در مقاله پیشین به بررسی مد لیدین پرداختیم و نمونه های صوتی آن را با هم مرور کردیم. در این قسمت به مد «دورین» می پردازیم. ابتدا یک مد دورین می سازیم؛ با نیم پرده بالا بردن درجه ششم گام مینور به دورین دست پیدا می کنیم:
بنابراین آکورد درجه چهارم این مد یک آکورد ماژور است و این تفاوت اصلی در هارمونی دورین با مینور است. برای ساختن یک کادانس در دورین همانند گام مینور می توان آکورد درجه پنجم را نیز ماژور نمود و به کادانس اصلی آن دست پیدا کرد. برای مثال در دورینِ «رِ»:
Dm,G,A,Dm
سه رویکرد اصلی در کاربرد دورین وجود دارد که در قطعه آموزشی این بخش نیز لحاظ شده (۱).
بشنوید قطعه ای آموزشی در مد دورین
این رویکردها عبارتند از:
۱- دورین به عنوان یک مد کلیسایی با کاراکتری مخصوص
۲- ترکیب با مینورِ دارای تونیک مشترک
۳- کاربرد در موسیقی هایی که با گام پنتاتونیک سر و کار دارند به عنوان گام تامین کننده پنتاتونیک
کاراکتر دورین معمولا برای نشان دادن فضایی شکوهمند و اساطیری بسیار مناسب است:
به این دو نمونه صوتی توجه کنید:
نمونه اول
در رویکرد دوم تشخیص اینکه آیا مد دورین یا مینور است، دشوار است. می توان گام مینوری را تصور کرد که آکورد درجه چهارم آن در حالت عادی ماژور است. برای روشن تر شدن موضوع چند مثال از ترکیب های متنوع آکوردی که در این حالت به دست می آید را در زیر ببینید:
– Dm,G,C,Dm – Dm,G,Bb,Dm – Dm,Bb,G,Bb(A) – Dm,G,Gm,Dm – Dm,F,G,Bb(A) – Dm,C,G,Bb(A)-
صدادهی حاصل از این توالی های آکوردی در موسیقی راک دهه شصت و هفتاد بسیار متداوال بود و شاید به همین سبب، انیو موریکونه در آهنگسازی برای فیلم های وسترن توجه ویژه ای به آن داشت.
آخرین کاربرد مهم دورین که به آن اشاره شد مربوط است به نقشی که به عنوان گام بالقوه برای گام پنتاتونیک و بلوز دارد. این نقش چه در هارمونیزه کردن قطعات و چه در افزودن نت به پنتاتونیک مشهود است. در سبک های جز و راک که با پنتاتونیک و بلوز زیاد سر و کار دارند، بسیاری اوقات دورین و میکسولیدین جایگزین مینور و ماژور می شوند. این نکته در مورد موسیقی های پاپی که مبنای پنتاتونیک دارند هم صدق می کند که در این میان دورین پرکاربرد تر است:
پی نوشت
۱- در این قطعه رویکردهای مورد بحث به ترتیب ذکر شده مورد استفاده قرار گرفته است.
۱ نظر