محمدرضا مقدم
حتی سندی دال بر مساعی صبا و مرتضی عبدالرسولی برای دایرکردن کلاس سنتور برای حبیب سماعی آوردهام که نشانگر علاقۀ صبا برای تداوم شیوۀ سنتورنوازی حبیب سماعی است. همچنین نام و شرح حالی از راویان گوشههای جدید ردیف که صبا به ردیف افزوده (صدری، شهابی)، خوشنویسان، گراورسازان و عکاسان این کتابها درج کردهام.
در توضیحات مقدمهها و مؤخرههای ویرایش کنونی اسناد تاریخی مربوط به هریک از دورههای ردیف سنتور صبا نیز آمده؛ از نامهنگاریهای انتشار دورهها، قراردادهای انتشار، ثبت دورهها در کتابخانۀ ملی، مجوز انتشار آنها و… برخی از این اسناد نشان میدهد صبا، استاد موسیقی ایران، چه خون دلی برای انتشار و توزیع کتابهایش خورده است!
تصاویر زیبا و کمتردیدهای نیز از سنتورنوازی صبا و تمامی شاگردان مطرح او در سنتور نیز در صفحات سفید کتاب یا در ضمایم پایانی کتاب درج کردهام. این اسناد و تصاویر را از منابع گوناگون و طی سالها مداومت در موضوع سنتور و سنتورنوازی در ایران گردآوردهام و در پایان کتاب مأخذ یک به یک مطالب، تصاویر و اسناد را درج کردهام.
مطالب دیگری نیز در تکمیل توضیحات دورۀ دوم آمده، از جمله مقالات صبا دربارۀ واحد کشش موسیقی، انطباق اوزان برخی از گوشههای ردیف با میزانهای لنگ که خود صبا در زمان نگارش ردیف سنتورش بهصورت وزن آزاد نگاشته، برخی درسهای ضربخوانی صبا به یکی از شاگردانش و…
در ضمیمه نیز توضیحاتی دربارۀ اشعار ردیف صبا (اوزان، نام شاعران، توضیحات تکمیلی، اطلاعات آماری) و قیاس آنها با ردیف آواز عبدالله دوامی، که به گفتۀ برخی صبا تحت تأثیر او برخی اشعار یا جملات را در ردیف سنتور آورده درجکردهام و با اطلاعات آماری سعی در بررسی صحت و سقم این ادعا کردهام.
از مصاحبه با آخرین شاگرد زنده استاد صبا بگویید؛ این مصاحبه حاوی چه مطالبی است؟
این مصاحبهها با موضوعیت «ردیف سنتور استاد ابوالحسن صبا» سامان یافتهاند و حاوی اطلاعات فنی دستاولی دربارۀ نحوۀ آموزش سنتور و ردیف سنتور توسط صبا، نحوۀ ویرایش این ردیف توسط شاگردان صبا، نحوۀ انتشار دورههای سوم و چهارم پس از مرگ صبا و بسیاری جزئیات دیگرند؛ مثلاً در مصاحبه با محمد حیدری ایشان اذعان کردند چهارمضراب دشتی و چهارمضراب اصفهان صبا، اثر استاد پایور است یا در مطالبی که دکتر داریوش ثقفی متذکر شدهاند اشاره کردهاند در ویرایش دوم دورۀ اول ردیف صبا که توسط آقایان پایور و صفوت انجام شده، فرود شور و دومضراب شهناز تغییر یافته و بهطرزی نیست که صبا خود تعلیم میداد یا گوشهای چون زابل گبری در نسخۀ پیش از انتشار دورۀ سوم در چهارگاه وجود داشت که در نسخۀ چاپشده درج نشد یا در ابتدای اصفهان و چهارگاه چهارمضرابی درج نشده بود…
۱ نظر