در خبرها داشتیم که علی رهبری آهنگساز و رهبر دائم
ارکستر سمفونیک تهران، چندی پیش تهران را به قصد وین ترک کرد و در آخرین
کنسرت خود بیان کرد که دلایل رفتن خود را پس از رسیدن به وین، بصورت نامه
ای به وزیر ارشاد می نویسم.
متنی که در زیر می آید، نامه سرگشاده علی رهبری است که به سایت
“گفتگوی هارمونی” فرستاده شده است. با امید بازگشت این هنرمند بین المللی
به ایران این نامه را می خوانیم:
جناب آقای محمد حسین صفار هرندی،
وزیر محترم ارشاد اسلامی
با سلام و سپاس از فرصتی که برای مطالعه این گزارش مبذول مینمایید.
اینجانب در خرداد ماه امسال به دعوت مرکز موسیقی وزارت تحت تصدی جنابعالی
و توصیه شورای سیاستگزاری آن مرکز و مدیر و رهبر دائمی وقت ارکستر سمفونیک
و گروه کر با علاقمندی و شور و هیجان بسیار پس از سی سال دوری از وطن جهت
بررسی شرایط و امکانات ممکن جهت ارتقاء وضعیت کیفی ارکستر سمفونیک و گروه
کر به تهران آمدم. طی سه هفته اقامت و بازدید از مراکز مختلف هنری مانند
هنرستانهای موسیقی، ارکستر سمفونیک، گروه کر و مشورتهای بعمل آمده و اجرای
برنامه با این ارکستر به اتریش مراجعت کردم.
لیکن پس از درگذشت نابهنگام استاد عزیز فریدون ناصری جهت مدیریت
و رهبری ارکستر سمفونیک و کر دعوت گردیدم و طی تمرین های فشرده ای برای
نخستین بار، پس از سی سال ارکستر سمفونیک و گروه کر به اجرای کامل چهار
قسمت سمفونی نهم بتهون که از جمله پیچیده ترین و انسانی ترین قطعات موسیقی
علمی است، به نحو درخشانی موفق گردیدند و نشان دادند که چه ظرفیت و توان
عظیمی در جوانان با استعداد ایرانی وجود دارد. اکنون لازم میدانم شمه ای
از سوابق تحصیلی و هنری خود را نیز به اطلاع جنابعالی برسانم.
اینجانب فارغ التحصیل هنرستان عالی موسیقی ملی در ایران میباشم
که موفق گردیدم با تلاش و کوشش خود و لطف خداوند با طی دوره عالی آهنگسازی
و رهبری ارکستر در آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای وین، با دریافت جایزه
مخصوص این آکادمی و فعالیت در این موسسه عالی هنری، بعنوان آسیستان دوره
عالی برای تصدی ریاست دو هنرستان موسیقی ملی و هنرستان عالی موسیقی به
ایران دعوت گردم، لیکن پس از سه سال با ابراز نارضائی مختلف نسبت به بعضی
ناهماهنگی های مدیریتی تهران را ترک نموده، پس از شرکت در مسابقات جهانی
رهبری ارکستر در فرانسه و کسب مدال طلا، همچنین مسابقات جهانی رهبری
ارکستر در سوئیس و بدست آوردن مدال نقره به دستیاری استاد هربرت فون
کارایان از رهبران بزرگ تاریخ موسیقی جهان در برلین پذیرفته شدم و سپس
بمدت سه سال مدیریت ارکستر و رهبری دائم ارکسترهای مختلفی در کشورهای
بلژیک، کرواسی، جمهوری چک، اسپانیا بعده داشته ام.
در این میان رهبری بیش از یکصد و بیست ارکستر را در سراسر جهان در بیش از
یکصد و هشتاد شهر تجربه نموده ام و در سالنهای اپرای بسیاری در
برن،پالرمن، مالگا، لندن، مان هایم، اشتوتکارت، ژنو، از یک تا شش ماه به
رهبری اپراهای مختلف از آثار ارزشمند موسیقیدانان بزرگ جهان پرداخته ام و
هم اکنون بیش از یکصد و پنجاه اثر صوتی بصورت CD از اجراهای اینجانب در
سراسر جهان و در سرزمینهای دور و نزدیک منتشر و مورد بهره گیری ملل مختلف
قرار گرفته است.
