کادانس ها (۱)

کادانس ها (cadence)

همانطور که یک نقاش تصاویرش را بر روی بوم سفید نقاشی می کند، آهنگسازان هم هنرشان را روی بوم خالی سکوت، نقاشی می کنند.
لئوپولد استوکوفسکی (Leopold Stokowski)

در دنیای آهنگسازی، هر آهنگساز به خواست و میل خود بنا بر پایه احساسات شخصی جملاتی موسیقیایی را انشاء (Compose) می کند.

دو بخش مهم در ساخت و تولید هر قطعه موسیقی، شروع و پایان آن می باشد. در اینجا به بحث درباره انواع «پایان ها» در موسیقی کلاسیک می پردازیم.

کادانس به مجموعه چند آکورد گفته می شود که به نحوی بارز و کامل به شنونده احساس پایان را می رساند. کادانس ها فقط محدود به انتهای قطعه نیستند و می توانند در انتهای جملات موسیقیایی به کار روند. به عبارتی شیواتر، کادانس مجموعه آکوردهای تولید احساس پایان هستند که اغلب می توان در انتهای جملات موسیقایی و یا کل آهنگ به کار برد. این تعریف به عنوان یک تعریف واحد در موسیقی کلاسیک است.

در این مقاله به بحث و بررسی انواع کادانس به زبانی کاملا ساده خواهیم پرداخت.

بررسی انواع کادانس
کادانس را با حروف انگلیسی C.D یا coda نمایش می دهند، کادانس ها به ۵ نوع اصلی تقسیم می شوند. (تعداد زیادی کادانس فرعی وجود دارد که هنرجویان می توانند در اینترنت انواع آنرا بیابند)

۱- کادانس کامل (Prefect C.D)
۲-کادانس پلاگال (Plagal C.D)
۳- کادانس پی کاردی (Picardi 3th C.D)
۴-کادانس نیمه تمام (Half C.D)
۵- کادانس بریده یا گول زننده (Authentique C.D)

۱- کادانس کامل (Prefect C.D):
یکی از رایج ترین کادانس های موجود در موسیقی می باشد که از اتصال قدرتمند بین دومینانت (V) و تونیک (I) بهره میگیرد و در انتهای جملات و گاها در انتهای کل قطعات برای ایجاد مفهوم اتمام قطعه، به کار برده می شود. فرمول هارمونیک کادانس کامل عبارتست از:
V-I
Vsus4 – V – I

مثال: بتهوون در سونات پیانو اپوس ۱۳ (Piano Sonata, Op. 13) یک کادانس کاملا قاطع و زیبا را به تصویر کشیده است.

این بخش را بشنوید

۲-کادانس پلاگال (Plagal C.D):
این کادانس بیشتر در انتهای قطعات به کار می رود. گاهی بعد از شنیده شدن کادانس کامل، کادانس پلاگال به عنوان یک عضو تمام کننده و بخش دومی، نواخته می شود که ایجاد احساس ختم و قاطع را ایجاد می کند.

به فرمول هارمونیک دقت بفرمائید:


در مثال فوق یک کادانس پلاگال را در تونالیته لامینور می بینید.
این بخش را بشنوید

– کادانس پی کاردی (Picardi 3th C.D):
پی کاردی تقریبا همانند همان پلاگال است اما به شکلی که در گام های مینور بعد از آکورد IV 6-4 (مدیانت معکوس دوم ) آخرین آکورد I (تونیک) به صورت ماژور نواخته می شود که پایان با شکوه و پر ابهتی را (همانند پایان اخبار و یا پایان یک فیلم حماسی) ایجاد می کند.

فرمول هارمونیک به صورت کاملا واضح این کادانس را نمایش می دهد:
I 6-4 -V – I – IV 6-4 – I +3
مثال ۱: در تونالیته لامینور می توان کادانس پی کاردی را بدین شکل تشریح نمود.

مثال۲: باخ در قطعه “Jesus, My Joy”
این کادانس را به نرمی هرچه تمام تر اجرا نموده است.

نکته: دقیقا همین کار می تواند در گام ماژور نیز اتفاق بیفتد. یعنی به جای یک پایان شاد و حماسی، یک پایان غیر منتظره و به شدت غمگین و تاثیر گذار را ایجاد نمائیم.