Posts by سجاد پورقناد
بهمن رجبی هنرمندی از تبار موسیقی کلاسیک ایران (۴)
Published on ۲۸ مرداد ۱۴۰۴
چرا جریانات سیاسی دهه ۴۰ و ۵۰ به قدری پرقدرت بود که امکان همکاری هنرمندان موسیقی کلاسیک ایران را فراهم نکرد و این امکان فراهم نشد که از تجربه مشترک حسین تهرانی و حسین دهلوی باعث بوجود آمدن قطعاتی پخته‌تر و تکنیکی‌تر باشد (هنوز قطعه تنبک و ارکستر ساخته مشترک تهرانی و دهلوی، تنها اثر ارکسترال مهمی است که اساس آن بر مبنای اجرایی از یک نوازنده تنبک ساخته شده، یعنی اول تهرانی قطعاتی برای تنبک ساخته و دهلوی بر روی آن ملودی و چندصدایی نوشته است.)
بهمن رجبی هنرمندی از تبار موسیقی کلاسیک ایران (۳)
Published on ۱۶ مرداد ۱۴۰۴
رجبی نسبت به گرایشاتی که پیش از انقلاب و پس از انقلاب داشته، نمی‌توانست همکاری زیادی با گروه شاگردان و ادامه دهندگان مسیر وزیری داشته باشند هرچند می‌دانیم که نزدیکترین فرد به حسین دهلوی که تاثیر زیادی روی او داشت، رئیس هنرستان شبانه موسیقی ملی و شاعر نامدار ملی، محمد علی امیرجاهد بود که حتی تصویر او به همراه اعضای ارکستر دهلوی دیده می شود! (فراموش نکنیم که دهلوی روی دیسیپلین ارکستر بسیار مقراراتی و سختگیر بوده است) ولی دهلوی در فعالیت های سیاسی هیچ نقشی نداشته و گرایش او و خالقی و همکاران دیگر آنها به جبهه ملی و شخص دکتر محمد مصدق در حد یک اعتقاد شخصی بوده و همه آنها با دولت وقت و مخصوصا وزیرِ فرهنگ موسیقیدان آن دولت (مهرداد پهلبد که ویولونیست و فرزند نصرالله مین باشیان بود) همکاری می‌کردند.
بهمن رجبی هنرمندی از تبار موسیقی کلاسیک ایران (۲)
Published on ۶ مرداد ۱۴۰۴
موسیقی کلاسیک همانطور که همه می‌دانیم محتوای آکادمیک (علمی) دارد و این علم محصول سالها تجربه، آزمون و خطا و چالش فکری روی اصول مختلف است. وقتی ما با نوازنده سازِ محلی از یک منطقه دور افتاده برخورد می‌کنیم که با استیل خاصی می‌نوازد، شاید هیچ دلیلی برای انتخاب استیل نوازندگی‌اش نداشته باشد ولی یک نوازندۀ موسیقی کلاسیک بین‌المللی (که مثلا ویولنسل) می‌نوازد می‌تواند ساعت‌ها در مورد دلایل پزشکی انتخاب استیل نوازندگی خود در راستایِ شکل ساز از منظر فیزیک آکوستیک و زیبایی‌شناسی دیداری گرفته تا صدادهی و ایجاد تکنیک‌های مختلف نوازندگی بر روی سازش صحبت کند.
بهمن رجبی هنرمندی از تبار موسیقی کلاسیک ایران (۱)
Published on ۲۶ تیر ۱۴۰۴
بهمن رجبی، نویسنده، سخنور و نوازنده تنبک را بیشتر اهالی موسیقی ایران با حاشیه‌هایش می‌شناسند و سخنرانی‌های جنجالی‌اش در موردِ «نظام منحرف موسیقی ایران در عصر حاضر». تقریبا تمام نوشته‌هایی که در مورد بهمن رجبی نوشته شده است، حول و حوش دو محور می‌گردد که یکی خدمات او در زمینه تنبک‌نوازی خصوصاً ارتقا تکنیک و استیل نوازندگی تنبک است و دیگری حاشیه‌هایی که در سخنرانی‌های او وجود دارد که عموماً این سخنرانی‌ها برای فعالین موسیقی خوراک خوبی برای شکستنِ فضای محافظه‌کارانه امروز اهالی موسیقی ایران است. در این نوشته قصد داریم بیشتر به بنیادهای فکری بهمن رجبی بپردازیم.
نگاهی به شب آهنگسازان ایرانی با ارکستر میترا
Published on ۱۹ خرداد ۱۴۰۴
تحسین برانگیز و نوید بخش آینده‌‌ای درخشان ارکستر میترا یازدهم و دوازدهم اردیبهشت‌ماه در تالار وحدت تهران روی صحنه رفت. در این برنامه که به عنوان «شب آهنگسازان ایرانی» نام‌گذاری شده بود آثاری از چند نسل از آهنگسازان سمفونیک ایران روی صحنه رفت. نگارنده شب دوم این کنسرت از نزدیک شاهد اجرای این ارکستر بود. […]
تحلیل عوامل اجتماعی-فرهنگی مرتبط با گرایش نوازندگان دف به دف‌های طرح‌دار (۲)
Published on ۱۶ خرداد ۱۴۰۴
بر اساس مشاهدات میدانی از فروشگاه‌های لوازم موسیقی و ساز در سطح پایتخت (واقع در مناطق بهارستان و لارستان) و همچنین در کلانشهر شیراز (واقع در بازار انقلاب) و از سویی، به‌واسطه جست‌وجو در بسترهای برخط و وبسایت‌های فروش ساز، در میان سازهای ایرانی، دف به شکل قابل‌توجهی واجد استفاده از «هنرهای تزئینی» (۱) است. این عرضۀ گسترده گویی نشان‌دهنده وجود یک تقاضایِ پرشمار است؛ چراکه در نبود چنین تقاضایی، نمی‌توانست تولیدی در این شمارگان رخ دهد. از طرفی تصاویر متعدد موجود از کنسرت نوازندگان نامدار دف، نشان‌دهنده عدم استقبال از دف‌های طرح‌دار است و از میان دف‌های طرح‌دار، تنها دف‌هایی که تصویرِ پوستِ واقعیِ دف بر روی آنها چاپ شده است، در دست این نوازندگان دیده می‌شود.