همچنین اینجانب موفق به دریافت بالاترین مدال هنر از کشورهای
بلژیک، جمهوری چک و اسپانیا گردیده ام. اکنون با تجربیات فاصله طی سالهای
بسیار فعالیت در حوزه موسیقی، لازم دانستم گزارشی از مشاهدات و شرایط حال
و افق آینده را در خصوص موسیقی کشورمان به نظر جنابعالی برسانم و اینکه
این دیدار پرشکوه من از میهن و شور و شوقی که در من، خانواده من و دوستان
موسیقیدان و مردم مهربانیکه با تشویق های خودشان این میل و علاقه من به
خدمت به سرزمینم صد چندان کرده اند تا چه اندازه مرا برای برداشتن گامهائی
موثر برای ارتقاء هرچه بیشتر موسیقی کشور واداشته است.
مشاهدات مثبت:
۱- تلاش و گرایش گسترده مردم برای آموزش موسیقی علمی و معنوی موجب
شگفتی بسیار در من گردید و چنین اشتیاقی قطعا” موجب ترقی فکر و اندیشه در
مردمان خواهد بود.
۲- سالن ها و فضا های فرهنگی بسیاری که طی این سالها احداث وصال
گردیده اند، مسلما موجب رشد و ارتقاء فرهنگ کشور خواهد گردید و این اقدام
را شایسته قدرشناسی بسیار میدانم.
۳- علاقمندی و عطش بی سابقه ای که در ملت ما برای شنیدن و درک
موسیقی های متعالی و ارزنده وجود دارد، انگیزه و ادائی برای تقویت موسیقی
اصیل با عیار مناسب در جامعه است و نشانه بارز آن در اجرای سمفونی نهم
بتهون که از قطعات پیچیده موسیقی جهانی است و اشتیاق گسترده از آن مرا به
وجود توانایی نیل به معنویات در ملت خودمان مطمئن تر ساخت.
۴- تعداد کثیر آموزشگاههای رسمی موسیقی که با مجوز وزارت ارشاد و
فرهنگ اسلامی فعالیت مینمایند، در جهان بی نظیر است و طبعا اینگونه
استقبال از این موسسات امید و انگیزه را در متولیان و مجریان امور هنری و
هنرمندان و هنردوستان زنده و سازنده نگاه میدارد.
۵- ارکستر سمفونیک و گروه کر تهران- برخلاف تصورات قبلی من بعلت سی سال
دوری از وطن سالهای بعد از انقلاب فعالیتهای وسیع و موثری داشته است و در
کلیه مناسبتهای مختلف فرهنگی، سیاسی، مذهبی و بین المللی، تلاش های ارزنده
ای نموده و تجربیات گرانقدری برای ارتقاء فعالیتهای خود کسب کرده است.
۶- تحولات زندگی اجتماعی از جهت فضاهای مسکونی و امکانات شهری
بویژه فضای سبز گسترده شهر تهران نشانه بارزی از پیشرفت و ارتقاء سطح
زندگی میباشد. با این سطح از پیشرفت و ترقی و جنبه های مثبتی که میتوان به
آنها افتخار نمود، براساس علاقه قلبی و تجربیاتی که در جهت شناخت بعضی
تنگناها و روش بهبود آنها بدست آورده ام، لازم میدانم مواردی را که به نظر
اینجانب میتواند موجب بهره وری بهتر از ظرفیتهای انسانی و فیزیکی در این
بخش است را به استحضار جنابعالی برسانم.
۱- هنرستانهای موسیقی:
جنابعالی مستحضر هستید که ارتقاء دانش و توانایی هنری و فرهنگی
هنرجویان هنرستانها موجب بالابردن سطح ظرفیت و توان اجرایی در نهادهای
هنری فعال مانند ارکسترها، گروهای کر و حتی بخش آموزش، میگردد و این بخش
هم اکنون با نوعی ضعف بویژه در تربیت هنرمندان مورد نیاز در سازهای جهانی
روبروست.
پیشنهاد اینجانب اینست که هر چه سریعتر کمیته ای از هنرمندان مجرب و توانا
در امر آموزش و برنامه ریزی نسبت به این امر مهم اقدام نموده، امکانات
لازم برای جوانان مستعد و علاقمند به یادگیری سازهای مورد نیاز در سطح
حرفه ای و عالی فراهم گردد تا بتوان در آینده نزدیک شاهد شکوفایی بیشتر
این جوانان هنرمند در عرصه های داخلی و حتی جهانی بود.
