قسمت ابتدایی یکی از مازورکا های شوپن به شکل زیر می باشد. به آن دقت کنید، خواهید دید که هارمونی انتخابی شوپن برای دست چپ در میزان دوم Em ، در میزان سوم Am و در میزان چهارم D7 می باشد.
نگاهی ساده به دایره پنجم ها به صورت معکوس (معکوس فاصله پنجم، فاصله چهارم است) نشان می دهد که رابطه میان این آکوردها رابطه پنجم (درست) بوده و همانطور که قبلا” هم صحبت کردیم از این حرکت هارمونیک در موسیقی جز (Jazz) هم بسیار استفاده می شود. در این مطلب می خواهیم بطور خلاصه راجع به چند نوع حرکت ملودیک در موسیقی جز روی سه آکورد پیاپی که با هم فاصله پنجم دارند صحبت کنیم.
قبل از آن به این چهار میزان از مازورکای شوپن گوش کنید و به این نکته دقت کنید که شوپن خیلی زیاد از ترکیب نتهای چنگ نقطه دار و دولاچنگ در کارهاش استفاده کرده که دقیقا” حس “swing” دارد.
در این قسمت راجع به حرکت های ملودی روی توالی سه آکورد با فاصله های سوم عینا” مانند آنچه در مازورکای شوپن دیدم صحبت خواهیم کرد. به این شکل نگاه کنید در گام Bb ماژور از آکورد Cm7 به فاصله پنجم پایین آن یعنی F7 و در نهایت به پایه گام یعنی Bb7 که بازهم یک پنجم پایین F7 قراردارد می رسیم.
یکی از راه های نوشتن ملودی استفاده از هارمونی است و حقیقت موضوع را اگر بخواهید اغلب موسیقیدانان جز همین روش را برای تهیه موسیقی استفاده می کنند.
کمتر مشاهده میشود که ملودی جز از سر ضرب شروع شود لذا از وسط ضرب اول شروع میکنیم و با یک نت چنگ. میزان اول ملودی شماره یک از ریتم متداولی در جز استفاده می کند یعنی تقسیم ضرب دوم به سه نت مساوی.
حرکت آغازین ملودی دوم نیز از نت های چنگ که متداولترین نت در موسیقی جز هست استفاده کرده و درست آخر میزان اول ملودی سوم از نتهای دولاچنگ هم استفاده کرده است.
در سایر میزانها هم از نت های چنگ استفاده کردیم وچون خواستیم در میزان سوم ملودی فرود بیاید بتدریج در ملودی های اول و دوم از نت های کشیده تر استفاده کردیم.
هیچ دلیل خاصی ندارد و در ضمن لزومی هم ندارد که حتما” اینکار انجام شود چنانچه در مثال سوم این مطلب موضوعیت ندارد.
اما اینکه از چه نت هایی استفاده کنیم تا ملودی زیبا تر شود؟ به تجربه بستگی دارد و میزان شناخت ما از هارمونی. در تمام موارد میزان اول چون شنونده تازه در ابتدای شنیدن ملودی است، بهتر اینکه کمتر از نتهای غیر از آکورد استفاده کنیم لذا اگر دقت کنید در هر سه مورد در میزان اول این موضوع رعایت شده است.
میزان دوم در هر سه مورد شامل حرکتی بوده که لزوما” از نتهای آکورد زیاد در آنها استفاده نشده چرا که ملودی خیلی زود روی پایه گام فرود خواهد آمد. اما باید دقت کرد برای یک میزان خارج آکورد ملودی زدن اشکال خاصی درست نمیکند، بیش از آن به تجربه نیاز دارد تا ملودی بد صدا نشود.
نکته آخر توجه به نت فرود یعنی سل درملودی دوم و دو در ملودی سوم در حالی که هارمونی Bb7 را دنبال میکنه است. دقت کنید که هیچ لزومی ندارد که فرود های ما روی نت های آکورد باشد، همانقدر که ملودی اول خوش فرود است ملودهای بعدی نیز هستند.
سلام ممنونم