پرنیان حامد: حسین‌خان هنگ‌آفرین هدیه‌ای از شاه عثمانی داشته است
Published on ۴ خرداد ۱۴۰۴
در اینجا نیاز می‌دانم که صحبت‌هایم را به پایان‌نامه آقای محسن محمدی که با عنوان «ارمغان طرب» توسط انتشارات ماهور به انتشار رسیده است ارجاع دهم؛ ایشان با در تحقیقاتی که انجام داده‌اند نام لومر را در لیست کسانی که همراه با مظفرالدین شاه از ایران خارج شده‌اند نمی‌بینند در حالی که در ۲۹ خرداد ۱۲۷۹، نام لومر جزو هفت نفری هست که به پاریس می‌روند.
اوج و فرود رادیو در ایران (۲)
Published on ۳ خرداد ۱۴۰۴
آثار بی‌شماری در آن دوره به‌وسیله ارکسترهای مختلف در رادیو ضبط می‌شود که بعضی از آنها دقیقاً به مناسبت‌های خاصی مثل پیروزی در یکی از جبهه‌هاست. از اوایل دهه ۶۰ کم‌کم موسیقی‌های دستگاهی با ارکستر ایرانی و ارکستر غربی از رادیو تلویزیون پخش می‌شود و به تعداد معدودِ خوانندگان مجوزدار اضافه شده و چهره‌های کمتر شناخته شده‌تری پا به عرصه حضور می‌گذارند.
تحلیل عوامل اجتماعی-فرهنگی مرتبط با گرایش نوازندگان دف به دف‌های طرح‌دار (۱)
Published on ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
با واکاوی و تجزیه و تحلیل رویکرد اهالی موسیقی شامل نوازندگان و پیش‌کسوتان ساز و مواجه آنها با نقش‌ها و طرح‌های پیاده‌شده روی سازها، می‌توان به تجزیه‌وتحلیل و طبقه‌بندی جامعه‌شناختی آنها و درک منطق استقبال یا عدم استقبال از اجرا و پیاده‌سازی طرح بر روی ساز و عوامل اثرگذار بر شیوه تفکر هنرمندان پرداخت. این پژوهش، با تمرکز بر رویکرد یک نسل از نوازندگان شناخته‌شده ساز دف شامل دهه‌های شصت و هفتاد هجری شمسی در ایران و همچنین خریداران عموماً غیرحرفه‌ای دف‌های طرح دار و به بیان دیگر، از طریق ارزیابی میزان استقبال از خرید کالای حوزه موسیقی، به ترسیم یک طبقه‌بندی اجتماعی-فرهنگی پرداخته است. هدف اصلی در این پژوهش، تحلیل گرایش نوازندگان و خریداران دف‌های طرح‌دار و دلایل استقبال یا عدم‌استقبال از این نوع سازِ تزئین‌یافته است. روش پژوهش غالب در پژوهش حاضر پیمایشی بوده و ابزار گردآوری داده‌ها عمدتاً از طریق پرسشنامه است. همچنین، این پژوهش از منظر هدف، در دسته پژوهش‌های بنیادین قرار می‌گیرد. از نظر پیشینه پژوهش، پیش‌ازاین نیز یک نمونه پژوهش درباره گرایش به انتخاب سازهای موسیقی ایرانیِ طرح‌دار انجام شده است که شامل ساز دف نبوده است. در نتیجۀ این پژوهش مشخص شد که نوازندگان این نسل از دف‌های طرح‌دار استقبال نمی‌کنند. همچنین، طراحی متنوع دف‌ها، تاثیری در گزینش آنها در جامعه دف‌نوازانِ شناخته‌شدۀ دهه‌های مذکور نداشته و این گروه با تحریم و دوری از استفاده از این گونه دف‌ها در تلاش‌اند تا به نوعی تمایزِ هنری و اجتماعی خود را با افرادی که آنها را «کاسبانِ هنر» و پیرو رویکرد بازارمحور می‌دانند، مشخص کنند.
پرنیان حامد: درباره حسین هنگ‌آفرین صد سال سکوت شده!
Published on ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
در سال ۱۲۶۷ مجسمه ای از ناصرالدین شاه قاجار ساخته می‌شود که با اجرای سرود ملی که لومر ساخته بوده توسط همین ارکستر اجرا می‌شود. این سرود بر اساس یک منوئت فرانسوی ساخته شده است و در واقع لومر بخش هایی را به آن افزوده است. اولین بار که این سرود به چاپ رسیده است در مجله لو موند ایلوستر (Le Monde Illustre) و در بدو ورود ناصرالدین شاه به فرانسه بوده است.
