توصیف و واکاوی بهره‌گیری از هنرهای تزئینی ایران در ارتباط با سازهای موسیقی ایرانی: مطالعه موردی ساز دف (۷)

نتیجه‌گیری
بر اساس دسته‌بندی انجام شده می‌توان پنج گروه «دف‌های پوستیِ نقاشی شده»، «دف‌های پوستی خطاطیِ شده»، «دف‌هایی با پوست مصنوعیِ خطاطی شده»، «دف‌هایی با پوست مصنوعیِ نقاشی شده» و «دف‌هایی با پوست مصنوعیِ پرینت شده» را نام برد که از جمله جزئیات طرح‌های حوزه نقاشی، خطاطی و طرح‌های پرینت‌شده می‌توان به طرح‌های خوش‌نویسی، نقاشی، گرافیکی، عکاسی اشاره نمود در بخش خوش‌نویسی، کثرت استفاده از خط شکسته‌نستعلیق را نمی‌توان به دلیل خوانایی این خط دانست، چراکه سایر خطوط مانند نسخ و حتی نستعلیق خوانایی بیشتری داشته و خط شکسته‌نستعلیق در کنار خطوط تعلیق و کوفی در زمره خطوطی با دشواری خوانش بسیار قرار دارند. هم‌چنین، استفاده از خطوط تزیینی به دلیل زینتی بودن و به تبع، جایگاه تزیینی این دسته از خطوط منقوش بر دف، می‌تواند بر استقبال از این نوع دف‌ها برای آراستن و تزئین محیط اثرگذار باشد.

مضاف بر این، استفاده از مضامینی که در نزد عموم مردم آشنا می‌باشد نیز می‌تواند شاهدی بر امکان بالقوه توجه عموم مردم از این طرح‌ها باشد که زمینه و امکان فروش بیشتر را برای تولید‌کنندگان نیز فراهم می‌سازد.

در بخش نقاشی، استفاده از انواع رنگ و همچنین موادِ محافظی که برای ثابت کردن روی نقاشی‌ها استفاده می‌شود، می‌تواند بسته به میزان استفاده از آن موجب تغییر در صدای دف گردد. از طرفی ممکن است استفاده از این هنر برای تزئین دف‌ها، موجب بالا رفتن هزینۀ خرید این نوع سازها شود. بر اساس بررسی تصاویر موجود از کنسرت‌های موسیقی به نظر می‌رسد این نوع از دف‌ها، عموماً برای تزئین اماکن مختلف، همچون یک تابلوی نقاشی کاربرد دارد و چندان جنبۀ کنسرتی آنها مورد توجه نیست. از جمله انواع نقاشی صورت گرفته می‌توان به نقاشی‌های ایرانی با ابزارهای سنتی و هم‌چنین نقاشی‌های با سویه واقع‌گرا اشاره کرد.

در بخش گرافیک، ما با وفور طراحی‌های گوناگون روبرو هستیم که به دلیل عدم رعایت حقِ مولف‌، به مرور زمان، تنوع و تکثر آنها رو به فزونی است. به دلیل قابلیت چاپِ آسان این تصاویر بر روی پوست‌های مصنوعی دف، امروزه قابلیت سفارشی‌سازی این طرح‌ها نیز امکان‌پذیر است و همین امکان، باعث جذب افراد بیشتری به این نوع سازها می‌شود. امروزه دیگر هیچ‌گونه محافظه‌کاری در طراحی‌های گرافیکی دیده نمی‌شود و شاهد استفادۀ گسترده از طراحی‌هایی بی‌ارتباط با سنتِ موسیقایی و فرهنگیِ سازِ دف، به عنوان یکی از سازهای موسیقی دستگاهی و همچنین موسیقی آیینی و عرفانیِ کردها هستیم. هرچند همچنان تصاویر مرتبط با این سنت و آیین، در بازار سازِ ایران، حضوری قدرتمندتر از دف‌های یاد شده دارد.