گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

گفتگو با بابک خضرایی درباره مجموعۀ «رامشگران» (۳)

بابک خضرایی

خلاصه اینکه ایشان، هم فارابی را مطالعه و روی نظام نغمگی و دستان‌بندی کار کرده‌اند و هم اینکه مقالاتی درباره ایقاع دارند که در مجلات موسیقی در دهه ۴۰ چاپ شده است. با این اوصاف ایشان هم روی موضوع نغمه و هم روی ایقاع کار کرده‌‌اند که هم بتوانند صدای گذشته را پیدا کنند و هم اینکه از تصنیف موزیک فیلم امام علی مشخص شد که روی آثار عبدالقادر مراغه‌ای هم مطالعه داشته‌اند.

استفاده آقای فخرالدینی از عناصر بومی و هویت ایرانی در آثارشان بسیار ارزشمند است؛ ایشان در موسیقی فیلم ابن سینا از شعر منسوب به بوعلی سینا استفاده می‌کنند و همیشه وقتی می‌خواهند برای فیلمی موسیقی بسازند حتما مطالعه‌ای تاریخی در مورد آن دوره دارند؛ مثلا در کیف انگلیسی از اثر لومر استفاده می‌کنند که مربوط به همان دوره است و یا نکته جالبی که گفتند اینکه در سریال ابن سینا و سربداران از فضای نوا خیلی استفاده کردند به دلیل اینکه نوا تتراکوردی دارد که در قدیم هم با همین عنوان تتراکورد نوا است. ایشان گفتند به همین دلیل من هم آن را انتخاب کردم، نوا یکی از خانواده‌های مینور به حساب می‌آید و هارمونی‌گذاری و سازبندی آهنگ‌ها برای ارکسترهای غربی ساده‌تر است و از طرفی من هم فرض را بر این گذاشتم که در زمان ابن‌سینا یا سربداران کلمه نوا را برای همین تتراکورد به کار می‌بردند به همین جهت از فضای نوا استفاده کردم.

درباره برنامه‌ای که برای آینده در خصوص اجرای این آثار دارید و حتی درباره اجرای دوباره این قطعه چیست؟ آیا بنایی برای اجرای مجدد آن هم گذاشته شده است؟
آقای نوروزی در این برنامه چند قطعه از آلبوم رامشگران را اجرا کردند؛ امیدوارم امکان آن پیدا شود که تمام ساخته‌های آن آلبوم را اجرا کنند. یکی از مزایای اجرای آقای نوروزی بر اجرای قبلی آلبوم این است که در آن زمان امکانات کمتری بود و اینکه تنها یک خواننده این اثر را خوانده است و چون اشعار از دو نفر به نام نکیسا و باربد است، دوصدایی بودن و همخوانی دو خواننده در این آلبوم، به کار، معنای بیشتری می‌بخشد و می‌تواند به غنای اثر هم کمک کند.

موضوع دیگر اینکه این آلبوم روایت ندارد و بهتر است روایتی داشته باشد که نشان دهد این گفت‌وگو، در واقع گفت‌وگوی بین دو موسیقیدان است. این صحنه یکی از موسیقایی‌ترین صحنه‌هایی است که در شعر فارسی به تصویر کشیده شده است و در تاریخ ادبیات هزار ساله ما با وجود چند هزار دیوان شعر کم نظیر است و آقای فخرالدینی این صحنه را از دست نداده چنان که به فارابی و صفی‌الدین، عبدالقادر و فارابی پرداخته‌اند، باربد را هم فراموش نکرده‌اند.

من هم در یادداشت کوچکی که نوشته بودم، اشاره کردم به اینکه ایشان حلقه امتداد و پیوستار باربد تا عبدالقادر و خالقی تا علیزاده است. این ‌طور که به نظر می‌رسد ایشان هیچ یک از نقاط عطف موسیقی ایران را فراموش نکرده و در کارنامه خودش هم آن‌ها را دارد؛ چه موسیقی دستگاهی، چه موسیقی کهن و یا موسیقی فولکلوریک در موسیقی سریال «روزی روزگاری» و حتی در موسیقی بعد از عصر مشروطه از مارش لومر تا رِنگ درویش‌خان که بسیار ارزشمند است.

وزن‌های مختلف از جمله رباعی و وزن‌هایی که ایشان با استفاده از داستان‌هایی که در کارها به کار بردند مثل حکایت پیرمرد از شتر افتاده که در سریال امام علی بیان کردند. با این اوصاف، من برای ایشان تعبیر «نقاش موسیقی» را به کار بردم چرا که در میان آهنگسازان ایرانی موسیقی فیلم، در تصویر کردن موسیقایی صحنه‌ها بسیار موفق بودند که این مسئله هوشیاری و ذهن روشنگری می‌خواهد که ایشان آن را دارد.
روزنامه اعتماد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است