هنگامی که باد می وزد

رمان مصور “هنگامی که باد می وزد”When the Wind Blows”، نوشته هنرمند بریتانیایی ریموند بریگز Raymond Briggs در سال ۱۹۸۲، داستانی است که حمله اتمی شوروی به بریتانیا را از دیدگاه زوجی بازنشسته به نامهای جیم Jim و هیلدا بلاگز Hilda Bloggs بیان میکند.

این کتاب در سال ۱۹۸۶ توسط جیمی موراکامی Jimmy Murakami (متولد ۱۹۳۳، کارگردان انیمیشن ژاپنی-آمریکایی) به فیلم انیمیشن تبدیل شد و دو تن از برجسته ترین بازیگران انگلستان سر جان میلز Sir John Mills 2005-1908)و پگی اشکرافت Peggy Ashcroft 1991-1907 به جای این زوج صحبت کردند. نوار صوتی این فیلم شامل ترانه هایی است که اکثر آنها از تمی مخالف با تسلیحات اتمی برخوردارند و توسط خوانندگان و گروههای برجسته موسیقی بریتانیا از جمله راجر واترز Roger Waters، دیوید بووی David Bowie و گروه جنسیس Genesis ساخته و اجرا شده اند.

هنگامی که این فیلم برای اولین بار نمایش داده شد با واکنش بهت آلود تماشاگران مواجه شد. زیرا هرچند “وقتی که باد می وزد” از داستان و لحنی بسیار جدی برخوردار است، اما به دلیل طبع ساده لوحانه شخصیتهای آن، گرایش اندکی نیز به سمت کمدی سیاه پیدا کرده است.

خلاصه ای از داستان

خانواده بلاگز در بخش روستایی ساسکس Sussex زندگی میکنند و به شکل قابل توجهی نسبت به ماهیت و اهمیت موقعیت خود نا آگاه و گم گشته هستند به طوری که گاهی موجب بروز موقعیتهایی کمدی و در عین حال غم انگیز میشوند. برای مثال، پس از حمله اتمی، هیلدا میگوید بوی سوختگی به مشامش میرسد و جیم پاسخ میدهد که “شبیه بوی گوشت کباب شده است. به نظرم به خاطر اوضاع به هم ریخته، مردم شام روز یکشنبه خودشان را زودتر شروع کرده اند”. با پیشرفت داستان، همگام با رنج این دو-در اثر بیماری ناشی از پرتوهای رادیواکتیو- شرایط مدام نا امید کننده تر میشود و داستان در نهایت به پایانی بسیار غم انگیز میرسد.

بریگز در این کتاب، به کتابچه راهنمایی اشاره میکند که تحت عنوان “حفاظت و بقا” Protect and Survive توسط دولت انگلستان منتشر شد و به طور واضحی نا مناسب و ناکافی بود که این اشاره به بی توجهی و ساده انگاری در تهیه محتویات این کتابچه در برابر ابعاد وسیع چنین مصیبت مهلکی، رنج این زوج را بیش از پیش تلخ و گزنده می سازد.

“The Attack”بشنوید ساخته راجر واترز

عنوان کتاب نیز از طرفی به یک فراز از کتابچه “حفاظت و بقا” – ” اگر غبار رادیو اکتیو، در جایی که باد می وزد فرود بیاید، میتواند بیشترین خطرات را منتشر کند”- و از طرف دیگر به بخشی از یک لالایی سنتی و نیش دار اشاره میکند:

لا لا لایی کودکم هنگامی که باد می وزد بر بالای درخت گهواره تاب خواهد خورد هنگامی که شاخه میشکند گهواره فرو خواهد افتاد و همراه آن کودک با گهواره و چیزهای دیگر فرو می افتند

Rock-a-bye, baby, In the tree top When the wind blows, The cradle will rock. When the bough breaks, The cradle will fall, And down will come baby, Cradle and all

ترانه “هنگامی که باد می وزد” که در عنوان بندی این فیلم پخش میشود، توسط دیوید بووی David Bowie (متولد ۱۹۴۷، لندن) اجرا شده است و دومین همکاری بووی در فیلمی بر اساس داستانی از ریموند بریگز به شمار میرود.

این تک ترانه در چارت بریتانیا به مقام ۴۴ رسید و همراه با ویدیو کلیپی از تصاویر فیلم تبلیغ شد. از آن زمان به بعد، این ترانه به اثری کمیاب تبدیل شد که تنها به عنوان تک ترانه اضافه شده در انتشار مجدد آلبوم Never Let Me Down و بعضی از مجموعه بهترین آثار دیوید بووی در انگلستان، منتشر شد.

