صبا معصومیان
عکاسی
در بین تصاویر چاپ شده بر روی پوست مصنوعیِ دف‌ها، پرتکرارترین عکس‌های گرفته شده از پدیده‌های طبیعی (که بیشترین آن‌ها را بافت سنگ و پوست حیوانات شامل می‌شود)، تمام یا قسمتی از تابوهای نقاشی و مینیاتور، عکس پرینت‌شده چهرۀ زنان استفاده شده بر روی دف‌ها هستند. عکاسی از پوست طبیعی حیوانات و چاپ آن بر روی پوست مصنوعی، پوست واقعی را برای بیننده تداعی می‌کند. (۱۳) در این بخش به جزء اعمال کارهای جزئی از قبیل بالابردن کیفیت عکس، برش زدن عکس و کارهایی از این دست، استفاده از نرم‌افزار به نسبت بخش گرافیک کمتر است؛ ولی موضوع قابل توجه این است که عموماً برای چاپ عکس روی دف، عکاسی‌ها به‌صورت اختصاصی برای دف‌ها انجام نمی‌گیرند و (همانند دف‌های با طرح گرافیکی) از تصاویری که به صورت آماده در اینترنت هستند استفاده می‌کنند. بخشی از تصاویر پرینت شده روی دف‌ها را امروز تصاویر چاپ شده «زنان» تشکیل می‌دهد که این طرح‌ها در سال‌های اخیر در بازارِ سازهای موسیقی ایرانی مشاهده می‌شود؛ قبلاً تصاویر زنان به صورت نقاشی شده و یا گرافیکی بر روی دف و دایره‌هایی با پوست مصنوعی دیده می‌شد. در شکل ۷، پر تکرارترین این عکس‌ها قابل ملاحظه است.
| شکل ۷: نمونه‌هایی از طرح‌های عکاسی اجرا شده روی ساز دف | ||
موضوعات پرتکرار
لازم به ذکر است که یکی از سوژه‌هایی که به کرات روی دف‌ها دیده می‌شود، رقص سماع می‌باشد و این موضوع به شیوه‌های مختلف از جمله نقاشی مینیاتور، نقاشی رئالیسم (واقع‌گرا)، نقاشی خط، نقاشی دکوراتیو، نقاشی گرافیکی (استفاده از طرح‌های دیجیتالی و وکتور) و عکاسی اجرا می‌شود. به همین دلیل تصمیم برآن شد تا برای این موضوع بخشی جداگانه در نظر گرفته شود. طرحِ «رقصِ سماع» روی دف یکی از روش‌هایی است که برای نمایش این رقص معنوی و عرفانی به کار می‌رود چراکه از دف در موسیقی صوفیانه استفاده می‌شود. در شکل ۸ نمونه‌هایی از این موضوع با اجراهای مختلف قرار داده شده است.
| شکل ۸: نمونه‌هایی از پرتکرارترین مضمون در تمام شاخه‌ها |
پی‌نوشت
۱۳- از این‌روست که عموماً در تمامِ تصاویر موجود از نوازندگان حرفه‌ای دف در کنسرت‌ها یا «دف پوستیِ بدون طرح» یا «دفِ مصنوعیِ طرح پوست» در دست نوازندگان دیده می‌شود.
۱ نظر