محسن کرامتی؛ خواننده، محقق یا معلم آواز؟ (۹)

سیالیتی که درباره ردیف قائلید آیا در تسلسل و کرسی‌بندی گوشه‌های آوازی در خوانش یک آواز نیز هست؟
بلى، هست. دیدگاهی را که ترتیب گوشه‌های آوازی باید رعایت شود، را صحیح نمی‌دانم. به خاطر اینکه روایت‌های مختلف از ردیف، تسلسل واحدی ندارند. به‌طورمثال در یک روایت گشایش در ماهور داریم و در روایت دیگر نداریم.

از منظر آماری وضعیت استقبال مخاطبین به آثار تحقیقی شما چگونه بوده است؟
چندان در جریان پخش و فروش آثارم نیستم ولی از نقل و قول‌هایی که می‌شنوم آثار تحقیقی‌ام بد نبوده است.

سیر تحولی آواز خوانی خودتان را از البوم صبحگاهی تا چشمه مهر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من در کارم دنبال شهرت نبودم. معمولا کاری که پیشنهاد شده سعی کرده‌ام به خوبی از عهده اجرا برآیم. به‌دنبال سیر تکاملی نبوده‌ام که بتوانم پاسخی بدهم. به هر حال در حین کار چیزهایی را بیشتر فرا گرفته‌ام که در آثار بعدی به‌کار بسته‌ام. مثلا در صبحگاهی کاملاً محسوس است که شاگردانه اجرا کرده‌ام در حالی‌که در چشمه مهر خیلی راحت‌تر خوانده‌ام.

ایده آواز چندصدایی به شیوه تعزیه که در برخی آثار امروز گسترش یافته است، اولین بار اگر اشتباه نکنم در «راز نو» اجرا کرده‌اید. چگونه این ایده شکل گرفت و نقش شما در اجرای آن چه بود؟
با تعبیر تعزیه مخالفم. فرم آن از «کانُـن» در موسیقی غربی گرفته شده است و ربطی به تعزیه ندارد. این کار هم از آقای علیزاده بود و من تنها یکی از مجریان بودم.

شما در انتخاب اجرای آثار چه معیارهایی مدنظر دارید؟
خوشبختانه آثار زیادی ندارم ولی با افرادی که کار کردم کار آنها را دوست داشتم.

ما امروزه شاهدیم تصنیفی که برای صدای زن ساخته شده توسط خوانندگان مرد خوانده می‌شود که به‌دلایلی بسیار باب شده است و برعکس هم وجود دارد، نظر شما چیست؟
آثاری که من خوانده‌ام برای صدای من مناسب بوده است.

با توجه به شناختی که از صدای خودتان دارید، چگونه اشعاری، حماسی، تغزلی، را مناسب می‌دانید؟
اساساً صدای من مناسب حماسی خواندن نیست و بیشتر به اشعار تغزلی علاقه دارم.

آیا شما در آوازهایتان بی‌توجه به جنبـۀ بازی‌های شدت صدا نبودید؟
بلى، اخیراً به آن توجه پیدا کرده‌ام، که البته فکر می‌کنم در یکی از کارهای اخیرم تا حد زیادی حواسم جمع بوده استه من اعتراف دارم که حجم صدایم کم است ولی وسعت صوتی‌ام خوب است. سابقاً برای این‌که بتوانم جبران رسایی صدایم کنم مجبور می‌شدم با فشار بخوانم و توجه نداشتم که می‌توانم لطیف‌تر هم بخوانم و نیازی به فشار نبود.

 شما حتی به رنگ صوتی خودتان بی‌توجه بوده‌اید. آیا تائید می‌کنید؟
بلى قبول دارم و سعی می‌کنم اگر عمری باقی باشد در کارهای بعدی این نقص‌ها را برطرف کنم.