۲- ارکستر سمفونیک و گروه کر:
علاقمندی و تلاش و
استعداد اعضای ارکستر سمفونیک و گروه کر تالار وحدت، علیرغم مشکلات مختلف
مالی و مسائل فنی، موجب شگفتی اینجانب گردید و تامین معیشت این هنرمندان
که انسانهای نایابی در کشور ما هستند و تربیت و ورود موفق آنان به این
عرصه هزینه های مادی و معنوی بسیاری در برداشته است را از جمله الزامات
حمایت های فرهنگی میدانم، همچنانکه در بسیاری کشورهای دیگر با تکیه و توجه
با اینکه نیل به توانایی های هنری نیازمند وجود یک ظرفیت خدادادی است که
در هر کسی به ودیعه گذاشته نشده، حمایت همه جانبه از این هنرمندان را از
اولویتهای فرهنگی میشمارند.
نوازندگان ارکستر سمفونیک و خوانندگان گروه کر بایستی از یک سطح
معیشتی برخوردار بوده و مجبور نباشند که در چند گروه مختلف کارکنند و
امکان تمرکز بر کار اصلی و تمرینات در اوقات فراغت خود را داشته باشند.
همچنین، مناسب میدانم که این دو بنیاد هنری، دارای برنامه ریزی بلند مدت
بوده، شورائی تخصصی نسبت به نظم، تقویت و حمایت از برنامه های آنان اقدام
نمایند. در چنین شرایطی امکان تمرینات مستمر و فشرده و اجرای برنامه های
بیشتر و آمادگی مناسب تر جهت اجرای برنامه های کیفی و پاسخگویی به
علاقمندی و نیاز ایرانیان برای دریافت پیام های فرهنگی ارزشمند و سازنده
فراهم خواهد شد.
۳-
امکانات اجرایی تالارها:
علیرغم اینکه تالار وحدت و
سالن رودکی دو تالاری که در اختیار برنامه های ارکستر سمفونیک و گروه کر
است، دارای مدیریت اجرایی توانا میباشد.
لیکن به نظر میرسد لازم است این امکانات بتواند دارای برنامه
ریزی بلند مدت برای تدوین برنامه های طولانی یکساله و دوساله باشد تا
علاوه بر اشتغال این امکانات در عموم روزهای هفته و جلب و جذب برنامه های
هنری اعم از ارکستر سمفونیک و سایر فعالان بخش موسیقی و گروههای هنری
شهرستانها جریان مالی قابل ملاحظه ای نیز برای تقویت امکانات حقوقی برای
نوازندگان و هنرمندان و حفظ و تقویت امکانات فنی سالن ها فراهم گردد؛ به
همین منظور لازم به نظر میرسد، یک بخش برنامه ریزی هنری در کنار بخش
اجرایی نتواند بهره وری از تجهیزات این مجموعه را که از جمله سالنهای شاخص
از جهت امکانات و تجهیزات در سطح جهان است افزایش داد. روند جدیدی را برای
ارتقاء امکانات مالی گسترش برنامه های اجرایی آن فراهم سازد.
ضمن ابراز خشوقتی و سپاس بسیار از همکاری چند ماهه با مرکز
موسیقی و بنیاد رودکی- شورای سیاستگزاری و ارکستر سمفونیک و گروه کر،
قدردانی از لطف و محبت بسیار هم میهنان که از پرشکوه ترین خاطرات زندگی من
خواهد بود، تصدیق مینماید که با تنگناهایی که در شرایط فعلی برای ارتقاء
کیفی ارکستر و گروه کر وجود دارد ( بویژه از جهت حقوق و وضعیت معیشتی
آنان) شرایط لازم برای خدمت موثر من وجود ندارد و بدینوسیله معذوریت خود
را به اطلاع میرسانم.
بدیهی است، چنانچه شرایط ذکر شده میسر و جنابعالی شخصا ابلاغ
نمایید، اینجانب با کمال اشتیاق کلیه تلاش تجربه و تخصص خود را در ارتقاء
کلیه بخشهای موسیقی کشورمان بکار خواهم گرفت و مطمئن هستم این مجموعه
میتواند به جهانیان نشان دهد که علاوه بر اینکه میتوان موسیقی جهانی را
بشناسد با همان زبان به نحو شایسته ای پیام مهر و دوستی را به ملل دنیا
میرساند.
با احترام
وین ۲۱ نوامبر ۲۰۰۵
۱ نظر