آرشه خمیده، بدعتی از تلمانی (۲)

با این موهای شل می توان سه یا چهار سیم را همزمان نواخت. شاید برای کسانی که آشنایی به نحوه اجراهای آکورد های چهار صدایی با ویولون ندارند این سئوال پیش آید که تا پیش از این مگر ویولن چطور این آکوردها را اجرا می کرده؟ جواب خیلی ساده است، به طور جدا! در واقع آرشه های معمول ویولن در حالت کشیده نمی توانند روی بیشتر از دو سیم قرار بگیرند و چاره ای جز این نیست که آکوردهای چهار صدایی را دو به دو ولی با سرعت اجرا کنیم تا حداقل تا حدی همزمان به گوش برسد.

بشنوید قسمتی اجرای شاکن باخ توسط هایفتز را

و مقایسه کنید با

اجرای تلمانی

هرچند آرشه تلمانی، از توان خوبی برای اجرای آکوردها برخوردار است ولی به خوبی آرشه های امروزی قادر به اجرای اسپیکاتو نیست (هرچند در اجرای آثار دوره باروک بویژه قطعات باخ به ندرت با اسپیکاتو ها برخورد می کنیم ولی بعضی از نوازندگان مثل هایفتز، در همین آثار هم قسمتهایی را بصورت استکاتو اجرا می کنند)

در اجراهای تلمانی هم گاه استکاتوهایی را می شنویم که نشان از زیرکی و چیره دستی او در استفاده از این آرشه دارد ولی فراغ بالی که آرشه های استاندارد امروزی در اجرای استکاتوها دارند، در این اجراها دیده نمی شود.

بشنوید اجرای استکاتو در شاکن باخ توسط هایفتز را

و مقایسه کنید با

اجرای تلمانی

در اینجا می توان فهمید که چرا امروزه از آرشه های تلمانی تقریبا” هیچ خبری نیست! مهمترین دلیل این است که وظیفه اجرای اسپیکاتو ها و اجرای پاساژهای سرعتی بیشتر به عهده ویولن گذاشته می شود تا آکوردهای چند صدایی! البته تلمانی برای بهبود این مشکل تلاش فراوان کرد که در پائین شرح آن را می خوانید ولی باز می بینیم که امروز حتی در اجرای قطعات باخ هم این آرشه استفاده نمی شود.

تلمانی در هنگام اجرای سولو باخ در سال ۱۹۵۰ از این آرشه استفاده کرد و “Glasgow Herald” درباره او نوشت: «یک تجربه، برای شنیدن ملودی هایی که در آن آرشه ها مقطع نیست.» ولی مشکلی که تلمانی داشت، دقیقا” مسئله نتهای مقطع بود! –مانند پایان هر سه سونات- در جایی که نت های تک، آرشه هایی با موهای سفت لازم داشت، تا سال ۱۹۵۳ این مشکل، کشش غیر قابل تحملی را بر روی شست دست راست نوازنده وارد می کرد.

در این زمان بود که آرشه سازی دیگر به نام “Knud Vestergaard” با یک مکانیسم زیرکانه، قدم جلو گذاشت که در این مدل پاشنه (Frog) آرشه در ضمن اجرا، با ترفندی مکانیکی بکار گرفته می شد؛ سوراخی در “Frog” جدید بود که نوازنده با شصت موها را سفت می کرد و گودی زیری هم وضعیت شل به آنها می داد.

تلمانی با تمرین فوق العاده در نواختن با آرشه جدید، مهارت پیدا کرد. برای جای گرفتن شست، کار انگشت کوچک برای ایجاد موازنه مهم بود، البته نه در جای قبلی و با این صورت، عملکرد شست اساسا با آرشه های استاندارد متفاوت بود.

حروف اول اسم و فامیل مبتکر این آرشه “VEster GAard” این آرشه باعث شد که این مدل آرشه را با نام “vega” بشناسند.
عکسهای تلمانی در حال نواختن با “vega”، یک کمان بزرگ و یک طناب پهن از موهای زیاد برای قرار گرفتن روی چهار سیم را نشان می دهد.

امیل تلمانی