گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

گفتگو با بابک خضرایی درباره مجموعۀ «رامشگران» (۲)

بابک خضرایی

نکته دیگر اینکه آقای فخرالدینی به نوعی فارغ‌التحصیل دانشکده هنر هم محسوب می‌شوند چون همان‌طور که می‌دانید فارغ‌التحصیل هنرستان عالی موسیقی هستند که میراثش به دانشکده موسیقی در مجتمع عالی هنر رسیده است و همان‌طور که می‌دانید ایشان هنوز هم فعال هستند. ایشان پس از ۷۰ سال کار مداوم، همچنان پرتلاش هستند و در سن ۸۷ سالگی سلامت ذهنی، بینایی و شنوایی‌شان بسیار خوبی دارند ایشان عمر خود را صرف موسیقی کرده‌اند؛ ۷۰ سال زمان کمی برای این کار نیست. البته برخی دوستان، افراد دیگری را هم برای بزرگداشت، پیشنهاد می‌کردند ولی موضوع ارج گذاشتن به ۷۰ سال سابقه ایشان است.

درباره برنامه و قطعات اجرا شده، صحبت کنیم؛ چه کسی پیشنهاد داد که بزرگداشت آقای فخرالدینی به این شکل برگزار شود که قطعه‌ای از ایشان به صورت چند صدایی تنظیم و با ارکستر ایرانی اجرا شود؟
همان‌طور که می‌دانید آقای فخرالدینی با ارکسترهای مختلفی کار کردند و شاید مخاطبان ایشان را بیشتر با ارکسترهای تلفیقی بشناسند یعنی مجموعه‌ای از بعضی از سازهای ارکستر سمفونیک مثل سازهای زهی و بادی به همراه سازهای ایرانی و همان چیزی که برخی آن را ارکستراسیون «ملی» نام‌گذاری کرده‌اند که البته به عنوان ژانر موسیقایی، عنوان درستی نیست. به‌هرحال آقای فخرالدینی مدت‌ها با چنین ارکستر شناخته می‌شدند ولی ایشان برای سازهای ایرانی مثل آلبوم «رامشگران» و «یاد یار مهربان» هم قطعاتی نوشته‌‌اند اما این کارها کمتر شنیده شده بود. من از بیست سال پیش دوست داشتم برنامه رامشگران دوباره به صورت زنده اجرا شود مثلا همراه با تابلوهایی از نگاره‌های خسرو و شیرین یا به شکلی که وجهه ایرانی‌ بیشتری داشته و با مواد و مصالح ایرانی تهیه شده باشد ازجمله در قسمت‌هایی از آن پلی‌ریتمیک‌های ایقاعی هم وجود دارد که آقای فخرالدینی با این مقوله آشنا هستند. از این جهت من احساس می‌کردم کار رامشگران کمتر شنیده شده چرا که شهرت آقای فخرالدینی بیشتر به جهت موسیقی فیلم بود که بسیار مشهور بود. به همین جهت پیشنهاد کردم کار رامشگران را جدی‌تر بگیرند البته قبلا هم عده‌ای روی آن کار کرده بودند.

به گفته شما عده‌ای این کار را انجام داده بودند، این افراد به چه صورتی این کار را انجام دادند؟
قبلا عده‌ای با سازهای ایرانی این کار را کرده‌اند. من چند سال پیش برای بزرگداشت نظامی اجرای این قطعه را به فرهنگستان هنر پیشنهاد داده بودم ولی انجام نشد اما بعدا تعدادی از شاگردان ایشان این کار را در مجموعه رودکی اجرا کردند.

آیا به صورت چندصدایی اجرا شد؟
فکر می‌کنم تنظیم خودشان بود البته من آن برنامه را ندیدم ولی فکر می‌کنم تنظیم خاصی روی آن صورت نگرفته بود.

فرمودید که در این اثر از وزن‌های خاصی استفاده کردند و به سمت وزن‌های ایقاعی رفته بودند، شما به عنوان کسی که کار اصلی‌تان بررسی رسالات کهن است، تاثیر رسالات را در آهنگسازی آقای فخرالدینی چقدر احساس می‌کنید؟ آیا آن را فقط در این کار دیدید یا در سایر کارهای رده پایین هم می‌بینید؟
آقای فخرالدینی در دوره لیسانس که در هنرستان عالی موسیقی بودند، در خاطره‌ای این‌طور گفته‌اند که در زمان کار با آقای مهدی برکشلی، ایشان آقای فخرالدینی را به پرده‌بندی دوتار خراسانی فارابی ارجاع می‌دهند و آقای فخرالدینی هم به دلیل آشنایی با ریاضیات و پویایی ذهنش این کار را انجام می‌دهد. یکی از کارهایی که آقای فخرالدینی ۶۰ سال پیش در سال ۴۲ و ۴۳ در هنرستان عالی انجام داده، کار روی پرده‌بندی تنبور فارابی است.

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است