علیرضا میرعلی نقی
ورود به جهان جدید، برای نگرش و نگارش
فکر کردن و نوشتن درباره سایت گفتگوی هارمونیک (که در مکالمات اهل موسیقی بیشتر با معادل انگلیسی اش: «هارمونی تاک» شهرت دارد!) برای نویسنده این یادداشت، حالی مرکب از دو احساس متناقض را همراه دارد: شادمانی و پشیمانی! شادمانی به علت این که از بخت خوش (که همانا آشنایی با سجاد پورقناد بود)، از اولین مطلعان تولد این سایت بودم، و پشیمانی بابت این که در بیست سالی که مثل برق و باد گذشت، چهره مان را چروک و موی مان را سفید کرد، هیچ فعالیت قابل ذکری در این سایت پرارزش نداشتم. مقصر تام و تمام هم تنها خودم هستم.
هجده سال فعالیت قلمی در مطبوعات کاغذی، عاداتی را در من و بیشتر همنسلانم ریشه بسته بود که خروج از آنها، خلاف عادات بود و گاه بسیار دشوار مینمود. اکثر همنسلانم هنوز هم در کار با رایانه، روان نیستند و مدام در پیچ و خمهای آن گرفتار میشوند و برای دوران طلایی کاغذ و قلم و تصحیح متن روی پرینت اول و دوم، آههای نستالژیک از دل برمیآورند.
بیشترشان هنوز هم تایپ ده انگشتی بلد نیستند و صفحه مانیتور برایشان اژدهایی است دهان گشوده و زبان نفهم که برای تعامل با آن باید هر روز به ترفندی جدید، روزآمد شد و… چه هاست در سر این قطره محال اندیش! پس هنوز هم ما در این دیار جدید، مسافریم و مهاجر نیستیم و شاید هم غبطه میخوریم به نسلهایی که از اول در دل این فناوری متولد شدند و با فراگیری مهارتهای آن رشد کردند، ساعت به ساعت هم آپدیت می شوند و از احوال ما برزخیان بین دو دنیای آنالوگ و دیجیتال خبر ندارند.
فناوری جدید، یادگیری جدی مهارتهای جدید را هم می خواهد. اما امکانات فوق تصوری که این جهان جدید در اختیار اهل اندیشه و مطالعه و نوشتن قرار داده نیز برای ما باورکردنی نبود. زمان گذشت، آوار تغییرات بر سر و روی ما فرو ریخت و هرکدام کمابیش از ایمان آورندگان شدیم.
امکاناتی که سایت، یکباره در اختیار قرار داد، قابل مقایسه با تجمیع کل مایملک ارضی و سماوی در ازمنه ماضیه نبود: رویت فوری مطلب بعد از تایپ، ویرایش سریع، خوانده شدن در چشم هزاران نفر در کسری از ثانیه، دریافت اظهارنظرهای خوانندگان و امکان پاسخ فوری به آنها و تعامل مدام با آنها، قابلیتهای رویایی در انتخاب و انتشار تصویر و صدا، و بسیار فرصتهای بروز و ظهور اندیشهها و ایدهها که به رشد فرهنگ و نگارش موسیقی کمکهای کلان کرد.
فضای مجازی، البته مجال عرض اندام و گردوخاک کردن و سم پراکنی برای انبوهی از بیمایهها و بی اخلاقها را هم فراهم کرد، شک نیست، ولی تاثیرات مثبتاش را هم گذاشت. گفتگوی هارمونیک، تنها سایت موجود نبود و به تعداد خلایق بیاخلاق در عرصه موسیقی، مثل قارچ از زمین خدا روئیدند و بسیاری از آنها هم به امان خدا رفتند. چرا؟ پاسخاش خیلی هم مشکل نیست؛ جوابش یک اسم سه کلمهای است: سجاد پورقناد!
مشکل است که به قول استاد فقیدم حسینعلی ملاح: «مهار قلم را چنان در دست بگیرم» که یادداشت درباره سایت گفتگوی هارمونیک، تبدیل به شناختنامه سجاد پورقناد نشود. چرا که تاریخ این سایت از تاریخ زندگی او جدا نیست. جوانی ۲۲ ساله بود و اکنون مردی ۴۲ ساله شده که بهترین سالهای جوانی و بارآوری زندگانیاش را جرعهجرعه به پای این سایت ریخته و نهالی نازک را تبدیل به درختی تناور کرده است. با آن رشد کرده و بسیارانی را از طریق آن رشد و آموزش داده است. گفتگوی هارمونیک در اشاعه اندیشه، در ابتدا پیشگام بود و اکنون پشتوانه است.
کارهایی که سجاد پورقناد انجام داده یکی و دوتا نیستند، از نویسندگی و ویراستاری تا جستجوی نویسنده و مترجم و ویراستار و مصاحبهگر کاربلد، تا گرافیست و فناوران رایانه کار، و تلاش برای تامین بودجه لازم و تعامل با بینندگان فراوان و مکاتبات شبانه روزی با خوانندگان و منتقدان، و جستجوی شخصیتها و عکسها و فیلمها و نوارها و کار نفسگیر برای تبدیل متریال آنالوگ به دیجیتال، و نگهداشتن سطح علمی و هنری سایت، که از مشکلترین امور است. زندگانی و جوانی سجاد، وقف کاری شبانه روزی شد که حاصلاش بیست سال ادامه حیات سایت گفتگوی هارمونیک است.
سایتی که چند برابر تمام اطلاعات مندرج در ۶۵ سال حیات مطبوعات کاغذی عرصه موسیقی در پیش از آن، تولید محتوا و ارائه مطلب کرده است و مرجع و مآخذ معتبر اهل تحقیق برای موسیقیدانان شناخته می شود. بله، فناوری به خودی خود، آورنده همه چیز نیست و حتی همین حالا که عدهای، با قیافههایی جدی (!) درباره نقش هوش مصنوعی در زندگی آینده ما، تخیلاتی شبیه برخی طنزهای وودی آلن دارند، باز هم هنوز وجود و درک و توانایی و کارآیی «انسان» است که اهمیت خود را نشان میدهد. موسیقی در اجتماع، با رسانه معرفی میشود.
بعد از صدسال که مطبوعات و رادیو و تلویزیون و ماهوارهها، کار اطلاعرسانی را به عهده داشتند، فناوری دیجیتال یکباره تمام آنها را تجمیع و تجهیز کرد و صد چندان بر آنها افزود و مانند سفرهای گسترده پیش روی ما نهاد.
اگر سایت گفتگوی هارمونیک اکنون بعد از بیست سال، شاخص است، مرهون عاملی است که فراتر از همه امکانات عمل می کند: حضور «انسان» و خوشهچینی از دانش و هنر و فرهنگ و اخلاق و تعهد و هدفی متعالی که تمام این گوهرها را در خزانهای مطمئن، پشتوانه رشد، رشد و باز هم رشد مخاطباناش قرار دهد.
سایت گفتگوی هارمونیک به تعداد تمام مخاطبانش در این بیست سال گذشته، زنده بوده و تداومش، تمایل صادقانه هر کسی است که به نحوی از انحاء، مطلبی از آن آموخته باشد.
زنده باد سجاد پورقناد عزیز