Posts by کیوان پهلوان
به بهانه هشت مارس روز جهانی زن، یادداشتی درباره نزهت امیری (۱)
Published on ۱۹ اسفند ۱۴۰۳
برای رسیدن به این درجه از تخصص و باوراندن آن به نه تنها موسیقیدانان؛ بلکه به مدیران هنری و موسیقی در ایران چه دشوار است! قبولاندن رهبری ارکستر سمفونیک از سوی زنان در تمامی جهان حتی در کشورهای پیشرفته اروپایی که قرن‌ها با این ساختار، موسیقی می نوازند؛ رهبری زن برایشان در طی تاریخ مشکل و حتی می توانیم بگوئیم، غیر قابل هضم بوده است.
ساز نقاره و نقاره زنی (۶)
Published on ۱۸ آبان ۱۴۰۳
در نقاره نوازی از چهار نوع طبل به نام های: طبل سرچاشنی، گاه بر گاه (گورگه، گورگ)، تخم مرغی و ساده (میانه) استفاده می‌شود. طبل سر چاشنی: طبلی کوچک و چدنی و دارای صدای زیر است که به عنوان طبل اصلی و در تمام مدت نقاره کوبی نواخته می‌شود. طبلی است که از زمان شروع تا خاتمه کرنا حتی به مدت یک ثانیه هم متوقف نمی گردد. تغییر سه حالت طبل‌ها به وسیله طبل سر چاشنی صورت می‌پذیرد به گونه‌ای که سایر طبل‌ها از طبل سرچاشنی تبعیت می‌کنند.
ساز نقاره و نقاره زنی (۵)
Published on ۱۳ آبان ۱۴۰۳
دکتر هنریش بروگش در کتاب سفری به دربار سلطان صاحبقران به وجود نقاره در سر درِ دروازه ارگ اشاره کرده است. کرزن در کتاب قضیه ایران چنین نوشته است که مهم‌ترین مراسم نقاره‌نوازی عهد قاجاریه در برج مخصوص اقامتگاه شاهی و در پایتخت اجرا می‌شده است. به دلیل گسترش این آیین در دوره قاجار، به تدریج بر تشریفات و تجملات مراسم نقاره نوازی افزوده شد. نقاره چیان ارگ با کلاهی از پوست سیاه و سرخ که یراق دوزی شده و نیم تنه و شلوارهای سرخ که سر و دست و یقه و نیم تنه از پوست سیاه و دکمه‌های برنجی شیر و خورشید تزیین شده سه نوبت طبل می‌نواختند و شب‌ها در بالای دروازه و قراولخانه‌ها طبل پرچین ورچین می‌زدند تا پیشه وران بساط خود را جمع کنند.
ساز نقاره و نقاره زنی (۴)
Published on ۵ آبان ۱۴۰۳
در قرون بعد نیز این آیین بسیار رایج بوده است. حافظ ابرو در کتاب زبده التواریخ از وقایع سال ۸۰۹ ق نوشته که در رابطه با مراجعت امیرزاده به یزد است و به اجرای مراسم نقاره نوازی اشاره دارد: «… جمعی کثیر را در مقابل ایشان بازداشتند و بفرمود تا نقاره و برغو (شاخ حیوان میان تهی) می‌زدند و…»
ساز نقاره و نقاره زنی (۳)
Published on ۲۸ مهر ۱۴۰۳
مراسم نقاره‌نوازی که اکنون در حرم امام رضا (ع) برگزار می‌شود آیینی قدیمی است که قبل از رواج آن در اماکن متبرکه رضوی، قرن‌ها در ایران و کشورهای دیگر متداول بوده و دارای قدمت بسیار زیادی است؛ در مستندات تاریخی همچون متون قدیمی و سفرنامه‌ها از کلمات نقاره، نقاره‌خانه، نقاره‌چی محله، نقاره‌خوان، نقاره‌کوب، نقاره ناوکش و… بسیار استفاده شده، همچنین مزار پیر نقاره خانه در نزدیکی خواف، تپه نقاره خانه در گناباد، برج کوچک نقاره خانه در بالای کوهسار تقی‌آباد ساری و… و همچنین ابزارهای نوبت نوازی عهد هخامنشی در موزه تخت جمشید و سنگ نگاره‌های طاق بستان کرمانشاه که جلوه‌ای از نوبت نوازی را به نمایش می‌گذارد از قدمت این آیین در ایران حکایت دارد.