ترجمه آزاد ترانه “هنگامی که باد می وزد”

بدرود کودکم، من آماده رفتنم و پس از آنکه همه چیز گذشت، همه چیز گذشت هرچند که شاید ترسیده باشی دلتنگ مباش، گذشته ها گذشته اند بدرود کودکم، اینجا تاریکی حکم فرماست و من هرگز حضور خورشید را حس نکرده ام از اندیشیدن به آن هنگام بیم دارم هنگامی که باد می وزد هنگامی که باد می وزد هنگامی که باد می وزد هنگامی که باد می وزد زخم زندگی داغی درمان ناپذیر است، دردناک و ناحق تو با اطمینان به کلامی تحریف شده، میروی، به دوردست میگریزی او را با خود به خانه خواهی برد به او تف می اندازی و آزارش میدهی اما آنچه خواهی گفت اهمیتی ندارد آنها باورت نخواهند کرد بدرود کودکم، اینجا تاریکی حکم فرماست و من هرگز حضور خورشید را حس نکرده ام از اندیشیدن به آن هنگام بیم دارم هنگامی که باد می وزد هنگامی که باد می وزد هنگامی که باد می وزد هنگامی که باد می وزد

So long child, I’m on my way And after all is done, after all is done Don’t be down, its all in the past Though you may be afraid So long child, its awful dark And I’ve never felt the sun I dread to think of when When the wind blows When the wind blows When the wind blows When the wind blows Life burns a savage wound, angry and wrong Trusting a twisted word, you’ll run, run away You’ll take him home You’ll spit and taunt him But they wont believe you No matter what you’ll say So long child, its awful dark I never felt the sun I dread to think of when When the wind blows When the wind blows When the wind blows When the wind blows

ترجمه آزاد ترانه “پرچمهای تا شده”

“Folded Flags”بشنوید ساخته راجر واترز

لا لا لایی کودکم

هنگامی که باد می وزد

بر بالای درخت

گهواره تاب خواهد خورد

آه دلبندم، نمیتوانم اینچنین فرو افتادنت را ببینم

بهتر است برای چاره جویی به سراغ قدرتمندان بروم

هی جو! با آن تفنگ در دستانت

به کجا میروی؟

خوانخواهی، روزگارت را بهتر نخواهد کرد

زندگی تنها خوش شانسی نیست*

هرچند که آن بدشانس ها

تنها نصیبشان پرچمی تا شده

و نوای طبلها و شیپورهاست**

من همراه با تو در گوشه صحنه ایستاده ام

زندگیمان در دستان بازیگری ناشی است

که در صحنه ای فرسوده

حکمرانی میکند

آه دلبندم، این ستاره های دلمرده چگونه به آن دور دست رفته اند

آیا آنها از نتیجه اخلاقی داستان باخبر میشوند

هی جو، با آن همه تعصب در سرت

به کجا میروی؟

اثبات عقایدت، مانع مرگ فرزندان تو نخواهد شد

پرده را بیاندازید

این نمایش بی ارزش و احساساتی

باید قبل از وزیدن بادهای سرد

به پایان برسد

هی جو! با آن تفنگ در دستانت

به کجا میروی؟

خوانخواهی، روزگارت را بهتر نخواهد کرد

این نمایش باید قبل از وزیدن بادهای سرد

به پایان برسد

پس بخواب کودکم

هنگامی که باد می وزد

بر بالای درخت

گهواره تاب خواهد خورد

زندگی تنها خوش شانسی نیست

هرچند که آن بدشانس ها

تنها نصیبشان پرچمی تا شده

و نوای طبلها و شیپورهاست

*- در متن اصلی از اصطلاح lucky strikes استفاده شده که نام تجاری نوعی سیگار و همچنین به معنای روی آوردن شانس- به خصوص در ورزش- هم هست. راجر وترز در این دو بیت از دو کلمه lucky و unlucky استفاده کرده است و میتوان این بیت را چنین هم معنا کرد: “زندگی چیزی بیش از یک سیگار خوب برایت در چنته دارد”

**- پرچم تا شده، اشاره به مراسم مخصوص تا کردن و تقدیم پرچم کشیده شده روی تابوت به همسر یا فرزند شهید جنگ است.

Folded Flags

Rock a bye baby

On the tree top

When the wind blows

The cradle will rock

Oh babe, hate to see you fall that way

Better speak to the powers that be today

Hey Joe, where you goin’

With that gun in your hand?

You can take your revenge

But you’ll still feel bad

There must be more to life than lucky strikes

And some unlucky ones

And folded flags and pipes

And drums

I stood in the wings with you

Our lives in the hands of a second-rate actor

Holding the high ground

Of some old stage

Oh babe, how do these jaded stars get so far away

Will they catch what the moral had to say

Hey Joe, where you goin’

With that dogma in your head?

You can prove your point

But your kids will still be dead

Bring down the curtain
This soap opera must surely close

Before the cold wind blows

Hey Joe, where you going

With that gun in your hand

You can take your revenge

But you’ll still feel bad

Bring down the curtain

This show must close

Before the cold wind blows

So rock a bye baby

On the tree top

When the wind blows

The cradle will rock

There must be more to life than lucky strikes

And some unlucky ones

And folded flags and pipes

And drums