بیتا یاری
همانطور که قبلا تاکید کردم، آهنگساز باید آزاد باشد که به هر نوع زبان موسیقایی و به هر نوع استیل که می خواهد آهنگسازی کند. آشنایی با موسیقی ایران افق دید آهنگساز را باز می‌کند صرف نظر از هر استیلی و هر زبان موسیقایی که آهنگساز بخواهد در آن کار کند.
درزمینه موزیکولوژی در ایران کارهای بسیار خوب و زیادی شده مثلاً درباره موسیقی قدیم ایران و اینکه چگونه سیستم مقام به سیستم دستگاه تبدیل‌شده است. و یا اینکه موسیقی قدیم ایران چگونه بوده است، موسیقی قرن ۱۵ میلادی ایران چگونه بوده است و قرن ۱۶ میلادی در زمان صفویه چگونه بوده است.
معلمین ما در دوره تحصیل من اینها را به ما نمی‌گفتند و فقط به ما موسیقی اروپایی یاد میدادند درصورتی‌که این‌گونه نیست. موسیقی امری بین‌المللی هست همان‌گونه که ما بین اقیانوس اطلس و آرام و هند نمی‌توانیم دیوار بگذاریم؛ بین موسیقی ملل و تمدن‌های مختلف هم نمی توانیم دیوار بگذاریم. سعی می‌کنم از این تفکری که تنها روی موسیقی اروپا(غرب) متمرکز هست خود را آزاد کنم و به یک تفکر جهانی برسم. یعنی جهان‌بینی را داشته باشم که به آن می‌گویم جهان‌بینی «همه‌جنبی» یا «پلورالیزم». در تفکر همه جنبی «ابرفرهنگ» وجود ندارد و تمام فرهنگ‌ها بسیار خوب و پیشرفته هستند و باید به آنها توجه کنیم. و باید ببینیم موسیقی ما با کدام فرهنگ‌ها در رابطه تنگاتنگ است. موسیقی اروپا موسیقی بسیار خوب و پیشرفته‌ای هست ولی این دلیل آن نیست که موسیقی ایران پیشرفته نیست و دلیل آن نیست که نتوانیم به موسیقی‌های همسایه‌های خودمان توجه کنیم. برای همین بقیه عمرم را صرف این می‌کنم که هم موسیقی خودمان را بشناسم و هم موسیقی ترکیه را بشناسم و هم موسیقی مقام‌ها و موسیقی همسایه‌های خودمان را بشناسم و ببینم اساساً جهان چگونه است.
برگردیم به قبل‌تر، برایم سوال است که چطور موزیسین ایرانی با ساز ترومپت بدون کلید که آن را شیپور می‌نامیم می‌تواند دشتی بنوازد اما موزیسین خارجی نمی‌تواند؟ آیا راهکاری که موزیسین ایرانی به کار می‌برد قابل یادگیری نیست؟
یکی از بخش‌های بسیار زیبای موسیقی ایران موسیقی مذهبی است. موسیقی مذهبی ایران آن‌قدر وسیع است که ما نمی‌دانیم از کجای آن شروع کنیم. موسیقی شیعه بخش بزرگی از موسیقی مذهبی ایران را تشکیل می‌دهد همچنین موسیقی اقلیت‌ها، اهل تسنن، زرتشتی‌ها، و مسیحی‌های ایران. یکی از مهمترینها موسیقی‌های مذهبی ایران موسیقی تعزیه است. در واقع تعزیه یک اپرای مذهبی است که هم صحنه دارد هم لباس مخصوص و هم ارکستر؛ که ارکستر تعزیه را سازهای بادی و کوبه‌ای تشکیل می‌دهند و یکی از مهم‌ترین سازهای تعزیه ساز ترومپت است. ترومپت‌نوازان تعزیه با شگردهایی که به کار می‌برند می‌توانند ربع پرده های موسیقی ایرانی را با همان سه پیستون بنوازند. و این مساله خارق‌العاده است.
اما اینجا دو مساله مطرح است یکی اینکه نوازنده تعزیه درست است که نوازنده بسیار ماهری هست اما آن نوازنده به‌طور مشخص نت‌نویسی اروپایی را نمی‌داند.
۱ نظر