ساز نقاره و نقاره زنی (۲)
Published on ۵ مهر ۱۴۰۳
نکته قابل بحث در استان مازندران از نیمه دوم سالهای هفتاد شمسی، نوازندگان زن به جمع نوازندگانِ مرد اضافه شده‌اند و به نظر می‌رسد که اولین نوازنده جدیِ زن هم بانو گلدسته زارع متولد ۱۳۵۶ متولد سنگده دودانگه شهرستان ساری است. او در تکنوازی رپرتوار نقاره نیز تبحر دارد و با همسرش پرویز عبدالهی نوازنده چیره دست سرنا و قرنه در گروه‌ها و همینطور جشن‌ها می‌نواخته است. در سی.دی‌های «سور و سما» و «چکه سما» که در سال ۱۳۸۲ ضبط شده است و از سوی آوای باربد در سالهای گذشته منتشر شده، نواخته است و در سالهای اخیر، شاگردان نوجوان و جوان دختر و پسر را آموزش داده است.
ساز نقاره و نقاره زنی (۱)
Published on ۲۹ شهریور ۱۴۰۳
«نقاره» از ساز‌های کوبه‌ای به شمار می‌رود که متشکل از دو طبل کوچک متصل به هم می‌باشد و توسط نقاره چی به وسیله دو چوب نواخته می‌شود. بر روی آن پوستی از جنس پوست گوساله، بز یا شتر می‌کشند.
رهی معیری، شاعرِ عاشق پیشه
Published on ۲۴ شهریور ۱۴۰۳
محمدحسن «بیوک» معیری (زادهٔ ۱۰ اردیبهشت ۱۲۸۸ درتهران – درگذشتهٔ ۲۴ آبان ۱۳۴۷- ۵۹ سال در تهران) با تخلص رهی از غزلسرایان معاصر ایران و از ترانه‌سرایان و تصنیف سرایان به‌نام است. «رهی» نوهٔ فرزند محمدحسن‌خان مؤید خلوت نوه دوستعلی‌خان (نظام‌الدوله) معیر الممالک که دودمان او از زمان نادر شاه افشار تا زمان قاجار وزیر ضرابخانه و خزانه دار بوده اند.
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۱۱)
Published on ۱۸ شهریور ۱۴۰۳
نکتهٔ درخور توجه این است که با این‌که کتابش پر از کارهای شگفت‌انگیز و پر از سِحْر و جادو است، باز نسبت به امور خردورزانه شیفتگی ابراز می‌دارد. او توجه ویژه‌ای به اهمیت خرد دارد. خرد در بیت نخست شاهنامه چون دَهِشِ پُربَهای خداوند نمود یافته و بخش دوم دیباچهٔ شاهنامه ویژهٔ آن است.
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۱۰)
Published on ۱۰ شهریور ۱۴۰۳
آنچه که فردوسی به آن می‌پرداخت، جدای از جنبهٔ شعری، دانشوَرانه نیز بود. او افسانه ننوشت. فردوسی با ریزبینی منابع خود را — که بیشتر آن، شاهنامهٔ ابومنصوری بود — بررسی می‌کرد. هرچند از منابع دیگر هم در این کار بهره گرفت. او توانست از میان انبوه دانسته‌هایی که در دسترس داشت، مطالبی را گزیده و گردآوری کند که در یاد ایرانیان، ترکان و هندیان زنده بماند. درون‌مایه‌های گونه‌گون شاهنامه بی‌واسطه از ادب اخلاقی پارسی میانه گرفته شده‌اند.
