای ملی ایران نسبت داده و این آیین را مایه و زمینهساز شکل گیری آن دانسته اند و برخی دیگر با استناد به گزارشهایی، پیدایی آن را مشخصا از ایران بعد از اسلام و مستقیما از ماجرای کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش می دانند.
برای کامکارها و به خاطر موسیقی حرفه ای (۲)
اما کامکارها مشمول این روند محتوم و همیشگی واقع نشده اند. منحنی کاری آنها، چه از لحاظ خلاقیت هنری و چه از حیث توانایی های اجرایی در نوع موسیقی انتخابی شان- به آرامی، آهسته و پیوسته، رو به صعود بوده است. تعداد زیادی نوار کاست و فیلم که از اوایل دهه ۱۳۶۰ تا به حال تهیه شده، می تواند گواه مستندی بر این فرض محتمل باشد. آیا غیر از این است؟ فقط سؤال می کنم و جواب را می گذارم به حاصل پژوهش که هر چه مستندتر و ژرفانگرتر باشد، جواب صادقانه تری ارائه خواهد داد.
برای کامکارها و به خاطر موسیقی حرفه ای (۱)
واژه «خانواده»، صرفاً دلالت بر وجود پیوندهای خونی بین دو یا چند نفر نمی کند، بلکه بیان کننده وجود رابطه ای قوی با الزامات مستحکم است که همجواری و همکاری دو یا چند نفر را تا سر حد پیوندهای خونی، اهمیت می بخشد. همچنان که در شرکت های ژاپنی، این لفظ- یعنی خانواده- رواج دارد و خیلی طبیعی به کار برده می شود. در موسیقی ایران(در این جا، مراد موسیقی و موسیقیدانان شهرنشین است) روابط خانوادگی- هنری کم نبوده و بسیاری از جریانات مهم موسیقیایی از خانواده ها و خانه هایشان برخاسته است.
تالیف علم و عمل؛ درباره ارشد تهماسبی (۴)
ارشد تهماسبی برای نخستین بار در تاریخ موسیقی ایران، کنسرتی را به مدت بیست شب متوالی روی صحنه برد! در فرهنگسرای نیاوران به سال ،۱۳۸۰ و کسانی که بامراحل توانفرسای تمرین و اجرا و سرپرستی گروه و نظارت بر عوامل صحنه و کنسرت و … آشنا هستند، می دانند که این کار چه صبر و توان زیاده از حدی را می طلبد و چه حد دشوار است. بر این دشواری باید حساسیت ها و نکته بینی های ظریف ارشد تهماسبی را نیز بیفزاییم. مجموعه این دشواری ها و حساسیت ها، فشار بسیاری را بر او وارد کرد ولی «عشق داند» که در این کار چیست و بالاخره حاصل کار، درخشان و ماندگار از کار درآمد. همراهان او در این بیست شب، محمدرضا ابراهیمی، سیما حبیبی، حمیدرضا خبازی، سعید نایب محمدی و دوست صمیمی او، داریوش زرگری بودند.
موسیقی در رساله علم النبض (۹)
اگر انقباض محسوس باشد [زمانها چهار بوند، و اگر انقباض محسوس نباشد] زمانها دو بوند (۲۷)، و هر زمانی که با دیگر (۲۸) زمان نسبتی بود، لامحاله، این نسبت وزن باشد، (و نسبت موسیقار اندر اینجا بیشتر به دید آید، و بیشتر و درستتر اندر یافته شود، بلکه خود به حقیقت اندر اینجا بود.)
تالیف علم و عمل؛ درباره ارشد تهماسبی (۳)
جالب این که شخصیت معلمی او از شخصیت تک نوازی و بداهه سرایی او جداست و ارشد این جمع اضداد را به خوبی از عهده برآمده است. هنگام معلمی مقید و منضبط و صبور و مصر به رعایت موبه موی مطالب است و هنگام نوازندگی و بداهه نوازی، آزاد و رها و گاه بسیار با احساس و تأثیرگذار. محمدرضا لطفی در یکی از شماره های مجله «نامه شیدا» (چاپ آمریکا، زمستان ۱۳۶۸) می نویسد هنگامی که او را در نوجوانی دیدم، هنگام شنیدن و نواختن موسیقی چنان شوریده و بی قرار بود که مرا به یاد حالات هنرمندان بزرگ و بی قراری های آنها می انداخت.» هم اکنون نیز ارشد با استادش در کلاس های مکتب خانه میرزاعبدالله همکاری دارد.
موسیقی در رساله علم النبض (۸)
فصل، در بیان مطلبی است و در هر پاراگراف، استاد مشکوه، با استفاده از هلالین () و کروشه [] و ستاره و اندیس ـ ارقام کوچک بالای کلمات که برای رجوع به پانویس هستند ـ به دقت هرچه تمامتر، موارد اختلاف نسخ را مشخص کرده است. خلاصه مطالب هر فصل، چنین است:
تالیف علم و عمل؛ درباره ارشد تهماسبی (۲)
ارشد تهماسبی متولد الیگودرز است. در سال های نوجوانی و بخشی از جوانی او که در همدان گذشت، وضع کلی بهتر بود. از طریق برنامه های کاخ جوانان سابق که با موسیقی جدی و موسیقیدانان خوب مرکزنشین ارتباط داشت ، او توانست نخستین دریچه های شناخت به دنیای موسیقی را بگشاید. در همین سال ها بود که با داریوش زرگری، نوازنده تنبک (۱۳۸۰ – ۱۳۳۷) آشنا و دوست شد و این دوستی و همکاری تا آخر عمر کوتاه زرگری ادامه داشت.
تالیف علم و عمل؛ درباره ارشد تهماسبی (۱)
بیش از هفت سال است که ارشد تهماسبی، در خلوت اتاق کار و تمرین خود، روی «فرهنگ گوشه ها» کار می کند. دقت نظر، صبوری و وسواس او، گاه مانع می شود که حاصل فکر و تحقیق او، زود به دست علاقه مندان برسد. خود او هم اصراری ندارد که هر سال یک جلد کتاب یا یک حلقه نوار و سی.دی به اجتماع عرضه کند و از کنسرت دادن هم توبه کار شده است. اگرچه هر یکی دو سال باز هم هوای کنسرت دادن را می کند و مشکلات توانفرسایش را به جان می خرد و دست آخر، خسته و درهم کوفته، گریزان از استقبال فراوان شنوندگان موسیقی گروه او، به خانه برمی گردد و روی ادامه تحقیقاتش کار می کند.
موسیقی در رساله علم النبض (۷)
مقصود شیخ این است که کوچکترین نسبتهای بزرگ الذی بالکل است پس از آن نسبت سه ضعف پس از آن نسبت چهار ضعف که الذی بالکل مرتین نامیده میشود و بزرگترین نسبت های بزرگ که در موسیقی بهکار برده میشود الذی بالکل مرتین است پس از آن نسبت سه ضعف پس از آن الذی بالکل اما در نبض بزرگترین نسبت های بزرگ را الذی بالکل مرتین قرار ندادهاند بلکه بزرگتر را نسبت سه ضعف قرار دادهاند مثل نسبت شش به دو، و این نسبت نسبه الکل و الخمسه نامیده میشود.